Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 4

V. Hoofdtstuk.
Van hunne Artsen en Medecynmeesters: hunne Betoveringen, Bezweeringen enz.

INdien men de Reizigers Bezendelingen gelooven mag, is de Artzenykunde der Japaneezen t'eenemaal strydig met de onze, gelyk onze gebruikelykheden gemeenelyk met die van hun zyn. 't Zal gansch niet ongelooflyk voorkomen: Zie 'er hier eenige⁺ voorbeelden van. Wy zullen ons het Hoofdt om te groeten ontblooten; zy ontblooten hunne Voeten. Wy zullen opstaan om den geenen eer aan te doen die ons ko-

+ Hoe strydig de Japaneezen in hun burgerlyk gedrag met andere Volkeren zyn, aangemerkt.

[p. 279]

men bezoeken, en de Japaneezen gaan alsdan zitten. In Huis leggen wy onzen Mantel af: maar in tegendeel hangen zy die om. La Mothe le Vaier heeft niet veel meer strydigheit tusschen de gebruiken der Spanjaarden⁺ en die der Fransen gevonden. Om dan tot de Japaneesche Artsenykunde te komen; de Zieken worden geen adergelaaten; in de plaats van onze zoete Artsenyen, laat men hen bittere en zoute inneemen. Indien de Zieken van Japan met een zodanige zetregel geneezen, wat heeft men dan in Europe tegen de Artsen van dit Landt te zeggen? Gelyk de Chineezen, verstaan zy zich op de Pols te tasten, en alzoo by hun de Arts, Geneesmiddelen tegen de Ziekte toegepast, zelf levert, zoo heeft hy een Dienaar die hem met een Kistje vol Geneesmiddelen volgt Deeze Dienaar is 't die men in Europe Apotekar noemt. Het gebruik is 't dat hy in Japan na den Genees-Heer komt, daar hy hier dikmaals vooruit gaat; 't is een Kok, die de last en beveelen van den Hofmeester niet afwacht. Om de Koorts te geneezen dient men zich van zeer dunne goude Priemen, die men onder het Vel op verscheiden plaatsen van 't Lichaam steekt: Wat andere Ziektens aangaat, men gebruikt kleine Balletjes van drooge Kruiden die men op 't Lichaam legt en in den brand steekt, laatende deeze Balletjes op de huid leggen tot dat ze van zelf afvallen.

⁺ Der Jammabos manier van geneezing is geheel anders. Deeze Jammabos zyn de aanzienlykste Artsen.^(a) De zieke doet, gelyk by ons, een verhaal van zyne quaal ten besten hy kan, en de Jammabos, die oplettend toeluistert, trekt eenige tekens of figuuren op een stuk papier. Deeze tekens of letteren berichten naaukeurig de gesteldheit van den zieke en de natuur van zyne quaal. Daar na legt de Monnik-Arts dit papier op een Altaar voor zynen Afgod nevens eenige bygelovige plechtigheden, die behulpzaam zyn, zoo hy zegt, om aan 't papier het vermogen te geeven van de quaal te geneezen. Dit gedaan zynde, word het papier tot kleine pilletjes gemaakt, die de zieke 's morgens nuchteren moet inneemen, na een goede teug bron of rivier-water te hebben ingezwolgen. Dit water moet geput of geschept zyn in 't Zuiden of Noorden, na dat het den Jammabos gelieft te belasten. De zieken laaten deeze Jammabos niet komen, dan na dat zy hoopeloos geworden zyn door natuurlyke geneesmiddelen tot hunne gezondheit te komen. Wy moeten in 't voorbygaan zeggen dat het bygeloof voor zekere geschreevene tekens, en het vertrouwen 't welk men in eenige letteren stelt door den Christelyken Godsdienst noch niet t'eenemaal uitgedooft is, 't welk een Kerspelpriester^(b) getracht heeft weder te doen herleeven.

Dit nu geleid ons natuurlyker wyze tot⁺ de Betoveringen en de Toverkunde der Jammabos, en die van alle de Bonzes. Zy zyn met de Demons in zeer goed verstant, want, indien men op 't bericht van P. Crasset^(c) staat maaken kan ‘is 't ongelooflyk hoe veel zy 'er van ten hunnen dienst hebben... overzulks zy zich van hun als van hunne knechts bedienen.’ De Betovering die de Menschen bewaart, de Demons verdryft, en het quaadt geneest, heeft iets zeldzaams. Dit is de geheimste, en krachtigste betovering die zy hebben. Te weeten: Men^(d) moet de handen te samen gevoegt en opgeheven houden, overzulks de middenste vinger van een handt zich rechtstandig by deeze van de andere handt voegt. De andere vingers moeten zich kruisling plaatsen, zodanig dat ze de vier Hoofdpunten van de Spheer aanwyzen, en de vier voornaamste Goden van hun drie en dertigste Hemel aftekenen. De twee vingers rechtstandig en evenwydig tot elkander opgestoken, toonen de Ziektens en de Geesten aan. Zy vertoonen mede de natuur der booze Geesten die de Menschen bezeten houden, en bepaalen de manier die men beezigen moet om deeze Demons te bezweeren en uit te dryven, na dat zy hen ondekt hebben. Eindelyk verbeeld de gesteldheit deezer Vingeren hunnen Fudo. Deeze Fudo was een uitmuntende Heilig van de Orde van Jammabos. De Lichaamsdooding, die hy verkooren had, was dagelyks in 't midden van een groot Vuur neder

+ Als ook hun gedrag in de Artsenykunde gehouden.

+ Hoe de Jammabos ervaarener Artsen zyn, en met de zieken handelen;

(a) Kaempfer Hist. van Japan, 3. B.C. 5.

(b) Jan Belot Kerspel Priester van Milmont Cap. 18. van zyne Handkykkunde, verhaalt, dat zoo men 's morgens uitgaande, een persoon ontmoet, wiens naam met een van deeze Vokalen A, E, I, O, U. begint, beteekent dit een goede reys. Deeze letteren, zegt hy, zyn tot de vyf voornaamste Planeten betrekkelyk, die alle weldoende zyn. Indien de naam door L, en B, begint, zult gy uw voorneemen uitvoeren waarover gy op reis gaat: Maar door C, D, T. zult gy in gevaar zyn. Indien ze door S, N, R. bestaan, zult gy in langen tydt uw voorneemen niet uitvoeren. Indien door F, G, zult gy met u zelven een tegengevoelen hebben. Zoo de naam van deeze die men ontmoet, A, M, P, R. heeft, zult gy allerlei genoegen op uwe reis hebben. In de Curiosités Inouies van Gaffarel kan men veele andere buitensporigheden van deeze natuur naaslaan.

+ Hunne Toverkunde, aangemerkt.

(c) Hist. van Japan.

(d) Kaempfer Hist. van Japan.

[p. 280]

te zitten, en nochtans deed dit verkooren Vuur om den Heilig te tuchtigen, hem geen letzel. Ook gelooven zy dat Fado het vermogen heeft de werking des Vuurs te verdooven, of te noodzaaken telkens als hy 't noodig oordeelt, te werken. Men ontsteekt voor Fudo een Lamp van Inari. Oly verzien. Deeze Inari is een venynig Water-Hagedis.

⁺ In de tegenwoordigheit van denn zelven Fudo is 't, dat men zich van een beschuldiging zuivert. Fudo is in een brandend Vuur gezeten. De proef word genomen in 't zelfde Huis, alwaar het quaadt is begaan. Men gebruikt 'er een enkele bezweering, die in zekere duistere woorden uit te spreeken bestaat; somtyds dient men zich van 't Vuur, en dikmaals laat men ook om t'ontdekken den beschuldigden een teug van Khumano-goo inzwelgen. De Orde van alle deeze proeven is, dat by gebrek van bewyzen door de enkele bezweering, men overgaat tot de proef van 't Vuur. De Beschuldigde gaat dan driewerf over de gloeijende Koolen. De plaats van zyne omwandeling is niet dan omtrent zes voeten wyd: Maar nochtans wyd genoeg om zich de Voeten te schroeyen als die naakt zyn. Indien de Beschuldigde, dit, zonder van 't Vuur beschaadigt te worden, doorstaat, word hy vry verklaart. Wy zullen 'er by de aanmerkingen die wy hier voor over de proef door't Vuur gemaakt hebben niets byvoegen. Somtyds gebruikt men de Khumano-Goo, die eenige overeenkomst met de proef heeft, waarvan men gebruik in Congo maakt. Goo is een papier, waar op men eenige karakters, en figuuren van Ravens en andere diergelyke Vogels getrokken en geteekent heeft. Dit Papier is met het zegel der Jammabos verzegelt. Men gelooft het een bewaarmiddel tegen de Demons te zyn; ten dien einde draagt een ieder zorg het aan zyne Huisdeur aan te plakken. Alle de Goôs hebben geen evengelyke kracht, de krachtigste en die den 'Demons het verschrikkelykste zyn, komen van eene plaats Khumano genoemt. De proef bestaat in den beschuldigden een klein stukje van Goo in eenig water te laaten in zwelgen. Indien de beschuldigde waarlyk schuldig zy, veroorzaakt hem de Goo dien hy ingezwolgen heeft, snyding in 't lichaam, en pynigt hem tot dat hy de misdaadt bekent heeft.^(a) Zonder ons over deeze stoffe verder op te houden, zal 't genoeg zyn te zeggen, dat 'er veel bequaamheit, behendigheit en boevery in de behandeling deezer gewaande Toveraars onder loopen.

Al hoewel de Jammabos van deeze Tovery⁺ veele verborgenis maaken, echter openbaarenze hunne kunst, mits een eerlyke vergelding ontfangende: Maar hunne Leerlingen leggen ze op, het geheim te houden. In 't eerst word vereischt dat de Leerling zich een strenge leertucht onderwerpe. Hy moet zich van 't geen dat geleeft heeft onthouden, en zich voeden eenigen tydt, niet dan van kruiden en ryst. Hy moet zich dagelyks zevenmaal in koud water waslchen, zich zodanig geknielt houden, dat zyne billen de hakken raaken. De Nieuweling dus gezeten, moet zich 's daags zeven hondert vyf en veertig maal wederoprechten, slaande de handen op zyn hoofdt.

Nieuhof, Schryver van de verzameling der Gezant schappen van Japan, zegt ons in de Beschryving van deeze Half-Woeste Heremiten^(b), waarvan wy hier boven gesprooken hebben, dat zy geen Bezweeringen noch Betoveringen konnen doen, dan na den ouderdom van dertig jaaren te hebben bereikt.

In Purchas leest men, dat de Duivel dikmaals onder verscheiden gedaantens aan de Jammabos geduurende hunne Leerlingschap verschynt.

+ Hoe zich een Beschuldigde voor den Afzod Fudo zuiveren moet.

(a) Men kan hier van leezen 't geen Kaempfer in zyne Hist. van Japan III. Boek, Hooftst. V. bericht.

+ Hoe de Jammabos aan hunne Tovery openbaaren; maar echter 't geheim willen gehouden hebben.

(b) Hy noemt hen Harbori-Bonzes, volgens de Jezuïten Zendelingen van Japan.