Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Verita. Waerheyt.

Een seer schoone naeckte Vrouwe, houdende in de rechter hand om hoogh een straelende Sonne, daerse op siet, en met de ander hand een open Boeck en een Palmtack, onder de rechter voet salse een Hemelsche globe hebben.

Waerheyt is een geschicktheyt van een welgestelt gemoed, om de tonge niet van 't oprechte af te leyden, noch van het eygen wesen dier dingen, waer van men schrijft of spreeckt: beweerende alleen 't geene dat waer is, en ontkennende 't geene niet waer is, sonder datse van haere gedachten verandert.

Naeckt wort zy vertoont, om dat zy uyter natuyre eenvoudigh is, waer over Euripides in zijne Phoenissis seyt, 't is seer eenvoudigh van de Waerheyt te spreecken, als niet van noode hebbende ydele en op-gepronckte uytleggingen, om datse door haer selve geschickt en bequaem is. 't Selve seyt Aeschilus en Seneca in zijn vijfden brief, dat de Waerheyt een eenvoudige reede is. Daerom isse naeckt gestelt, sonder datse eenigh cieraet noodigh heeft.

Zy houd de Sonne, om uyt te drucken, dat de Waerheyt een Vriendinne van 't licht is, jae zy is een klaer licht, en vertoont alles soo 't in der daed is. Men kan oock seggen datse op de Sonne, dat is op God siet, sonder wiens licht geene Waerheyt is, want hy is de Waerheyt selve, seggende Christus onse Heere, Ick ben de wegh, de waerheyt, en het leven.

Het opene Boeck bediet, dat in de Boec-

[p. 590]

ken de Waerheydt der dingen gevonden wort, en daerom is het Boeck een oeffeninge van de kennissen of wetenschappen.

De Palmtack kan haere kracht uytdrucken, want, gelijck bekent is, soo wijckt de Palmboom voor geene swaerte, alsoo wijckt oock de Waerheyt voor geene tegenstrijdige dingen: en alhoewel zy van veelen wort aengevochten, soo steeckt zy 't hoofd noch ten Hemel, en wast om hooge. Boven dat beteyckentse de sterckheyt en de overwinninge. Aeschines seyt tegens Timarchum, dat de Waerheyt soodanige kracht heeft, datse ook alle de gedachten der Menschen overwint. Bacchilides noemt de Waerheyt een almachtige wijsheyd in Esdra IV cap. en de uytspraeck van Zerobabel de Iode is, dat de Waerheyd het aldersterckste is van alle dingen, en die 't meest vermoght by den Koningh Darius.

Maer wat segh ick van dese spreucke? Nae dien de daeden van onse Christenen overvloedigh zijn ter proef gestelt, zijnde veel duysent Menschen van alle Ouder en geslacht, en gelijck als uyt alle Landen uytgevoert, om haer bloed en leven te storten, en de Waerheyt van de Christlijcke Religie voor te staen. Waer van zy oock wegh dragen de heerlijcke triumphe van de alderwreetste Tyrannen, van datse met ontallijcke palmen en kranssen de Christlijcke Waerheyt hebben verciert.

De Werld onder haer voet, bediet, dat zy hooger en waerdiger is, als alle de goederen des Werrelds, overmits zy een geestlijcke saecke is. Waer over Menander seyt, dat de Waerheyt een Burgerinne van den Hemel is, en die sich alleene verblijt, om neffens God te staen.

Waerheyt.

Een naeckt Maeghdeken met eenige witte sluyers rontom, om te betoonen datse behoort bedeckt en soodaenigh met woorden verciert te wesen, datse oock de schoonheyt van haer suyver en schoon lichaem niet wegh neme, en datse meer van haer selve, als van alle andere dingen, sich verciere en opsmucke.