Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Inimicitia Mortale. Doodlijcke Vyandschap.

Een gewapende Vrouwe, met een wreed en schricklijck opsicht, in 't root gekleet, die in de rechter hand twee Pijlen vat, die even wijt van malkanderen zijn, waer van d'eene 't scherp nae boven, d'ander 't scherp na beneden houd, in de slincker hand heeftse een Ried met blaederen, en een tack van Felce of Wildvaeren.

Gewapent en wreed wortse gemaelt, om

[p. 550]

dat de Viandschap altijd met haere wapenen gereet staet, om haeren Viand te bespringen en aen te vallen.

De roode verwe beteyckent de eygen werckinge van de Viandschap, diewelcke in den Mensche toornigheyt, oploopentheyt en wraeckgierigheyt baert.

Van de Pijlen op de maniere, als geseyt is, verstonden de Egyptenaeren, dat die het rechte beeld waeren van tegenstrijd, alsoo in de tegenstrijdige dingen geene eendracht, maer staedigh een doodlijcke Viandschap most wesen.

Het Ried en de Wildvaeren, beteyckenen de quade en verkeerde Natuyre der geener, diewelcke van de geboden des Heeren, ontrent het lasteren, verre afgescheyden zijn, overtredende sulcken hoogen gebod, waer van by Math. staet, Maer ick segh u, bemint uwe vyanden, doet wel die u haeten, bid voor die u vervolgen en lasteren. Voorders seyt hy, alsoo sal oock mijn Hemelsche Vaeder u lieden doen, ten zy ghy uwes broeders misdaet van herten vergeeft. Dit zijn de woorden des Heeren, en die zijn vriend wil wesen, is 't noodigh dat hy dien volge: Want hy seyt, ghylieden zijt mijne vrienden, soo ghy doet wat ick u gebiede: en derhalven betaemt het, tot behoudenisse onser ziele, niet wraeckgierigh noch hartneckigh te wesen, noch viandschap te draegen, als het Ried en de Wildvaeren doen, die soo tegenstrijdigh zijn, dat d'een den anderen doet vergaen, gelijck Dioscorides en Pierius verhaelen, want de Wildvaeren sal vergaen, sooder Riet wort rontom geleyt, en in 't tegendeel sal het Riet vergaen, wanneerder veel Wildvaeren wort rontom geplant, en Pierius seght, dat het sulcke vianden zijn, dat de Wildvaeren met het Ried afgesneden zijnde, of als het land geploeght, en op den ploeghkouter wort geworpen, soo sal 't niet wassen: en van gelijcken soo men het Riet werpt en de Wildvaeren daer op, soo doetse eenderleye werckinge als het Riet, soo groote Viandschap hebben dese planten met malkanderen. Hier toe dient 't geene Alexander Magnus, hoewel Heyden zijnde, gedaen heeft, tot een voordaed van dat wy onsen viand sullen vergeven, en niet ter dood toe vervolgen. Want Bessus, nae dat hy Darium drie maelen geslagen, gevangen en gebonden zijnde, doodgeslagen hadde, liet Alexander twee boomen met kracht te samen binden, en maeckte aen yder boom een been van Bessus vast, die hy daer nae, los laetende, het lichaem van Bessus liet van den anderen scheuren, ter gedachtnisse van zijne viandlijcke en schandige daed.