Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Memoria grata. Danckbaere Geheughnisse van de ontfangene Weldaeden.

Een aengenaeme Ionge Dochter, die gekroont is met een tack vol Geneverbeesien, houdende in de hand een groote Spijcker, staende tusschen een Leeuw en Adelaer.

Zy wort met een Genevertack gekroont, en dat om drie reedenen, d'eene, om dat zy noyt wormsteeckigh, verout noch vermolsemt wert, even gelijck een goede Memorie nimmer eenigh verderf van vergetentheyt gevoelt noch veroudert, en daerom wortse jongh geschildert. De tweede reeden is, om dat de Geneverboom, gelijck Plinius seyt, nimmermeer haere blaeders laet vallen, also behoort een Man de weldaed die hem is aengedaen, nimmermeer uyte gedachten te laeten vallen. De derde reeden is, dat dese beesien, gedistilleert met andere kruyden, de Memorie stercken, en dat Lavendeel mette assche, van dese Geneverbeesien, opgesoden, de gedachtnisse seer vorderlijck is, gelijck

[p. 140]

Gualtherus en andere Natuyrkundigers verhaelen. Castor Durantus seyt, dat de Geneverbeesien de herssenen stercken en een goede Memorie maecken, 't welck die geene moet onthouden, die daer weldaet heeft ontfangen.

De Spijcker die zy in de hand heeft, is uyt dit spreeckwoordt heer gekomen, datmen de Weldaet met een spijcker in de balck moet vast maken, dat is datmen de Geheughnisse van de Weldaet altijt most gedencken. Datse tusschen den Adelaer en Leeuw in staet, bediet, dat alhoewel dese Dieren van de reeden zijn berooft, zy nochtans een danckbaere Geheugnisse, tegen hunnen Weldoender, hebben beweesen. Voor soo veele de Leeuw belanght, getuyght Gellius, hoe Appianus de Griexsche Historyschrijver verhaelt, 't geene hy niet heeft gehoort, maer dat hy met sijne eygene oogen binnen Romen, in de groote schouwplaetse heeft gesien, terwijl de beestejacht aldaer geschiede: En datter een slave Androdus, of Antroclus, in 't perck wierde gestelt, alwaer een schricklijcke en vervaerlicke Leeuwe tegen uyt quam. Maer soo haest sagh hy desen Antroclus niet, of hy staerooghde verbaest op hem, en nae dat hy hem naederde, streelde hy hem met lecken aen handen, voeten, en met quispelsteerten oft een hondeken was geweest. Antroclus die eerst, door vreese van dit dier, was bestorven, begost nu, uyt sijn half doode ziele, wederom moet te scheppen, en staerende op den streelenden Leeuwe, scheent niet anders of zy, hunne kennisse vernieuwende, malkanderen, met onderlinge liefkoserien, verwillekomen en omhelsden. 't Volck dat met groote blijdschap alle desen handel aensag, begost met veele gejuygs sich hier over te verwonderen. Antroclus voor den Keyser gebracht zijnde, wierde hem afgevraegt, waer door dit wreede Dier tegens hem soo sachtmoedigh was? antwoorde, dat hy in Africa daer mede al lange hadde kennisse gehad, want alsoo sijn Heere Oud Burgemeester te Romen was, dat hy door menigvuldige slagen, sich hadde versteken in eensaeme en woeste plaetsen, en dat hy om den brand der Sonne, die aldaer groot is, sich in seker hol hadde begeven, alwaer hy naulijx was ingeraeckt, of daer quam dese Leeuwe in, die seer gequetst was en jammerlijk huylde, daer in hy seer verschrickte. De Leeuwe was evenwel met een nedrigh weesen, als of hy hulpe versochte, tot hem gekomen, en sijnen poot nae hem oplichtende, soo sagh hy dat die seer was bebloet, en also hy meende dat hy daer aen groote pijne most lijden, soo nam hy dienselven in der hand, en trocker een scherpe doorne uyt, de wonde suyverende. De Leeuw, door dese genesinge vertroost, had hem voorts alle vriendschap bewesen, en in sijnen schoot rustende, had hy drie geheele Iaeren, in sijn hol overgebracht, levende van sijn roof, koockende, by gebreck van vier, het beste daer van in de Sonne, die aldaer seer sterck was. Nae dat hem evenwel dit wilt en beestigh leven had begost te verdrieten, was hy, terwijl de Leeuw op der Iacht was, daer van geloopen, soo dat hy nae drie daghreysen in handen van een hoop soldaten was gevallen, van dewelcke hy bekent zijnde, was uyt Africa te Romen gebracht, alwaer sijn Meester alreede was wedergekeert: diewelcke hem als een verloopen slave ter dood veroordeelt hebbende, om voor de Dieren geworpen te worden, soo was dese Leeuwe oock aldaer te Romen gevangen gebracht: Diewelcke der verledene Weldaet gedenckende, sijnen Weldoender met geene ondanckbaerheyt wilde vergelden, maer hem liever alle vriendschap bewysen. Waer over

[p. 141]

Antroclus van de straffe wierde vry gekeurt, en door 't besluyt des Volx wierde hem dese danckbaere en beleefde Leeuwe vereert, die hy met eenen seer braeven halsband gebonden, door geheel Romen omme leyde: den welcken 't Volck ontmoetende, tot hem seyde: Siet hier, dese Leeuwe is de Waerd van desen Man, en dese Man is de Medicijnmeester van desen Leeuwe.

Soo veele den Adelaer belanght, daer van verhaelt Crates van Pargameno, datter sestien Mayers seer verdorst zijnde, seyden, tot eene van haere Medegesellen, dat hy soude heene gaen om Water te halen: dese vint ter syden de Fonteyne eenen Adelaer, die by nae verstickt was van een groote Slange, als die des Aedlers hals met veele krullen hadde omslingert, en hy sijne Seyssen by hem hebbende, houwt den Slangh in stucken, en liet den Adelaer vry vliegen. De Mayer dit gedaen hebbende, keert wederomme met sijn vat vol Waeters, gevende aen sijne kameraets 't selve te drincken, en willende daer na oock selve drincken, soo komt de Adelaer met een barst aengevlogen, en smijt hem 't Waeter van den mond af, op der aerde: de Mayer sulx tot een teycken van groote ondanckbaerheyt duydende, als hebbende den Adelaer verlost, sagh dat sijne Mackers, die daer van gedroncken hadden, nedervielen en haestigh stierven: soo dacht hy, dit Waeter most vergiftight zijn: en hy bemerckte terstont, dat dit gedaen was van den Adelaer, om de weldaet te vergelden, die hem was bewesen.

Dese saecke is oock gedenckwaerdigh te vertellen, die Plinius gedenckt, dat in de Stad Sesto, een Stad in Thracien, een Maeghdeken was, die eenen Adelaer hadde opgebracht, welcke Adelaer om danckbaerheyt, aen sijnen weldoender te bewijsen, soo bracht hy altijt aen 't Maeghdeken den roof, dien hy hadde gevangen: en als 't Maeghdeken was gestorven, en op het Lijck-hout soude werden verbrant, soo storte sich de Adelaer van self in de vlamme, en verbrande te gelijck met het Maeghdeken. Daer by maghmen af nemen dat de Leeuw Koning is van de aerdsche Dieren, en de Adelaer Koninginne van alle Vogelen in de locht, en hoe eedelder dat een Persoon is, hoe hy oock Moediger en Manhaftiger behoort te wesen, om de danckbaere gedachtenisse van de ontfangene weldaeden in waerden te houden.