Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

De Aerde.

De Aerde is het laeghste, swaerste, en kleynste van alle andere Elementen, gelegen in 't midden van de Werreld, tusschen beyde Polen, van natueren swaer en onbeweeghlijck, opgehouden zijnde door

[p. 120]

sijn eygen swaerte, vast gebonden zijnde op 't centrum, 't welck het midden desselven is. Want alle swaere dingen daelen nae 't centrum. En vermits het swaer is, heeft het een centrum of middelpunt in sich, en soo staet het Aerdrijck door haer selven, rontom op haer centrum.

Om dan een beeldenis van 't Aerdrijck te vertoonen, soo sal 't onmogelijck zijn dat selve met haere oneindlijcke eygenschappen te ontwerpen, wy willen dan wat haer eygen is, en tot ons voornemen dient, voorstellen.

Een bedaeghde Vrouwe, doch niet seer groot, met een duyster grau kleed als de Aerde is, waer op eenige padden loopen, en boven dat kleed heeftse een groene Mantel van verscheyden kruyden, bloemen, koorenayren, witte en blauwe druyven; met d'eene hand houtse een kind dat suyght, mette ander omarmtse een dood Man, uyt de andere borst springht een Fonteyne, diewelcke onder haere voeten loopt, alwaer oock verscheyden Slangen zijn. Op haer hoofd heeftse een Stadt, en aen haeren hals, goud en kostele steenen, gelijck mede aen de voeten en handen.

Bedaeghd wortse gemaeckt, om datse als een Moeder is van alle voortteelinge, en geschaepen in 't begin der Werreld, en sal oock ten laesten einde blyven: Niet seer groot isse, om datse de kleynste onder alle Elementen is. Het duyster grauwe kleed met de Padden daer op, bediet, dat de Padden van de Aerde leven.

De groene Mantel met kruyden, bloemen, kooren-ayren, witte en blauwe druyven, is 't eygen kleed van de Aerde, want nae dat de tijd van 't Iaer is, soo wortse daer mede bekleet, om overvloedigh soodaenige goederen te schencken, die den Menschen noodigh zijn.

Het kind dat zy aen de rechter Mamm' houd, bediet, dat zy onse Voetster is, ons het onderhoud versorgende.

De doode Man, diese van d'andere syde omarmt, druckt uyt, dat gelijck zy de levende spijst, zy oock alsoo de doode omarmt, houdende dieselve in haeren schoot, ter tijd der algemeene opstandinge.

De Borst daer het Waeter uyt springht, beeld af de springhaders, beecken, revieren en vloeden, die uyt haer voortkomen.

Het Waeter als mede de Slangen, die zy onder haere voeten heeft, zijn de onder-aerdsche hoolen en waeteren, daer de Slangen in zijn, die in de holligheden werden beslooten.

De Stad, die zy op 't hoofd draeght, vertoont, dat de Aerde onse aller onderhoudster, en onser aller woonstede is.

De Eedelgesteenten aen hals, handen en voeten, zijn de verscheidentheden van gout, silver en andere metallen, als mede van de Eedelsteenen die in haere ingewanden zijn: die tot ons nuttigheyt en vermaeck tot ons werden overgebracht, en zy is gelijck Plinius verhaelt een goeddadige Moeder, die altijd behulpsaem is, en die nimmermeer beschaedight.