Sich ontrent swaere saecken te oeffenen, past aen alle deughd in 't besonder, niet te min soo let de dapperheyt hier op, en al haer ooghwit streckt daer toe om alle gevaer, met een onverwinlijck gemoed uyt te staen, en dat uyt liefde der deughd.
Een Vrouwe is zy gemaeckt, niet om te verklaeren dat een dapper Man sich moet geven tot verwijfde manieren, maer alleen om dese beeldenisse wat te voegen nae de maniere van spreecken: ofte om dat alle deughd een gedaente van schoonheyt en aengenaemheyt met sich brenght, waer in 't verstand sich verheughd. En dewijl men den Vrouwen gemeenlijck het schoone toepast, soo kan men oock de dapperheyd, door haer, bequaemlijck vertoonen; of liever om dat een Vrouwe, het geruchte van een sonderlinge eere verkrijght en bewaert, door dien zy haer van de wellusten onthout, waer toe zy van natuere genegen is: alsoo doet oock een dapper Man, in groot hasart van sijn lichaem en leven, met een gemoed dat door de deughd ontsteecken is, datmen een groot gevoelen en een heerlijck geruchte van hem hebbe. Niet dat hy hem daerom in alle gevaer des levens moet stellen, want door de inbeeldinge van dapperheyd en sterckheyd, kan men sich lichtlijck storten in de lasteringe van reuckloosheyt, vermetelheyt, en sotheyt: als een vyand van de Natuere, loopende in gevaer van sich selven, en sulck een eedel beeld, dat van Gods hand selve gemaeckt is, om hals te helpen, en dat om dingen, die niet zijn te gelijcken, by 't leven dat hem God heeft gegeven.
Daerom wort geseyt dat de dapperheyt een bepaelde middelmatigheyt is, met de waerachtige reeden, ontrent de vreese en 't vertrouwen, om swaere en schrickelijcke saecken te verdragen, waer en wanneer het soude mogen te passe komen, om geene schandelijcke dingen te begaen. Maer om iet heerlijx te doen, en dat uyt liefde van het eerlijcke, soo zijn haere wercken of buyten gangen soodanigh, datse haer al wat te stout maecken, gelijck wy sullen seggen. En de versaeghtheyt doet dat men, door gebreck van de waere reeden, weynigh acht neemt om het aenstaende quaed te ontvluchten, alsoo men sich vastlijck inbeelt, datmen 't gevaer als is te boven gekomen.
En gelijck men dieselve oock niet dapper magh noemen, die sich sonder onderscheyt en met opsetten wille, in alle gevaer overgeeft, alsoo maghmen dieselve oock niet sterck noemen, die alles vliet uyt vreese van delichaemlijcke dood. Om een onderscheyt te toonen dat een sterck Man kan heerschen over de gebreecken van sijn gemoed, als oock mede om de onderdruckers van sijn lichaem te overwinnen, wanneer hy daer toe rechtvaerdige oorsaecke heeft, alsoo dese beyde dingen sien op de gelucksaligheyt van het Burgerlijcke leven.
Een Vrouwe met een haegh-eycken tack isse gemaelt, om dat dese toerustinge de sterckheyt van 't lichaem vertoont: En de Eycke de sterckheyt van 't gemoed, om dat dese het rapier en andere wapenen tegen staet: Oock staet de Eyke vast tegen het blasen van de stormen en winden, 't welck zijn de sonden en gebreken, diewelcke ons porren om van de Deughd af te wijcken. En hoewel veele andere boomen even het selve doen, soo hebben doch de Poëten desen boom daer toe gebruyckt, om de sterckheyt van haer hout, om dat het de wateren tegen staet, dat het tot gebouwen dient, en voor lange tijden de swaerwichtigheyt kan verdragen. En te meer, alsoo die in 't Latijn Robur, dat is, sterck, genaemt wierde, gelijck oock de stercke Mannen robust werden genaemt.
De verwe van 't kleet, den Leeuwenhuyd gelijckende, bediet dat een Man die daer begeert dat sijn eere door dese deughd sal heerkomen, sich als een Leeuw moet draegen, 't welck de verwe van 't kleed uytdruckt, en die van self groote saecken uytvoert, hebbende een walge van snoode en verachte dingen: alsoo verliest oock een Man, sijn naeme of roem van sterckheyt, indien hy sijn krachten wil aenleggen, tegens vrouwen, kinderen, blooden, en diemen over magh. Daerom wort Virgilius seer mispresen, die Aencas een sterck Man afmaelende, in de gedachten brenght, om Helena, een onmachtige vrouwe, te dooden, wiens hope van leven alleen door traenen most gevoet worden, die zy in overvloet uytstorte, en niet door 't rapier, datse mogelijck noyt hadde aengeraeckt. Sterck worden Samson, David &c. in de H. Schrift, en sterck wort
Auteursrechtelijk beschermd
