Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Autorita o Potesta. Aensien of Ontsagh.

Een statige vrouwe, die op een Koninglijcke zetel sittende, met kostlijcke gestickte, geborduyrde kleederen, vol edelsteenen, geciert is, mette rechter hand twee

[p. 20]

sleutels oplichtende, heeftse in de slincker een scepter, van d'eene syde een deel boecken, en van d'ander syde verscheyden wapenen.

Zy word een bedaegde vrouwe afgebeelt, om dat een rijp ouder, eygentlijck Aensien by sich heeft. Waer over Cicero in sijn boeck van d'ouderdom seyt, Het hoogste van d'ouderdom is aensienlijckheyd, en voegter by, het eerwaerdige ouderdom heeft insonderheyd sulck aensien, dat dit meer is als alle wellusten: en dat voornaemlijck door de wijsheyd en ervaerentheyd, die daer in word gevonden. Iob seyt in sijn XII cap. by den Voor-vaderen is de wijsheyd en kloeckheyd van veele jaeren. Waer uyt het geschied, dat de Iongelingen om te gehoorsamen, en de Oude om te gebieden, gestelt zijn, gelijck Plutarchus verhaelt.

Zy word sittende afgemaelt, want het sitten is den Princen en Magistraeten eygen: En hier door wort het Ontsagh en Aensien, en te gelijck de ruste en gerustheyd des gemoeds vertoont, want die dingen, diewelcke ontsagh en statigheyt vereysschen, behooren niet gehandelt te worden, ten zy met rijpe sittinge en beraet, gelijck de Rechters, en diewelcke macht hebben om te besluyten, vry te spreken, of veroordeelen, haere uytspraeck niet wettlijck kan werden uytgevoert, ten zy datse sitten; gelijck de wetten getuygen 2 § in bonorum ff. quis ordo &c.

Zy word met een kostel en blinckend kleed geciert, want soodaenigh zijnse, die daer macht hebben boven andere, in 't aensien der menschen: En soo betoonen, boven dat, de kleederen en kostle steenen, eere en aensien, in die geene, diese dragen.

De sleutels betoonen het Aensien en de geestlijcke macht, gelijck Christus seer wel betoont, wanneer hy, daer door aen Petrus het opperste aensien gaf, seggende Math. 16, Ick sal u de sleutelen des hemelrijx geven &c.

Zy houd de sleutels in de rechter hand, want de geestlijcke macht is de voornaemste en edelste boven alle andere, gelijck de ziele edelder is als het lichaem.

Zy houd de rechter hand met de sleutels ten hemel gekeert, om te vertoonen dat alle macht van God is, gelijck S. Paulus seyt, daerom vermaent hy, dat alle ziele der voornaemster macht sal onderdaenigh zijn. Rom. XIII.

De scepter in de slincker hand, betoont de wereltlijcke macht en aensien, gelijck een yder bekent is. En de boecken en wapenen die ter syden leggen, om dese beeldenisse noch al gemeender te maecken, betoonen in 't eerste het aensien der schrifture en der geleerden, en het ander de wapenen, diewelcke aen de slincker syde gestelt werden nae de spreucke van Cicero: Cedant arma togae, dat is: Laet de wapenen voor de geleertheyd wijcken.