Vorming van welzijnsbeleid

Evolutie en evaluatie van het opbouwwerk

[p. 9]

Woord vooraf

Een merkwaardig gebruik aan de Nederlandse Economische Hogeschool verbiedt het opnemen van een Woord Vooraf in proefschriften. Daar dit soort geschriften zelden éénmanswerk is, heb ik behoefte een aantal personen die óf aan mijn intellectuele vorming óf aan dit boek (de ongewijzigde versie van mijn proefschrift) hebben bijgedragen, te bedanken.

Veel dank ben ik verschuldigd aan de heer D. Lodders, mijn onderwijzer op de lagere school, die zich - samen met mijn ouders - heeft ingezet op een wijze, die het mogelijk maakte dat ik kon ‘doorleren’ op de hogere burgerschool. In zijn vrije tijd spijkerde hij een klein aantal leerlingen - afkomstig uit het arbeidersmilieu - bij, uitgaande van het pas de laatste jaren doorbrekende inzicht dat het realiseren van een enigermate gelijk aanbod van onderwijs aan deze categorie een extra maatschappelijke inspanning vereist.

Tijdens mijn studiejaren aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam ben ik in het bijzonder beïnvloed door prof. dr. W.F. Wertheim. Hij heeft mij niet alleen ingeleid in het sociologisch denken, maar mij tevens laten zien wat de betekenis van de sociologie kan zijn wanneer zij betrokken wordt op maatschappelijke vraagstukken van enige importantie. Lang voordat termen als wetenschappelijk relevant en, vooral, maatschappelijk relevant in de verbale uitrusting van vakidioten werd opgenomen, demonstreerde Wertheim in zijn colleges en publicaties wat de werkelijke betekenis kan zijn van wetenschappelijk-sociologisch onderzoek, dat immers tegelijkertijd een kritisch onderzoek van de samenleving impliceert.

Mijn post-doctorale opleiding dank ik in hoge mate aan prof. dr. J.A.A. van Doorn. Hij heeft, als promotor, bijzonder veel tijd

[p. 10]

gegeven aan de totstandkoming van dit boek. In een ideaal samenspel heeft hij mij laten profiteren van zijn grote kennis, zijn vele ideeën en zijn gevoel voor systematiek. Dit heeft uiteraard zijn invloed op de uiteindelijke vorm en inhoud van dit geschrift niet gemist. Zijn opvattingen over de eigen verantwoordelijkheid van de onderzoeker, hebben mij alle ruimte gegeven om zelfstandig de koers van dit onderzoek uit te zetten. Als ‘oudere’ vriend heeft Van Doorn mij - in alle voorkomende gevallen - geholpen bij het zoeken naar de beste oplossingen. Ook hiervoor ben ik hem bijzonder dankbaar.

Nuttige adviezen mocht ik verder ontvangen van prof. dr. H.M. in 't Veld-Langeveld en Drs. E. Lopes Cardozo.

Mijn vriend Arie Brand heeft, in heel korte tijd, de vertaling van de samenvatting (Summary) verzorgd. Ria Albers heeft met grote nauwkeurigheid het typewerk verricht, terwijl Michael Veltman mij heeft geholpen bij het corrigeren van de drukproeven en het samenstellen van de registers. Aan allen hiervoor mijn hartelijke dank.

Het spreekt vanzelf dat alleen de ondergetekende verantwoordelijk is voor het resultaat.

Bij de tweede druk

De verschijning van dit boek heeft in kringen die zich voor het welzijnsbeleid - en in het bijzonder: het opbouwwerk - interesseren nogal wat opwinding veroorzaakt. Daarmee is één van mijn bedoelingen, nl. discussie te krijgen over de aard en de richting van het welzijnsbeleid, gehonoreerd. Dat de discussie zich bewoog tussen een bijna kritiekloze bewondering voor en een blinde afwijzing van de gepresenteerde analyse en inzichten is een interessant fenomeen, dat het type beleidsanalyse dat ik heb ondernomen kennelijk oproept. Beide reacties doen nogal overspannen aan. Het is echter nog te vroeg om de reacties, vooral in hun betekenis voor de beleidsvorming, te onderzoeken. Ik beschouw het als een interessante uitdaging dat onderzoek nog eens aan te vatten.

Bram Peper