Roosje zonder doornen
(1842)–Hippoliet van Peene–
Auteursrechtvrij
[pagina 7]
| |
Eerste tooneel.BERTHA is bezig met eene teekening op te maken; PAUL, in jagers gewoed, komt vrolyk binnen; THOMAS volgt hem met een haze in de hand.
paul.
No 1. Wyze: Ah! quel plaisir.
Ach! wat vermaek biedt ons de jagt!
Patryzen, kwakkels, hazen
Zyn alras in ons magt;
En soms ook wel een jong bruinetje,
Dat men treft onverwacht.
Ach! wat vermaek biedt ons de jagt. (bis.)
Zoo dra één zonstrael in de weide
De vog'len nopt tot teêdren min,
Poer, lood, en weitasch aen de zyde
Stapt men de natte velden in.
Stil, houd stand, ziet ge niet dien haze op zyne luimen;
Hy geeft zelf 't sein van zyne dood.
't geweer in d'hand; laet hem het veld niet ruimen.
Leg aen, vuer, paf! daer valt hy voor ons lood
Dood.
Ach wat vermaek... enz.
En daer is de buit dien wy medebrengen.
thomas,
nader komende.
Ja, mejuffer! daer is de buit, dien...
bertha.
Achteruit, Thomas! Ik kan tegen den reuk van geschoten wild niet; gy weet het wel. | |
[pagina 8]
| |
thomas.
O! mejuffer! gy moogt dit beest vry naderen, want, jarnipiet!..
paul.
Thomas!
thomas.
Mynheer!
paul.
Wilt gy van daeg honderd stokslagen krygen?..
thomas.
Hartelyk dankbaer van zulk een daggeld... mynheer, hartelyk dankbaer. Ik heb, jarnipiet, liever niet met al te krygen.
paul.
Welnu! dan moet ge kunnen zwygen, en u herinneren wat ik u gezegd heb.
thomas.
Ja, mynheer! neem nu dat ik niet gesproken heb.
bertha.
Welnu, Paul! is dat nu al wat gy van de jagt mede brengt?
paul.
Ja... behalve eenig klein wild in myne weitasch.
thomas.
Ja, ja, mejuffer! veel wild... Jarnipiet, veel wild! voor eerst deze haze... een lekker beest... iets naer mejuffer's tand, zonder reuk van geschoten wild... want wy hebben hem geschoten zonder ééne schoot te lossen.
bertha.
Hoe?
paul.
Satansche snapper!
thomas.
't Is te zeggen; wanneer ik zeg zonder ééne schoot te lossen, is het als of wy de schoot gelost hadden... want... inderdaed de haze is de onze, en zonder de schoot te lossen... want het is zeker... (Ter zyde.) Jarnipiet! ik geloof dat ik het spel verbrod.
| |
[pagina 9]
| |
paul.
Neem geen acht op zyn gebabbel, lieve zuster; die man is by wylen niet regt...
bertha.
Welnu, Thomas!
thomas,
ter zyde.
Ha! ik ben niet regt! wacht... (Luid.) Daer ben ik er, mejuffer!... In twee woorden zoo veel als in twintig: daer wy met eene ydele weitasch terug kwamen, zoo hebben wy den haze van een strooper, die hem gisteren in 't strop gevangen had, voor twee gulden gekocht, en zoo bewaerheed ik myn gezegde, dat wy den haze geschoten hebben, zonder ééne schoot te lossen. Is het niet de wezenlyke waerheid welke ik mejuffer verhael?
paul,
zacht.
Thomas! Thomas! ik zal u later spreken.
thomas,
even.
Ja, mynheer! maer opregt! 't is my onmogelyk te liegen, als ik zoo gemakkelyk de waerheid kan zeggen.
bertha.
En uw klein wild, is dat ook op de zelfde wyze geschoten?
thomas.
Voor wie aenziet gy ons, mejuffer? Ja... wat dat betreft, mynheer mag zich roemen, dat hy dit aen zyne handigheid alleen te danken heeft.
bertha.
Ha! laet hooren! hy kan dan toch iets, myn broeder.
paul.
Bertha! ik hoor niet gaerne schertsen.
bertha.
O lieve broeder! gy zult toch niet boos worden voor een ongelukkigen gekochten haze.
paul.
Neen... maer...
bertha.
Welaen, Thomas... dat wild?.. | |
[pagina 10]
| |
thomas,
op zekeren afstand.
Voor eerst, mejuffer! deze schoone bonte kraei.
bertha.
Ha! ha! ha! bekoorlyk.
thomas.
Niet waer, mejuffer? een schoon beest.
paul.
Genoeg, Thomas!
thomas.
En dan eene halve dozyn...
bertha.
Kwakkels?
thomas.
Neen, mejuffer, musschen!
bertha.
Ha! ha! ha! nog beter... Paul, ik maek u myn compliment; gy zyt een volmaekte jager.
thomas.
Ja, mejuffer! ik en mynheer... wy zyn volmaekte jagers, en zoo wy niets schieten, is het alleen de schuld van het wild, dat zich in tyds uit den kant weet te maken. Het is ook waer, het wild is gelyk de menschen; het wordt tegenwoordig zoo slim.
paul.
Ga heen... Thomas! de natuer heeft zich bedrogen toen zy u schiep; zy moest u vrouw gemaekt hebben.
thomas.
Kyk! ik heb het nog niet eens aen my zelven kunnen bemerken. - Moet ik de kraei aen 't spit steken, mejuffer?
bertha.
Foei! werpt dat leelyk beest in den vyver.
thomas.
't Is het minste van het leelyke beest; maer 't is jammer van 't poer dat wy verschoten hebben... Domme kraei! he! ze liet haer 't geweer tegen den neus steken. - En de musschen?
bertha.
Even eens. | |
[pagina 11]
| |
thomas.
Zulke vette beestjes?.. Neen, die pluim en eet ik zelf.
bertha.
Hemel! hoe is het mogelyk! Ik stierf er van.
thomas.
En den haze? Moet ik dien ook zelf eten...
paul.
Neen! lekkertand!.. dien houden wy voor ons.
bertha.
Wat zegt gy, lieve broeder? Nooit komt dat op tafel... Een haze misschien reeds vier-en-twintig uren dood... Dat beest moet stinken.
paul.
Ik verzeker u van neen, lieve zuster! Gezwind, Thomas! breng hem naer de keuken.
thomas.
Ja! - 't Is gelyk, mynheer, gy hebt daer 'nen vetten haze geschoten.
paul.
No 2. Wyze: Walze des comédiens.
Steek hem aen 't spit; ik wil er ras van eten...
Myn appetyt is groot, geloof my vry.
Maer zorg vooral, dit moogt ge niet vergeten,
Dat hy eens wel met spek doorregen zy.
thomas.
O ja mynheer! we zullen hem gaen stroopen;
Al riep hy moord van schrik, van angst of pyn.
'k Zal morgen 't vel aen goeden prys verkoopen;
(Ter zyde.) Er is geen nood dat 't zal geschonden zyn.
te samen.
'k Steek hem aen 't spit, gy zult er ras van eten,
Uw appetyt is groot, 'k geloof u vry.
Maer wees gerust, ik zal het niet vergeten,
'k Zorg dat hy goed met spek doorregen zy.
(Thomas vertrekt.)
| |
[pagina 12]
| |
Tweede tooneel.BERTHA, PAUL.
paul.
Ik moet bekennen dat ik van daeg regt ongelukkig geweest ben.... Vier uren lang in 't veld geloopen, zonder zelfs het spoor van één haze te ontdekken.
bertha.
Ja, dat is regt ongelukkig.
paul.
A propos! Ma soeur! Waer houd zich neef Alfried verscholen?.. De drommel! heeft hy dan vergeten dat wy dezen namiddag een rypartytje hebben. - Zeg eens, ma soeur! waer zit hy dan?
bertha.
Hy? och! weet ik dat... Sedert eenige dagen is hy nauwelyks op 't slot te vinden.
paul.
Inderdaed! Dat heb ik ook bemerkt. Dezen morgen vroeg, toen ik naer hem deed vragen, was hy reeds uitgegaen... (Grimlachende.) en nogthans spaert gy u geene moeite, ma soeur, om hem t'huis te vestigen en hem te behagen, want, zoo ik het wel op heb, is deze teekening weêr voor zyn album bestemd.
bertha.
Hoe vindt gy die?
paul.
Schoon! zeer schoon.
bertha.
Gy denkt dan dat hy er inderdaed te vreden van zyn zal? O dan zal ik die spoedig afteekenen en hem nog dezen avond schenken.
paul.
Ja, maer het is toch niet wel van zoo op zich te doen wachten... En ik weet niet wat denken van die vroege morgenwandelingen, die elken dag langer om langer duren. | |
[pagina 13]
| |
bertha,
ongerust opstaende.
Denk gy dan, lieve broeder, dat die wandelingen met eenig byzonder inzicht geschieden?
paul.
Ik denk, ma soeur, dat gy u vroeger aen de armen van Morpheus moest ontrukken en neef, by het opgaen der zon, in zyne wandelingen vergezellen; dan zou het u misschien nog kunnen lukken te eeniger tyd gravin van Rensburg te worden.
bertha.
Maer Paul, gy zoudt toch niet willen dat lieden van onzen stand, met het krieken van den dag, het bed verlaten, om even als boerinnen, in het natte veld te gaen loopen. Foei! dat ware onvergeeflyk.
paul.
Gy hebt gelyk. Maer dan moet men zich ook niet stooren, wanneer eene boerin reeds vroeg bezit, waer de edele juffer nog laet naer zit te wachten.
bertha.
Wat meent gy daer mede, Paul?
paul.
Niets anders dan dat er wel andere schoone oogen zyn, die zich vroeger voor het daglicht openen, en door neef Alfried niet onopgemerkt worden gelaten.
bertha.
Maer, om 's hemels wil, spreek toch duidelyker, of zwyg geheel, zoo ge my niet boos wilt maken.
paul.
Welnu, Roosje zonder doornen doet ook gaerne vroege morgenwandelingen, en Alfried dwaelt altyd naer 't veld toe.
bertha.
Wat zegt gy? Zou het mogelyk zyn?
paul.
Ja... ja... ma soeur... let er maer eens op... en ik ben reeds meer dan één mael op die gedachte gekomen; en of het spytige Roosje, voor hem ook zoo spytig is als voor anderen, dat zal de tyd moeten leeren. | |
[pagina 14]
| |
bertha.
Zwyg, Paul! Het is de nyd die in u spreekt... want ik weet dat gy in den tyd Roosje nog opgezocht hebt... Maer neef is niet in staet van zich zelven ooit zoo verre te vergeten, en gy zyt maer een booze, die my altoos plagen wilt.
paul.
Ha! ha! mejuffer is gestoord, om dat ik haer de waerheid zeg... welnu... wacht het eindje af... Juffertje; wacht het eindje af... Uw schoone neef zal u wel dwingen jonkvrouw te sterven, zoo gy 't geluk niet hebt van in het kort een plaetsvervanger te vinden.
bertha,
met den voet stampende.
Scheid uit, Paul! 't is afschrikkelyk zoo iemand te tergen... Weg! gy zyt maer een nydigaerd... een booze...
paul.
En gy... gy zyt eene oploopende, eene jonge zotskap. No 3. Wyze: Pardon, car je crois voir. (Maçon)
Verschoon my, want ik hoor
Dat ik onwetend juffer stoor;
Ontstel u daer niet voor.
Zoo neef lief u begeeft,
'k Weet dat er menig jonker leeft,
Die naer uw handje streeft.
Dus geen verdriet, (bis.) bedaer uw liefde rouw...
Doe zoo als hy, schenk and'ren uwe trouw.
bertha.
Laet me in rust, want ik hoor
Dat gy verlangt dat ik my stoor.
Maer neen, 'k ontstel me daer niet voor;
Zoo neef lief my begeeft,
't Is dat er dan een and're leeft,
Die meer behagen heeft.
Ja, geen verdriet, (bis.) 'k bedaer myn liefde rouw;
'k Doe zoo als hy, 'k schenk and'ren myne trouw.
| |
Derde tooneel.
De vorigen, De BARON VAN RINGHEM.
de baron.
Nu! nu! wat is dat, kinderen! is men hier aen 't twisten? | |
[pagina 15]
| |
bertha.
't Is Paul, vader.
paul.
't Is Bertha, vader.
de baron.
Paul! Bertha!
bertha.
Hy houdt niet op van my te plagen, vader.
paul.
Zy zegt dat ik een nydigaerd, een booze ben.
bertha.
Hy zegt dat ik eene oploopende, eene jonge zotskap ben.
de baron.
Nydigaerd! zotskap!.. kom aen, laet hooren, wat is er gebeurd?.. Verhaelt my uw geschil.
bertha.
Paul is kwalyk gezind om dat hy met eene ydele weitasch van de jagt gekomen is.
de baron.
Het ongeluk is niet groot... hy zal morgen beter varen.
paul.
Bertha is boos om dat Alfried zoo lang op zich doet wachten.
de baron.
Ja, dat is ook niet wel van zynen kant... Ik zal hem beknorren zoo dra ik hem zie.
bertha.
Paul zegt dat hy een meisje uit het dorp, eene boerin bemint.
paul.
Bemint! Dat heb ik niet gezegd, mejuffer!
de baron.
Hy! een edelman! de graef van Rensburg, eene boerin beminnen!.. Foei! dat is niet waer.
bertha.
Dat is 't geen ik immers ook zegde. Maer die vroege morgenwandelingen, vader? | |
[pagina 16]
| |
de baron.
Alfried is het murwe leven dat wy hier leiden niet gewoon... Hy noemt luiheid 't geen wy wellust heeten, en heeft liever zyne vroege morgenuren te besteden in vermoeijende wandelingen, dan die, naer ons voorbeeld, op het zachte dons door te brengen. Hy denkt dat hy dus dubbel geniet wat wy in den slaep verkwisten. De arme jongen maekt de rekening verkeerd; hy kan niet begrypen dat één uer vergetelheid, 't welk de slaep ons geeft, duizend uren kommer kan vernietigen. - Kortom, men moet hem dit vergeven; zyn vader, zaliger, oud-krygsman, heeft hem deze strenge grond beginselen van kinds been af ingeboezemd. No 4. Wyze: T'-en souviens-tu.
Als oud soldaet, die weelde niet mogt kennen,
Heeft hy den zoon, een spruit van vrijen grond,
Gewis wat streng, vroegtydig doen gewennen
Aen 't ruw beroep dat hem te wachten stond.
Zoo sprak hy soms: ‘Sterf ik op 't bed der kranken,
Of treft een bal my liefst op 't veld van eer,
Na myne dood zal 't Vaderland my danken,
Want 'k geef hem eens een goed soldaet te meer.
Ja, zyne opvoeding is daer van de eenige oorzaek.
paul.
Ik denk my niet te bedriegen, zoo ik er eene tweede by voegde.
bertha.
Gy hoort het, lieve vader...
de baron.
Bah! bah! Bertha!... prullen! al prullen... Paul weet immers wel dat zyn neef...
paul.
Een knappe jongen is, en dat er hier menige boerinnetjes het oog op geslagen hebben.
de baron.
Nu, dat is geen kwaed... Wel te droes! als ik jong was, schitterde ik ook wel eens in de oogen der poezelige boe- | |
[pagina 17]
| |
rinnen; maer dat heeft my niet belet uwe mama te trouwen. Het is niet verboden de jonge meisjes te behagen... men kan eens lachen, dat mag zelfs meer dan eens gebeuren; maer men weet wie men is en met wie men te doen heeft. Men lacht... men vermaekt zich een dag en den volgende, als men ontwaekt, herinnert men zich, zoo men dit by geval had mogen vergeten, dat men Graef van Rensburg is of Baron van Ringhem. - Wel het zou zeer fraei zyn indien men in ernst moest verliefd worden op al de lieve oogjes die ons, lieden van hoogen stand, dagelyks beloeren.
paul.
Ik weet niet of neef Alfried aldus redeneerd, lieve vader! maer het komt my voor dat hy toch magtig veel den lof en de schoonheid van Roosje zonder doornen uitgalmt.
de baron.
Roosje zonder doornen! de dochter van den schoolmeester Weiler? Dat fiere ding... die schynt den spot te dryven met al hare standgenooten.
paul.
Ja, maer die meer knepen bezit dan tien andere. Eene schynheilige, die misschien de gelegenheid afwacht of zoekt om zich boven hare standgenooten te verheffen. - Ik heb altyd die rozen zonder doornen mistrouwd... zy prikkelen u wanneer gy er u 't minst aen verwacht
de baron.
De onvoorzichtige alleen laet er zich van prikkelen. - Maer spreken wy van wat anders... Ik zal neef ondervragen, zoodra ik hem zie. | |
Vierde tooneel.
De vorigen, THOMAS, toeloopende.
thomas,
buiten adem.
Mynheer de Baron!.. mynheer Paul!.. mejuffer Bertha!..
de baron.
Welnu! wat wilt gy?
paul en bertha.
Wat is er gaende, Thomas? | |
[pagina 18]
| |
thomas.
Laet my wat bekomen... Ik ben nog buiten adem...
paul.
Spreek toch.
thomas.
Mynheer Alfried!...
bertha.
Alfried!
de baron.
Welnu! wat is er gebeurd?
thomas.
Er is veel gebeurd. - Vervloekte adem! ik ben hem bykans kwyt.
paul.
Gy maekt ons ongeduldig, domoor!
thomas.
Wacht een weinig. - Mynheer Alfried!..
paul.
Welnu! wat is er van mynheer Alfried?
thomas.
Ik heb hem haest weêr.
paul.
Wie... Mynheer Alfried?
thomas.
Neen... mynen adem. - Mynheer Alfried is daer zoo even versmoord naer huis gekomen.
allen.
Versmoord!
thomas.
Als ik zeg versmoord!.. het is byna het zelfde, want hy is tot over den kop nat... Ik heb hem daer zyne laerzen uitgetrokken... maer verduiveld! getrokken! getrokken! dat ik meende laers en been te gelyk van het lyf te trekken... nu is hy, God lof! al geheel op droog... In een paer minuten was hy van onder tot boven veranderd van kleeren.
de baron.
En hoe is Alfried in 't water gevallen? want ik veronderstel dat er hem zoo iets moet overgekomen zyn. | |
[pagina 19]
| |
paul.
Het is onmogelyk iets van dat domoor te weten.
thomas.
Hoe mynheer Alfried in 't water gevallen is? Ha! dat zal ik u gaen vertellen.
bertha.
't Is het geen men u juist vraegt.
thomas.
Ik ga u 't geval verhalen gelyk Pieter Klam, de baes uit den Overzet het my verhaeld heeft. Gy moet weten dat Pieter klam by het gebeurde tegenwoordig was, en dat ik dus de geschiedenis uit de eerste hand weet. Bovendien, kan ik u voor de echtheid instaen, want Pieter Klam is geen leugenaer; hy zou er geen haerken van 't zyne by doen. Kyk! nog voorleden zondag... 't Is maer dat ik zeggen wil dat Pieter Klam...
de baron,
ongeduldig.
Spreek ons, om 's hemels wil, van mynheer Alfried.
thomas.
Gy moet dan weten dat mynheer Alfried... (Schielyk opstaende.) Jarnipiet... Ik heb vergeten dat hy my eene boodschap voor Roza Weiler gegeven heeft.
allen.
Roza Weiler!
thomas.
Of Roosje zonder doornen, gelyk men haer alom in het dorp noemt.
de baron.
Wat scheelt ons Roza of Roosje zonder doornen; vertel ons maer van mynheer Alfried.
thomas.
Ik wil wel... maer als ik aen die arme meid denk. - Maer ik zal zoo aenstonds gaen zien hoe zy het steld. Nu, mynheer, Pieter Klam, de baes uit den Overzet, die geen leugenaer is, en die er geen haerken van 't zyne zou by doen, gelyk ik u gezegd heb, was bezig, volgens gewoonte, met zyn volk aen wal te zetten en zyn overzetgeld te ontvangen, toen hy eensklaps een geschreeuw hoort, het hoofd opregt en | |
[pagina 20]
| |
plof! een meisje van boven den oever in den stroom der rivier ziet tuimelen. Pieter Klam vat in een, twee tellens zyn pinhaek, steekt naer het meisje, dat door den stroom weg gerukt wordt, schielyk over... maer 'k wensch u goeden dag!.. Pieter Klam zyt ge rap, mynheer Alfried is nog rapper, want in 'nen oogpink springt hy van 't hoogste van den oever achter het meisje, grypt haer in zyne armen en brengt haer zoo gemakkelyk aen wal als Fidele, myn waterhond, zyn apportje.
bertha.
Hoe, mynheer Alfried heeft zyn leven gewaegd om eene boerin te redden.
thomas.
Ja, mejuffer, zyn leven gewaegd... gy zegt het wel... want hadt gy hem eerst zien duiken, vervolgens weêr boven water komen... ho! Pieter Klam zegt dat het een vermaek was om zien.
de baron.
Een schoon vermaek!
bertha.
Een edel tydverdryf... boerinnen uit het water te halen.
thomas.
Het schynt, volgens Pieter Klam, dat het meisje door een dollen stier achtervolgd werdt en dat, in haren schrik om het leelyke beest te ontwyken, haer voet uitgeslibberd zynde, zy aldus in de rivier was gerold. Mynheer Alfried, die zich juist in de nabyheid bevondt, zag dat, en verduiveld! gy begrypt wel dat hy het meisje niet wilde zien verdrinken, hy die zulke goede zwemmer is. Dat zal mynheer Alfried magtig veel eere aendoen. Ik wed dat men in veertien dagen niet zal ophouden overal van zyn helden... 't is te zeggen, van zyn zwemmers moed te spreken. Kyk! dat ik aldus kon zwemmen, en morgen Roosje zonder doornen uit het water mogt halen, zonder my nat te maken, ik weet niet wat ik niet al zou geven.
bertha.
Ja, dit zou u beter voegen, en gy zoudt u niet onteeren, gy, met boerendeernen aen te raken. | |
[pagina 21]
| |
paul.
En de boerendeerne zou zich al willens in 't water niet laten vallen om door een edelman gered te worden, wist zy voorop dat er haer een boer, zoo als gy, zou na springen.
de baron.
Genoeg hier van... Ga mynheer Alfried zeggen dat wy hier op hem wachten.
thomas.
Ja, mynheer de baron.
bertha,
spottende.
Zeg dat zyne nicht met veel belangstelling naer mynheer's gezondheid doet vernemen.
thomas.
Ja, mejuffer! (Ter zyde.) Zy is nydig om dat zy het niet is die mynheer Alfried uit 't water gered heeft, dat is stellig.
paul,
even.
Zeg hem dat ik verhoop dat zyne groote daed hem ons klein rypartytje niet heeft doen vergeten.
thomas.
Zeer wel, mynheer! (Ter zyde.) Hy is nydig om dat hy het niet is die Roosje gered heeft, dat is zeker... Jarnipiet... zuster en broeder, nicht en neef... Verduiveld, Roosje zonder doornen! gy prikkelt hen meer dan gy het zelve weet... ha! ha! ha! dat is jarnipiet grappig!
(Af.)
| |
Vyfde tooneel.
De vorigen, uitgenomen Thomas.
paul.
Welnu, wat dunkt u, lieve Bertha! had ik geen gelyk toen ik zegde dat Roosje zonder doornen voor iets in de vroege morgenwandelingen van neef Alfried was; thans is hy reeds haer opwachtende ridder geworden.
bertha.
Foei! ik had nooit zulke lage gevoelens in Alfried's hart | |
[pagina 22]
| |
durven veronderstellen... Ho! ik ben beschaemd voor hem.
de baron.
Het is onmogelyk dat Alfried één mael ernstig heeft kunnen denken aen het geen hy stondt te doen. Gy kent hem genoeg... Hy zal den moedigen gespeeld hebben uit loutere eerzucht, maer nimmer uit eenig ander gevoel; maer dat belet niet dat zyn gedrag zeer berispelyk is en dat ik hem daer over eens braef wil beknorren. | |
Zesde tooneel.
De vorigen, ALFRIED.
alfried.
Lieve oom! goeden morgen... wel geslapen? dat hoef ik niet te vragen. - Mejuffer, hartelyk dankbaer voor het belang 't welk gy in myne gezondheid stelt... naer de uwe ware het onnoodig te vragen; men kan die dagelyks genoegzaem op uwe lieve wangen lezen.
bertha,
eene neiging makende.
Mynheer! (Ter zyde.) Is het niet jammer dat hy zich met boerinnen zou willen ophouden, hy die zoo galant, zoo beminnelyk is, en die zoo wel kan redeneren.
alfried,
Paul de hand reikende.
Mynheer Paul!
de baron.
Maer, wat heb ik daer gehoord, Alfried? Is het wezenlyk waer dat gy eene boerenmeid uit het water gehaeld hebt?
alfried.
Ja, lieve oom! en die zonder my voor zeker het leven in den stroom had verloren.
de baron.
Inderdaed! En wat was dat voor eene meid?
alfried.
Zeg liever een engel, oom... het deugdzaemste hart, en het schoonste gelaet dat er voor zeker te vinden is. | |
[pagina 23]
| |
bertha,
spytig.
Mynheer Alfried! het compliment is niet vleijend voor iemand...
alfried.
Verschoon my, beminnelyke Bertha! daer zyn immers geene regels zonder uitzonderingen, en ik heb, en zal u altoos onder de laetste rekenen.
paul.
Neef Alfried had dan kennis met de boerin...
alfried.
Ja neef, ik kende haer lang en gy allen kent ze met my; het was Roza Weiler.
bertha.
Roza Weiler! de dochter van dien ouden schoolvos, die zich een toon geeft, al was zy de dochter van een eersten minister.
alfried.
Deugd en eerlykheid geven haer dat regt, 't welk misschien de dochter van een eersten minister niet zou hebben.
bertha.
Lieve hemel! wat vat gy vuer, mynheer.
de baron.
Wat Roza is of niet, zullen wy onverlet laten. De eene of de andere boerenvlegel zal haer regt doen. - Maer neef! hoe is het toch mogelyk dat gy zulke dolle streek begint? dat kan er by my maer in 't geheel niet door.
paul.
Mynheer heeft den ridder willen spelen... Waerlyk! waren wy nog in onzen goeden ouden tyd, zulk een ridderlyke coup ware genoeg om de hand zyner edele geredde dame te bekomen.
alfried.
Ik weet niet wat dit gedurig kortswylen beteekend, maer ik verklaer u dat ik niet gestemd ben om dit langer te vedragen.
paul.
O hemel! zou mynheer zich willen stooren om dat wy zyn gedrag afkeuren. | |
[pagina 24]
| |
alfried.
Genoeg! ik geloof niet dat men hier het regt daer toe verkregen hebbe.
bertha.
Zie daer de uitwerkingen van den omgang met lieden beneden zynen stand.
alfried.
Mejuffer! ik heb my niet denken te verlagen toen ik met die lieden ging verkeeren.
bertha.
Dan hebt gy denkelyk gedacht die tot aen u te verheffen.
alfried,
droog.
Dat kan waer zyn.
bertha,
ter zyde.
O dat is schrikkelyk! Ik zal er ziek van worden.
de baron.
Hoor, neef Alfried! 't geen gy begaen hebt is jeugdig enthusiasmus; by bedaerder zinnen zoudt gy er misschien twee mael aen gedacht hebben. Wat, de drommel! men moet zyne adelyke geboorte, zyn rang in het oog houden en zich niet met de zoodanigen gelyk stellen, waer men volstaen kan de aen hen bewezene hulp met een stuk gouds te vergelden.
alfried.
Oom! nog heden verscheurde ik mynen adelbrief voor uwe oogen, indien ik wist dat hy my eens moest beletten aen de inspraek van myn hart te voldoen en tot hinderpael aen de redding eens ongelukkigen verstrekken. No 5. Wyze: Hebt gy uw' liefde... (Everaerd en Suzanna.)
Het smart my zeer zulk eene tael te hooren,
Nog van een man alom door elk geacht.
Welhoe! men moet dan al gevoelen smooren,
Om dat men spruit uit adelyk geslacht?
Dit voorgevoel zal nimmer my doen bukken,
En gy mynheer, herinner u hier aen:
Zyt ge eêl en ryk, 't is niet om te verdrukken,
Maer om uw broêrs, om d'armen by te staen.
| |
[pagina 25]
| |
En hier vooral, wie had een oogenblik kunnen aerzelen zyn leven voor zulk eene edele vrouw in gevaer te stellen.
bertha.
Edel! Ik heb altoos gemeend dat het Roosje zonder doornen, de dochter van dien ellendigen dorpsmagister was, wien wy wekelyks een paer flesschen oud bier zenden, in afwachting dat men ons den eenen of den anderen dag komme zeggen dat de dompelaer overleden is.
alfried.
Ja mejuffer, de zelfde... de ziekelyke Weiler, wien gy ligtelyk hulpe biedt; maer die ze voor zeker zou weigeren, wist hy hoe zeer hem die gejond wordt. Welnu! ja, de edele vrouw is zyne dochter, Roza Weiler, die ik van naby genoeg ken, om te durven verzekeren dat zy meer zielen adel bezit dan menige juffer van groote geboorte en adelyke afkomst, en daerom den bynaem van edel allezins waerdig is.
de baron.
Mynheer Alfried! hoe gy het moogt opnemen, verklaer ik u dat dergelyke buitenspoorigheden, zoo lang gy in myn huis verblyft, nimmer weêr mogen plaets grypen, en om alle gelegenheid daer toe te vermyden, zoo verbied ik u Roza Weiler nog weder te zien.
alfried.
En met wat regt, mynheer?... Heeft myne moeder my naer hier gezonden om my onder uwe voogdy te plaetsen?
de baron.
Neen, maer gy weet, Alfried, wat banden onze twee familien voorts aen elkander moeten binden... Gy weet wat het verlangen van uw vader was, en wat gy hem zelf hebt beloofd.
alfried.
Ik weet wat verpligtingen ik aen de nagedachtenis myns vaders heb, maer ik moet u verklaren dat ik niet langer in een huis kan verblyven waer men myn wil zoekt te dwarsboomen, om my misschien een band op te dringen dien myn hart zeker zou verstooten... Sta my toe, mynheer, dat ik u binnen één uer myn vaerwel komme zeggen. | |
[pagina 26]
| |
paul en bertha.
Hoe neef! gy vertrekt?
alfried.
Myn besluit is vast genomen.
de baron.
Neen, mynheer, gy zult niet gaen, en op het oogenblik ga ik uwe moeder van alles onderrigten.
alfried,
belt, Thomas verschynt.
Het is onnoodig, mynheer! ik zelf zal my met deze zorg wel belasten. Thomas! doe alles voor myn vertrek gereed maken. - Morgen vroeg, keer ik naer het slot van Rensburg terug.
bertha.
Maer dat is eene nog ongehoorde zaek.
koor.
No 6. Wyze: C'en est fait; le ciel même. (Pré-aux-Clercs.)
Hy gaet ons dus verlaten,
Ach! dit grieft my het hart.
Geen zoet woord kan meer baten;
Hy spot met onze smart!
Dat ik eens mag ontmoeten
Haer die hem heeft verleid,
Hoe bitter zal ze boeten
Haer valsch beleid.
EINDE VAN HET EERSTE TAFEREEL.
|
|