Princelijcke deuijsen

[fol. 2r]

Edelen, vromen, voorsienigen, seer discreten Heere H. Anthonis van Stralen, Ridder, Heere tot Mercxem, Commissaris generael vande Staten der landen van herwaerts ouer.

BOuen die groote ghenoechte vermakinghe ende recreacie die de diuersiteyt der schilderien den mensche is geuende, so en is de principale duecht diemen daer wt can nemen, gheen sake van cleynder estimacie: aengesien men geen oorsake oft middel en vindt om lichteliker de grote swaricheyden ende passien te vergheten, die somtijts den mensche ouer comen so wel int lichaem als inden geest. Twelcke ooc onse ouders ende voorvaders noyt en hebben veracht oft versmaet, sonderlinge die Coninghen, Princen ende Vorsten, de welcke hen seluen behelpende met deser schilderie, so veel ghedaen hebben datse, niet tegenstaende die verganckelicheyt ende groote veranderinghe der ghedachten ende imaginacien die sy gehadt hebben aengaende der duecht ende vromicheyt, die selue altijts voor oogen houdende, nemende daer in een sonderlin-

[fol. 2v]

linghe ghenoechte ende tijtcortinghe. Het middel dat si daer toe waren ghebruyckende was dat een yeghelikck van henlieden, was figurerende beschrijuende oft schilderende sekere dinghen, de welcke representeerden in eenigher manieren, het sy in gedaente, natuere, complexie oft andersins, het voornemen ende imaginacie die een yeghelijck van henlieden hadde. Welcke figuren alsoo by henlieden gheinuenteert zijnde, hebben sy gheheeten hen deuisen, de welcke tghemeen volck heden sdaechs door onwetentheyt ende misverstant noemt wapenen: ende dat wt redenen datse de selue gewoonlijc schilderden op hen wapenen, als op schilden, targien ende bueckelaers, ghenoechte nemende daer mede te vercieren de dinghen daer sy alle haerlieden hope ende toevlucht op stelden. Ende oock om dat sy ten oorloghe reysende begheerden dese deuijsen altijts voor oogen te hebben, met een stantaftich voornemen te willen leuen ende steruen int aenschouwen vander memorie der eewiger duecht warachtige eere ende onsterflijcke vromicheyt. Nemende dan dagelijcx meer ende meer voortgancx so loflijcken ende heerlijcken sake, hebben sy daer by ghestelt noch sommighe woorden dienende ende te passe comende tot hen propoost ende meeninge, de welcke van ge-

[fol. 3r]

leerde lieden ende cloecke gheesten mochten verstaen worden. Welcke deuisen ende woorden zijn van ouden tijden af vanden geleerden ende edelen gecontinueert ende onderhouden geweest tot op den dach van heden, als men merckelijc mach sien in de costelijcke ende triumphante huysen, ende ooc in die heerlijcke palaysen van Coninghen, Princen ende machtige lieden, de welcke ouer al verciert ende beset zijn met dierghelijcke wapenen oft deuisen, waer wt claerlijc ghenoech is blijckende dat nv ter tijt die liefde tot vromicheyt ende duecht, gheensins minder en is, maer wel meerder dan in voorleden tijden, als metten wercken ooc dagelijcx ghenoech wert betoont. Daerom dese dingen ouermerckende ende siende dat diuerse natien als Francoysen, Italianen, Spaengaerts, Ouerlanders, hen niet alleen en contenteerden om vele diuerse geleerde dienstelike boecken te schriuen, maer ooc wt ander talen, als Griecx ende Latijn te translateren ende in hen tale ouer te stellen, heb ic my vercloect tot dienst ons vaderlants dit boecxken wter Franchoyse sprake in onse nederlantsche tale ouer te stellen. Met welcke deuisen tgemeene volc hem sal mogen behelpen, om te leeren kennen ende beminnen die duecht eere ende vromicheyt, gelijck die van Egypten henlieden waren be-

[fol. 3v]

helpende met haerlieder letters der Hieroglifen, om te kennen te gheuen haerlieder meeninghe: waer inne henlieden seere behulpelijc sal wesen, seker cleyne wtlegghinghe ende declaracie die hier op is ghemaect. Aldus gonstige weerde Heere, aengesien de edelheit ws gemoets, de vromicheyt, welsprekentheyt ende experientie so wel in saken van oorloghe als in policie, daer mede v God ende den natuere sonderling begaeft heeft, daer beneuen de liefde die ghy dragende zijt tot geleertheyt, const ende alle duecht moeder des edeldoms, heb ic my vercloect v E. dese cleyne tauereelkens te dediceren ende toe te schrijuen, biddende dit cleyn present int goede te nemen ende mijn fauten byden onbekenden goetelijck te excuseren, op dat ick daer door mach ghesterckt worden in desghelijcx te continueren ende te volherden. Wt onse druckerije tot Antwerpen den 26. September. 1562.

Uwer E. dienaer Willem Siluius.