't Afgerukt mom-aansight der tooverye

[p. *2r]

Opdracht,

Aen de seer Achtbare Magistraet der Stadt

Haerlem.

Eerwaerdighe, wel-wyse, voorsienige

Heeren.

DAer zijn hier en daer in eenige Steden droevige Tragedien voorgevallen, tegen sommige persoonen, aengehitst door onverstandighen yver (en soo sy meynden) tegen vyandinnen Godes; die sy Toveressen noemden; ’t welk meest altijdt oude, en door het langhe leven afgesleeten vrouwen waren, van welcke ick in mijn jonge jaren diversche gekent hebbe, die ick volgens de gebuurlijckheydt ende ommegangh voor heel onnoosel ende vry van dat quaedt hiel, en hebben moeten dien naem in haer graf dragen; onder de welcke eenige geweest zijn, dat, by aldien sy U H. Achtbaerheydts bescherminghe niet ghenooten hadden, soudet met haer gesondtheydt slecht afgeloopen hebben: Hier in dese saeck stellende, als voorsichte beschermers van de ontschuldighe,

[p. *2v]

vermidts U E. hielt, dat de gene die wat seyden mosten dat bewijsen, ’t welck als ’t op bewijsen quam, de segghers altijdt te kort vielen: Door welcke vonnissen dat quaedt in u Stadt inghetoomt wierdt, maer het quaedt in eenighe boose menschen als de overhandt nemende, wilden doen blijcken betoovert te zijn: Lieden (soo sy veynsden) door Tooverye gheoorsaeckt van oude Vrouwen, dat sy groote zenuw-treckinghen mosten lijden, haer aenghesicht ontstellende, ende wonderlijcke dinghen uyt-braeckten, tot verwonderinghe van de omstanders, met welcke qualen sy belastende waren sekere onnoosele vrouwen, die ghy aen weerzijden verhoordet, en naemt by provisie dees betooverde in uw H. bewaringe, ondersoeckende terwijlen de hoedanigheydt der Tooverye, die ghy naecktelijck voor uw ooghen ontdeckt saeght, ende door u wijs beleydt aen het sekreet quaemt, en over sulcks beschermers van de onnoosele, ende (naer u Hooghwaerdigh Officie) straffers van dat quaedt, door welcke voorsichtigheydt U E. by dat boose volck altijdt ghevreest zijt, ja

[p. *3r]

soo gevreest, dat als ick in andere Steden seyde, dat ick tot Haerlem het Gasthuys wist, daer sy souden ghecureert werden: ende als haer de plaetse maer met woorden en toonde, het scheen van selfs over te gaen, alsoo wel ende beter of sy van een oudt Wijf (belast met den naem van Tooveres) hadde ghezegent gheweest: het welk U E. noch daer naer, aen een onnoosele ende voorname Burgherin betoont hebt, belast (soo het onwijse volck waent) met de aenghedane ende secrete daedt van Tooverye, die U E. soo ontdeckt hebt, dat dierghelijcke Scheucken, ende quade Aentichters uw aensicht vluchten, ja diversche dese betooveringhen (soo sy meynden) wel uyt-ghebeeldt hebbende, ende haer bedroch (te weten sulck bedroch) dat oock Tooverye is, eer sy uw rechtdoende aensicht saghen; terstont ter Stadt uyt liepen. Ick hebbe (eenighen tijdt gheleden) voorghenomen, de hoedanigheydt der Tooverye te ontdecken, en het heele Momaensicht af te trecken, op dat een yeghelijck sien mach het bedroch, en niet min als Duyvelsche pra-

[p. *3v]

ctijcken in Menschen. Wat in uw Stadt omgegaen heeft, en noch in ander steden omgaet, sonderlinge daer de boose of onverstandige Roomsche Inquisiteurs, naer haer welghevallen domineren. Ick bidde u dan, eerwaerde Heeren, wilt dit mijnen arbeydt, en mijn persoon, in u H. bewaringhe nemen. De Godt des Vredes, de Liefhebber des menschelijcken geslachts, den Instelder van uw H. Ampt, die wil u persoonen, ende uw Stadt, in sijn H. bewaringhe nemen, dat wenscht uw onderdanigen Burger, en inwoonder, der uw wijdtberoemde Stadt Haerlem.

Abraham Palingh.