|
| |
| |
| |
Koddigh en aerdigh proces crimineel Ofte hals-gedingh,
Gedaen door den Heer Aernout van Overbeke, tegen sijn Kies, met desselfs verantwoordinge, ende het vonnis van den Opper-Rechter het Keel-gat.
SChelm, vreugden-dief, verrader,
Moorder van u eygen Vader,
Die nu, hadt ick 't niet belet,
Lag al lang in 't graf te bedt.
Heb ick ergens in misdreven,
Als ick wel aen andere dee,
Had ghy niet de beste stee
In mijn onbeschaemde backhuys,
Molenaer van 't stinckent Kackhuys,
Heb ick u niet steets gevoet,
En gelijck een tandt behoedt?
Heb ick u een beet ontstoolen,
Wijst my noch eens sulcken moolen
Die (het wayt of niet) den dag
| |
| |
Malende doorbrengen mach?
Draeght gy niet op 't Hooft twee Kroonen
Zijt ghy niet met my geweest,
Daer wy t'samen onbevreest
Wisten van het been te kluyven?
Draeg ick niet de naem van vraet
Om dat ghy in 't montstuck staet?
't Heught my noch en het vermaeckt my,
Dat de goude Leeuw riep, raeckt vry
Daer 's een Schapen bout, wat soo,
En wy leydens' oock op stroo;
Noch naer dat ick was geseten
Nevens andere, en gegeten.
Vraeght de Backer in het Lam
Hoe hy eerst aen neeringh quam?
Hy en kan 't u niet ontleggen,
En hy sal niet anders seggen
Als dat ick hem maer alleen,
Wat deedt ghy te Delft een teken,
In de heete somer weecken?
Hoe kreet Soetje in de Kolf
Daer ick at gelijck een wolf,
Daer ick alles heb verslonden
Wat op tafel wiert gevonden,
Daer een jeder die 't sag aen,
Meer kost oogh als mont versaen?
'k Slockten 't in gelijck als klock-spijs,
En ick badt, en maeckt' de kock wijs,
Dat een yder voor sijn deel
't Is niet eens vertellens waerdig,
't Was een kleyne Konst, maer aerdig,
Doe de vrouw in Gorichkom
| |
| |
In haer droeve tranen swom:
En zy vraegde aen haer knechten
Die altoos de spijs aenrechten,
Is 't mijn Heer van Horen niet
Die soo dapper van hem schiet?
Als men wouw de waerom weten,
Sey sy noch als half bekreten
Al 't goedt in 't geraemte set.
Hondert duysent andere dingen,
Doch het zijn maer beuselingen
Dat tot moeder vander Vecht
Noch een Vaers is opgerecht,
Dat ick in mijn holle kuwen
't Zestigh koeckjes wist te duwen
Voor een simpelen ontbijt,
Binnen tien quartieren tijt.
Hebt ghy oyt wel moeten vasten?
Isser yets tot mijnenlasten
Segt 'et dat het Keel-gat zy
Richter tusschen u en my,
Maer 't is best voor u gesweegen
Als de bout op 't hooft gekregen,
En soo 't quam aen de Fiscael,
'k Wed hy song een and're tael:
Waerom komt ghy my dan tergen?
Waerom hout ghy Herrebergen
Voor de sincking die sijn padt
Leyt naer 't een of 't ander gat?
Hy sou u niet komen smeecken,
En voorby gaen sonder spreecken,
Soo ghy niet riept van ter zy,
Buurman gaet ghy soo voorby;
'k Houd voor deugt en waert gepresen,
Komt hy, welkom moet hy wesen,
| |
| |
Maer wat duyvel waer toe dieut
Hy zy Buurman, hy zy vrient,
Moet logeeren, 't was bequamer
In een ander voor de gast,
En voor my oock minder last,
Wat behoeft hy Huys en hoecken,
Door te snuff'len en door soecken,
Waerom blijft mijn Kaeckebeen
Van den Hontsvot niet met vreen?
Stinckent Gasthuys van elenden
Dat my om en om doet wenden,
Als ick in mijn jammer Bedt
U met brandewijntjes bett.
's Daegs moet ick de vloer bekruypen,
En maeck wonderlijcke stuypen,
Dan leg ick de wang voor 't vuur,
Of ick Krabbel in de muur
Dat mijn nagels stuckent scheuren,
En dan roeptmen watte geuren,
Wat grimmassen maeckt die vent,
Och hy is geen pijn gewent,
Heer wat benie oock kleynseerig,
En dat seggen sy soo smeerigh
Met haer neus wat op geschort
Dat mijn tant-pijn grooter wort.
Hondert besjes van Doctoren,
Komen lellen aen mijn ooren,
'k Weet remedie voor u strack,
Suygt een pijp twee drie Toeback,
Dat sal al de harssens droogen,
Al die sinckingen die poogen
Neer te schieten op uw krop,
Droogt een pijp Verinis op,
d'Ander seyt mijn oom Jan Hagel,
| |
| |
Bruyckte maer een starcke nagel,
Stackse in 't gat, en van de lucht,
Teeg de tant pijn op de vlucht;
Oly uyt pampier te branden,
Die te steecken in zijn tanden
Daer vint ick groot voordeel in.
Maer wat jeder een mach praten,
Wat ick doe 't en mach niet baten,
Daerom nam ick een besluyt,
En sey schelm ghy moeter uyt;
Voort liet ick de Vierschaer spannen,
Luy van wijsheyt oude mannen,
Dat wat minder was van staet,
Dorst soo diep niet binnen komen,
En het heeft sijn plaets genomen
Aen de ingang van de poort,
Maer wat beurt'er swijgt en hoort.
Fijn man die ick hier doe dagen,
Dit moet ick u eerst afvragen,
Komt ghy nu niet tot beken,
Dat ick niet wraeckgierig ben?
Die den Rechter-stoel bekleden,
Zijn 't geen buyren, zijn 't geen leeden
Van u maegschap van u bloet,
Fiat, neemt het tot u voordeel,
'k Weet het lieden sijn van oordeel
Door 't gebruyck van hooge jaren,
Mannen in de kunst ervaren,
| |
| |
Daer na ben ick voort gegaen,
En heb dus mijn klacht gedaen.
Heeren die dees man het leven
Nemen kunt, of weder geven,
Dese Karel daer hy staet,
Lijckt een vroom man van gelaet,
Maer ick scheur van smert mijn resel,
Als dien onbeschoften Ezel
Daer hy maer een sincking vindt,
Mijn doet krijten als een kindt;
Oock en kunnen sijn gebueren
Niet in 't minste by hem dueren,
Want sy seggen in sijn nest
Woont de duyvel of de pest.
Heeft hy 's avonts vlees gegeten
Heeft den stoocker vets vergeten,
Houdt hy in sijn botlerey
Noch wat knor of broot ter zy,
Niemant sal hy daer op nooden,
Hy die haet een etent gast,
Vreet het selver in sijn bast;
Liever sal hy 't laten rotten,
In sijn hoeckjes in sijn kotten,
Eer hy in dees hongers noot
Mee sou deelen van sijn broot,
Maer waer in heb ick 't verhoetelt,
'k Heb hem als een kint getroetelt,
En gespijst, niet anders als
Waer 't een Koning van sijn hals;
'k Heb het hier oock willen toonen,
Hoe den Fiel my quam beloonen,
Hoe hy met een diefse greep,
My tot in 't gedarmte neep:
| |
| |
Dies soo maeck ick mijn Conclusie,
Dat hy, oorsaeck van Confusie,
Die my swaer heeft geledeert,
Zy ter doot gecondemneert.
'k Val voor eerst aen 't protesteeren
Waerde en exkiesse Heeren,
Dat hy op mijn gierigheyt,
Stadig aen te schrollen leyt;
'k Heb het selfs wel meest van nooden,
Soud' ick dan noch gasten nooden:
Heb ick niet soo meen'ge nacht,
Oock met vasten doorgebracht,
Komt ghy hier staegh declameren,
Wat leyt desen Raet daer aen,
Hoe het in uw' huys mach gaen;
Laet ick vreck en gierig wesen,
Hoewel 't eerst moet zijn bewesen,
't Raeckt my niet, 't zy quaet of wel,
Want dat is niet Criminel;
Maer ick wil met eedt verklaren,
Dat in dees drie laetste jaren,
Ick noyt proefde dit of dat,
Vant 't geen in u backhuys zat,
Ghy hebt altoos wil j'et weten,
Wat had ick daer van te bet,
Dat mijn bueren wierden vet?
Waer toe wiert my 't broot ontrocken?
Hoe quam dat de leck're brocken
Nu de hoeckhuys man bedong
g'Hebt my oock voor heen verweten.
| |
| |
Van u veel en beestig eeten,
Hielp ick u niet uyt het net
Als ghy hadt om strijt gewet?
Ghy kunt seggen dat 't mijn plicht was,
Maer soo haest ick u gedicht las,
Sagh 'k u klagen over 't kruys
Dat ick gasten bracht in huys;
Noyt heb ick haer waer genomen
Maer sy sijn van self gekomen,
Zijn sy oorsaeck van u pijn,
Wat het mocht de duyvel sijn.
Sijde wam'sjes aen te trecken,
Die de borsten pas bedecken,
Daer het is soo bitter kout,
Laten moogt gh'et, en ghy zout
Meer op u gesontheyt letten
Als u kleeren te verzetten,
Naeckt te loopen door de Stadt;
's Winters staense in de Lombert,
En tot Jan Oom vast bekommert,
Daerje meer aen vuur verteert,
Als u plunje wel is weert;
Maer ick wil 't soo hoogh niet halen,
Geen gedaegde past het smalen,
En wat heb ick doch gedaen,
Daer ghy my voorby quamt gaen,
Met te vast gesloten handen,
Dat ick u wat aen quam randen,
En eens heus' vermaningh dee
Van den honger die ick lee:
Schoone wonderlijcke saken
Om eens woorden van te maken;
Och wat was 't een ongemack
Dat ick om het mijne sprack:
| |
| |
Nae u wetten most ick leven,
Als ghy woud ick wiert verdreven,
Als het roocken maer ging aen,
Is de pijn als roock vergaen;
Maer het roocken, vieren betten
Mocht op 't lest my niet versetten,
En met reên viel ick u hart,
Want ick wiert van honger swart:
Ghy klaegt van u smert en droefheyt,
Maer ick klaeg dat het een boef zeyt,
Die mijn vromigheyt en eer
Neemt, en niet kan geven weer;
Leght het niet op Kies noch Tanden
Maer op u vervloeckte handen,
Die u maeckten doof en stom,
Dat ghy sat als geck en dom;
Andere oock om uwent wille
Saten uyt beleeftheyt stille,
En ghy wiert quansuys verstoort
Om het mompele van een woort,
En men most voor 't heerschop swijgen
Om geen quaden beck te krijgen,
En dan sat men in den dut
Om een duyvels rest of schut
Dat dien avond was verlooren,
Dan wiert wel het spel verswooren,
Maer hoe lang duurt uwen eedt,
Als de warmte van een scheet?
'k Lach een reys om sulcken vloecker,
Kreegt ghy gelt al waer 't op woecker,
Ghy vloogt weerom na de kroeg
Daer de duyvel fraey om loeg:
Brave wel geboren stucken,
Als 't met gelt niet meer wou lucken,
Als men last gaf aen de meyt,
| |
| |
Nout Komt t'avont om bescheyt,
Segt 't en komt my niet gelegen,
'k Heb een Wissel-brief gekregen,
Die voor al moet zijn betaelt,
Hy mach sien waer dat hy 't haelt;
Burgers mosten 't dan ontgelden,
France Kramers kael van gelde,
Maer in 't schrijven wonder rijck;
Waren dan uw' laetste wijck,
Burgers maeckten gy tot borgers,
En de vrolijcke tot sorgers,
't Was schaf op, geef, hael, sendt, lang,
Alle dingen was uw gangh,
Tot François en de la Smachte
Gingh ghy u Credit verkrachten,
Hoe verseeckert is Cambier,
Of hy midden zat in 't vier.
Maer hier wout niet langer deugen;
Elck sagh u bedrogh en leugen,
En ghy misten doen dien buyt,
Want de baes was altijdt uyt;
Dies soo liep ghy tot la Coste,
En daar was 't, Monsieur mon hoste,
Ziet ick ben een eerlijck man,
En ick heb aen Joncker Ian
Een nieuw kermis pack verlooren,
't Spijt my! dat ick u kom stooren;
Maer ick heb gehoort 'er of,
Dat ghy hebt een fraay nieuw stof;
Ja 't is waar, weest niet verlegen,
'k Heb 'et gist'ren eerst gekregen,
Zet u zelven buyten zorg,
Monsieur Panje Trachenborg,
Op dat Jan in nieuw mach raken
'k Zal 't in eenen dag opmaecken,
| |
| |
'k Wil geen geld voor 't halve jaer
En daer meê was Nout weer klaer.
Lorssen, spelen, liegen, kletsen,
Op te snyen en te zwetsen,
En gewortelt, zoo dat scheen
Als ghy niet waart aen het spelen,
Was den dag niet lang genoeg,
Ghy bleeft 's nachts wel in de kroeg;
Daer van zult gh' u backhuys snoeren
Eer ick meer kom in te voeren,
'k Staa niet onder uw' gebiet
Noch uw' wetten, zoo ghy niet
Luyst'ren wilt na recht en reden:
Maer my schelms zoeckt te vertreden;
En zoo ick 'er noch moet an,
Zal ick zeggen wat ick kan;
Zoo ghy my denckt te verstoten,
Zal ick al uw doen ontbloten:
Daerom kiest, of krijg of vree,
Zoo ghy wilt, zoo wil ick meê.
Al dat last'ren, al dat schelden,
Schelm! dat zal ick u vergelden:
O vervloeckt' ondanckbaerheyt!
Weet 'et beest wel, wat hy zeydt!
Laten dan mijn tong en lippen,
Zulcke woorden hem ontslippen?
Waerom zijnze in de Poort
Niet in haren dop versmoort?
Of ick schoon met u krakeel had
Vreest ghy u niet, dat het keelgat
Dat al op slockt wat 'et vind,
U gantsch levendig verslindt?
| |
| |
Derft ghy uyt u boey en banden,
Spreecken van u meesters schanden?
'k Had schoon, als ghy zegt gedaen.
Wel wat droes leyt u daer aen?
Zyt ghy machtig my te straffen?
Maer ghy zoeckt my te verblaffen
Met uw' onbeschaemden beck
Ben ick los ick ben niet geck:
'k Stoorme niet aen al uw' praten,
'k Zal 't Pleydoy niet steecken laten,
Al zouw 't onderst boven staen;
Want mijn welvaert hanght 'er aen.
Maer my dunckt het is te zott'lijck,
Dat ick meê zoo slecht, zoo spott'lijck
Zouw gaen schrollen op uw' eer,
Wat was 't dan? kamp, en niet meer.
'k Heb veel zwaerder argumenten,
Als met kijven, parlementen
Mijnen tijt te brengen deur.
Monsieur vostre Serviteur.
Hier zijn meer als ick, die klagen,
Ghy doet al de buurt gewagen,
Is 't niet waer? bekent het vry,
Dat ghy uw' naeste buyren,
Hebt gegraven door haer muyren
In de zachte stille nacht,
Als men om 't verraet minst dacht.
Zijn dat eerlijcke streken?
Iemans huys in brand te steken,
Die u noit stroo, gelijck hy zeyt,
U heeft in de weeg geleyt.
'k Zeg het, eer ick meer geruys maeck,
Rond uyt, dat 't is een huys braeck,
Dat de Rechter voorts verschaf
Na uw' wercken, loon of straf.
| |
| |
Honger heeft m'er toe doen komen,
't Geen ick noyt had voor genomen
Is van my volbracht, 't is waer:
Maer de noot, die was te zwaer,
Ick en kost niet langer duyren,
Was 't niet beter by mijn buyren
Spijs gezocht in mijne noodt?
'k Dacht veel beter dief als doot:
In de Wet is oock geschreven,
Dat een yder een zijn leven
Vryden mach als hy best kan,
Aen die wet, daer houw' 'k mean
't Is genoeg met al uw temen,
Dat kan geven nochte nemen:
Maer daer leyd expres een wet
En op huysbraeck principalijck,
Al uw' fondament staet qualijck
En die wet die ghy citeert,
Is zeer slecht geallegeert.
Schelden in uw 's Heers presentie,
Is genoeg, dunckt my alree,
't Ander is min excusabel,
Dies verklaert m' u incapabel
Dienst te doen aen 't Vaderland;
Daerom moet ghy oock van kant.
Ick, om dat ick Presidenr ben,
En uw' daden pertinent ken,
Strijck alleen hier 't oordeel af
Gaet bereyt u tot de straf.
Strack wierd daer de beul ontboden,
| |
| |
Die zich oock niet lang liet noden
Maer verscheen strax op de plaets,
't Was een Ventjen kleyn en vaets,
Krom, lam, root hair en gebuchelt
Na hy had een uur gekuchelt,
Bood' hy ons een goeden dag
Met een Pariseesche lach;
Doe nam hy een gloeyend yzer,
Maer wat Duyvel! ick was wyzer,
En ick trock mijn backhuys weg,
Wel wat schortje, Hontsfot, zeg!
Zey ick met mijn mond vol tanden,
Hy weêrom, ick wouw hem branden:
Met rees' ick van 't stoeltjen op,
En greep 't Ventje by de kop.
Dat hy braef daer na betaelde,
'k Ging weêr zitten, en hy haelde
Zoo een brandhaeck uyt zijn zack,
Dat ick schrickte, met soo stack
Hy zijn hand uyt, want hy meende,
Dat ick niet genoeg en leende,
En hy greep my by de krop,
Doe verdraeyde ick mijn kop.
Met ley Meestertjen Antony,
Een paer poten op mijn trony,
Dat ick wierd, als ziende blind:
Maer ick schreeuwde als een kind,
Doe den Duyvel was aen 't rucken,
'k Riep, ghy treckt mijn backhuys stucken,
Stil, 't is buyten uwe macht:
Maer hy met een domme kracht,
Die my doe in zijn gewelt had,
Trock; en eer ick thien getelt had
Was den bogger doot en koudt,
Doe nam hy een hand vol zout
En die wreef hy in mijn koonen,
| |
| |
Ick, om doe mijn hart te toonen,
Zey niet eens noch oey! noch ach!
Schoon 't by my wel anders lach,
Ick doe aen swart bloed te quylen
Nam ick noch wel eens mijn tandt
Te bekijcken in mijn handt,
Daer den fiel my niet kost zeer doen,
En zey, guyt, ghy zul 't niet meer doen.
'k Ben nu eens van u verlost
Ghy en zult voortaen de kost
Niet meer in mijn backhuys krijgen;
Van mijn deugt zult gy wel swijgen.
'k Wenschte nu wel, dat ghy zat
In een van die Besjes gat;
Die my, doe ick was beladen
Stadigh lelden met haer raden;
Daer zoo sat ghy warm en wel,
En 't was recht voor u een stel
Daer behoeft gy niet met bijten,
Als by my, u selfs te slijten,
Al die moeyten is gedaen,
Ey my dunckt 'k zie u al staen,
Dat ghy werd soo dick bescheeten,
Als gy hebt by my gegeeten,
En dit voordeel isser weer,
Dat noch nu, noch nimmermeer.
Een van vrienden of van Buyren
Weer zal zeggen, 'k kan niet duyren;
Want in zijn onstijge nest
Woont de Duyvel of de pest,
Zoo dat ick hier in geen been vin,
Want gy hebt het hock alleen in,
In een vogte veste grond,
En gy woont in sagter mond,
|
|
Auteursrechtvrij