Zolang de wind van de wolken waait. Geschiedenis van de Friese literatuur

[p. 337]

Opmerkingen van de redactie

Bij het samenstellen van dit boek hebben wij een aantal beslissingen genomen op redactioneel gebied waarover het ons nuttig lijkt enige uitleg te verschaffen.

Het gebruik en de schrijfwijze van de Friese eigennamen in dit boek weerspiegelt de ‘gribus’ die de geschiedenis heeft opgeleverd, een uitvloeisel van de vele factoren die de schrijftaal hebben gemaakt tot wat ze nu is: officiële spellingsveranderingen, spellingswijzigingen die mensen zelf in hun naam doorvoeren, en soms later weer terugdraaien, het toepassen van een Friestalige schrijfwijze in Nederlandse context, of juist niet, het verschil tussen de naam bij de burgerlijke stand en de roepnaam of schrijversnaam, de historische ontwikkeling in het gebruik van voornamen, het geslacht van de drager, enz.

Wij hebben geprobeerd ons te houden aan de volgende richtlijnen.

[1]	Namen van schrijvers worden geschreven op de wijze die volgens de redactie op dit moment de meest gangbare is. Waar meer mogelijkheden zijn, wordt gekozen voor de Friese variant. Dus: Waling Dykstra en niet Waling Dijkstra; Joast en Eeltsje Halbertsma en niet Joost en Eeltje Halbertsma; Nynke fan Hichtum met een f in ‘fan’. Bij namen als R. van Tuinen en Mindert Wijnstra is de Nederlandse schrijfwijze gehanteerd omdat de schrijvers die zelf consequent toepassen.
[2]	De huidige spelling van het Fries wordt gebruikt, behalve als een auteur die zelf na de invoering in 1980 bewust niet heeft gehanteerd.
[3]	Bij schrijvers van wie de voornaam alleen met initialen wordt aangeduid, is er naar gestreefd de naam tenminste eenmaal voluit te vermelden.
[4]	Sommige schrijvers gebruiken hun voornaam niet op de titelpagina van publicaties, maar worden daar in het dagelijks spraakgebruik en in secundaire literatuur wel vaak mee aangeduid. Voorbeelden zijn Douwe Tamminga en Trinus Riemersma. In dergelijke gevallen worden beide vormen door elkaar gebruikt.
[5]	Het komt ook voor dat schrijvers die er in hun eigen tijd niet over zouden piekeren in publicaties hun voornaam te gebruiken, tegenwoordig alleen nog maar bekend zijn met voornaam-en-al, zoals Simke Kloosterman. Wij sluiten ons hier aan bij het huidige gebruik.
[6]	Voor de Friese versie van Gysberts patronymicum ‘Jacobs’ zijn in de loop van de eeuwen drie spellingsvarianten in zwang geraakt: Japix, volgens het titelblad van de Friesche Rymlerye uit 1668, Japicx, volgens de ondertekening in de brieven van Gysbert die in de tweede editie van de Rymlerye uit 1681 werden opgenomen, en Japiks, vanaf de achttiende eeuw in gebruik geraakt. De laatste schrijfwijze is de correcte volgens het huidige Friese spellingssysteem, dat de × liever niet gebruikt. Wij kiezen hier echter voor de vorm Japix die na het verschijnen van de dissertatie van Philippus Breuker in 1989 weer in zwang is geraakt. Uitzondering: De schrijfwijze

[p. 338]

	met cx in de naam ‘Gysbert Japicxpriis’ zoals die in de documenten van de provincie Fryslân wordt gebruikt. Voor de volledigheid zij hier nog opgemerkt dat Gysberts familienaam ‘Hol(c)kema’ was.
[7]	In overeenstemming met het taalgebruik in het Nederlands dat namen van anderstalige literaire prijzen niet vertaald worden - ‘Booker Prize’, ‘Prix Goncourt’ - hebben wij het woord ‘priis’ gehandhaafd.
[8]	Zoals in het voorwoord is aangegeven wordt in dit boek de officiële naam ‘Fryslân’ gehanteerd. Het feit dat de provincie Fryslân zijn naam officieel zo heeft vastgelegd, is een gevolg van een zekere normaliseringsdwang in Nederlands staatsverband, die het niet toestaat om twee officiële namen te hanteren (om dezelfde reden wordt bijvoorbeeld in Friestalige notariële akten die in Leeuwarden zijn opgemaakt de Nederlandse plaatsnaam gebruikt en niet de naam ‘Ljouwert’, wat gezien de context meer voor de hand zou liggen). In overeenstemming daarmee worden in dit boek ook de officiële plaats- en gemeentenamen aangehouden, in het ene geval de Friese, in het andere geval de Nederlandse naam.
[9]	Een minder lastig punt vormde de weergave van Friese titels en citaten. De regel is dat in de hoofdtekst boektitels en citaten worden weergegeven in de meest recente spelling waarin de betreffende publicatie is verschenen. In overige gevallen werd gehandeld naar bevind van zaken.

De volgende zaken worden hier nog expliciet gemeld:

* Wanneer van Friese publicaties geen Nederlandse vertaling is verschenen, wordt waar nodig van de titel een letterlijke vertaling gegeven die tussen aanhalingstekens is geplaatst.

* In een aantal gevallen zijn de kaderteksten niet geschreven door de auteur van het betreffende hoofdstuk. De naam van de auteur van de kadertekst is dan met initialen aan het eind van de tekst aangegeven.

* Voor het behandelen van nieuw primair werk is 2004 als laatste jaar van publicatie aangehouden. Een aantal andere zaken uit 2005 en 2006 kon nog wel worden opgenomen, zoals namen van prijswinnaars, secundaire publicaties, heruitgaven en vermelding van jaar van overlijden.