Den vaderland getrouwe. Uit het dagboek van een journalist

Djakarta - 1969 (1)

Vanuit de Verenigde Staten probeerde ik de situatie in Indonesië zoveel mogelijk te volgen. Contacten met Indonesische studenten of met een enkele Indonesische oude bekende, die in New York langs kwam, hielden mij enige mate op de hoogte.

Interessant was een reportage van Martin Duyzings in Elzeviers Weekblad^1. vanuit Djakarta geschreven. Collega Duyzings, zo zei mij eens een functionaris van enig niveau op de Nederlandse ambassade in de voormalige Congo, date lined eenvoudig reportages vanuit Leopoldstad, alsof hij een ooggetuigeverslag aldaar samenstelde, van achter een bureau in Amsterdam. Maar laat ik aannemen, dat het in casu om een verslag ter plaatse is gegaan.

Duyzings meldde dat op Java een burgeroorlog bleef dreigen. Hij wees op 3 miljoen permanente werkelozen en nog eens 10 miljoen te-hooi-en-te-gras werknemers, en hij herinnerde, dat waar 70 procent van de arbeiders in Indonesië op het land hun bestaan moeten bijeenschrapen, veel af bleef hangen van de tevredenheid van de boer, vooral de kleine boer en de landarbeider. De welvaart van Indonesië hing immers af van de ijver en goede wil van deze sector.

Volgens generaal Surono, militair commandant van Midden-Java, opereerden nog altijd stevige, ondergrondse communistische cellen in zijn gebied. Zij waren voortreffelijk bewapend en geoefend en werden ‘Gerda's’ genoemd. Zij konden als mini-guerrilla-groepen op de steun van een groot deel van de bevolking rekenen. Men opereerde nog altijd op het door Dipa Nusantara Aidit nagelaten Tripandji-programma dat uit drie punten bestond:

(1)	de reconstructie van de door Suharto vernietigde organisatie van de Partai Komunis Indonesia;
(2)	de oprichting van een eenheidsfront met andere opstandige groepen, zoals de (voornamelijk uit Chinezen gevormde) Baperri-beweging en de Chung Hwa Chung Hwee-verzetsgroep, die nog altijd rechtstreekse contacten met Peking heeft;
(3)	de Perdutja, de openlijke opstand. Ook deze drie punten waren gevangen in een vijfjarenplan: de grote opstand tegen het Suharto-regime werd ook in deze communistische planning niet eerder verwacht dan in 1972. Men rekende erop dat men intussen het leger opnieuw zou hebben geïnfiltreerd. In afwachting daarvan verspreidde men in Midden-Java alvast een illegaal krantje, de Mimbar Rakjat (‘Volksforum’). Het krantje beloofde een opstand tegen de corrupte generaals tegen het jaar 1972. Wanneer men hierbij bedenkt, dat het Indonesische leger al in 1950, 1952, 1955, 1956, 1958, om enkele der voornaamste hoogtepunten te

1. Elseviers, 3 mei 1969.

[p. 364]

noemen, beoogde iets tegen Sukarno te ondernemen en men eindelijk in 1965 pas doorzette, dan kan het bij het Indonesische perlahan-lahan (trage) temperament van handelen nog even duren met de Perdutja van Indonesische boeren, boertjes en landarbeiders. Een voortreffelijk ingelichte Indonesiër zei mij kortgeleden zelfs: ‘Suharto? Die blijft zitten zo lang als generaal Franco!’