'Tell me who your friends are...'

[p. 102]

Klaas Jan Hindriks

Medio jaren zestig raakte ik bevriend met de Utrechtse paragnost, Gerard Croiset. Ik woonde al zes jaar permanent in New York en bij Double Day kwam een boek over zijn gaven uit. Hij zou over komen voor een promotie reis. Er was een tolk nodig. Mij werd verzocht met Croiset mee te reizen. Zo leerden we elkaar kennen en we werden vrienden, die bleef bestaan tot zijn heengaan. Het gevolg van de ontmoeting in Amerika was, dat Geard zijn oude vriend Carel Enkelaar van de nos televisie over mij vertelde in termen van, ‘met die man moet je samenwerken.’ Zo kwam het, dat dankzij de paranormale gaven van Gerard het cordon sanitaire, dat de overheid om me heen had getrokken als ‘veel te onafhankelijk opererende journalist’, werd doorbroken. Zonder Gerards aanbeveling, vrees ik, dat Enkelaar nooit zijn oog op me zou hebben laten vallen. Ook met Enkelaar heb ik jarenlang samengewerkt. Zelfs één week voor zijn dood verdedigde hij mij buiten mijn weten om via een ingezonden brief in hp/De Tijd tegen aantijgingen, die hij wist dat onterecht en on-

[p. 103]

waar waren. Klaas Jan Hindriks werkte vele jaren in leidende nationale en internationale posities nauw met Enkelaar samen. Ik werkte op mijn beurt onder leiding van Klaas Jan. Zijn bijdrage kan dan ook zeker gezien worden als van Carel en hem samen.

Willem Oltmans en enkele gedachten in 2002
Van: Klaas Jan Hindriks

Ze staan naast elkaar in een van mijn boekenkasten. De werken van Jan Frederik Oltmans. Slot Loevestein en De Schaapherder, en een serie van Willem Oltmans met het werk dat ik als een van de kenmerkendste beschouw: Den Vaderland Getrouwe.

In mijn ogen is het interessant dat ‘J. F’ in beide romans, die in 1834 en 1838 verschenen de zichzelf opofferende held in de figuur van een ‘boodschapper’ ten tonele voert (zie de inleiding van Slot Loevestein in een naoorlogse herdruk).

Frappant is dat mijn tijdgenoot in de internationale journalistiek Willem L., hoewel ik een tiental jaren in leeftijd achterloop, in Den Vaderland Getrouwe deze familietraditie van J.F. voortzet. Willem wijst in juli 1973 op een zelfde betekenis. Ook bij hem gaat het over ‘Vaderlandsliefde’. Ook hij ziet in zijn eigen optreden als journalist een rol als ‘boodschapper’. In zijn verantwoording van Den Vaderland Getrouwe haalt hij Voltaire aan. Mensen met een voorliefde voor het zichtbaar maken van hun intellectuele kennis verwijzen vaker naar befaamde denkers. Willem pakt maar eens de uitspraak van Voltaire waarin deze meent dat de ‘geschiedenis slechts een verzameling fabeltjes is waar men het tevoren over eens is geworden’.

Hoewel we weten dat Willem niet altijd even gemakkelijk te volgen is in zijn snelle denken en daaraan verwante uitspraken, is het aanhalen van Voltaire ietwat merkwaardig. Den Vaderland Getrouwe is immers volgens de auteur een ‘Dagboek van een Journalist’. Een verduidelijking en een bijdrage aan het ‘levend houden van de geschiedenis’. En is het niet de kracht en de getuigenis van Willems befaamde, minutieus bijgehouden schrifturen dat hier, en in de Koninklijke Bibliotheek in 's-Gravenhage, geen sprake is van

[p. 104]

‘fabeltjes’ maar van getuigende geschiedschrijving. Dat is, zoals wij allen weten een verantwoordelijke taak. Terecht verwijst Willem naar - de ook door mij gekende - Daniel Elsberg, (Pentagon Papers) omdat bij een verantwoorde journalistieke werkwijze en weergave het moet gaan om een ‘matter of consience’. En daar ontmoeten Willem en ik elkaar op principiële grond. De journalist, de met kennis van zaken toegeruste boodschapper, heeft de mogelijkheid om het geweten van de samenleving wakker te schudden. Den Vaderland Getrouwe!

Sinds het begin van mijn werkrelatie met Willem in mijn nos televisietijd (als hoofdredacteur actuele programma's en de buitenlandrubriek Panoramiek) heb ik aan de gedegenheid en betrokkenheid van Willem nooit hoeven twijfelen.

Was de aanpak die Willem voor ogen stond soms onderwerp tot heftige discussie, onder de bezielende leiding van ‘nos-baas’ Carel Enkelaar die wij beiden koesterden, kwam het altijd tot bijzondere verrichtingen (De moord op Kennedy en de conspirancy-theorie). Dat was toen... Willem is nog steeds ‘dichtbij’. Ik heb hem niet alleen gelaten in zijn rechtvaardige strijd tegen onze overheid. (Vogelvrij). De ‘eenmotorige mug’ heeft het van de ‘Oltmans-Luns doctrine’ gewonnen. De getuigenis van de boodschapper was sterker dan de apparatchiks. Carel Enkelaar heeft het niet meer meegemaakt. Maar zou met ons verheugd zijn geweest. En de door Theo van Gogh gestarte documentaire over die ‘eenmotorige mug’ zeker ‘uitzendklaar’ hebben gemaakt.

Willem... nu. Nog steeds actief. Soms in de verkeerde setting. Carel zou er niet mee hebben ingestemd. En naar mij luister je niet. Maar ik wil Willem graag op dat voetstukje zien waar hij in onze journalistieke geschiedenis thuishoort. Als een vertegenwoordiger van de matter of consience (Elsberg). Met een blijvende bijdrage aan onze samenleving. (Den Vaderland Getrouwe). Met een blijvende bijdrage aan de mensen die hem een warm hart toedragen en aan hen die van hem houden. Zoals hij werkelijk is. Daar, zo wens ik een ieder toe, mag hij wel iets meer van laten zien. Om de geschiedschrijving van Willem L. volledig te maken.

Joppe, 27 oktober 2002

Klaas Jan