Verantwoording
In 1948 vertrokken mijn beide broers per auto uit Bosch en Duin naar Kaapstad. Die reis duurde negen maanden. Ik vloog naar Yale in Amerika, waar ik tot 1950 zou blijven. Mijn ouders gingen dat jaar scheep naar Zuid-Afrika. Ik heb dus jarenlang over het land horen verluiden, maar zelf was ik er nooit geweest.
Pas in 1986, toen de internationale sancties op hun hoogtepunt waren, ben ik er zelf poolshoogte gaan nemen. Ook Peter van de Wouw, mijn beste en oudste vriend, had zich intussen in Zuid-Afrika gevestigd. Ik heb me van 1956 tot 1966 met het dekolonisatieproces in Indonesië bezig gehouden en van 1983 tot 1986 over Suriname bericht en ik vond nu dat Apartheidsland aan de beurt was. Ik moet toegeven dat ik aan Zuid-Afrika verknocht ben geraakt. Geen wonder dat vele voorouders zich er vestigden. De zuidelijke punt van Afrika is ook vandaag nog een droom vergeleken bij het volgepropte stuk drassige Rijndelta. Zo'n lapje grond reserveren ze in Zuid-Afrika voor de olifanten.
In deel i van dit boekje geef ik weer hoe ik bezig was iets te gaan begrijpen van de gecompliceerde problemen in dit multi-raciale land. Gaandeweg werd mij duidelijk dat de stem van de zwarte meerderheid, die zowel met het apartheidssysteem als met de internationale sancties te kampen had, in Nederland feitelijk niet werd gehoord. Hier leken bisschop Tutu en de anti-apartheidsbeweging het monopolie op de meningsvorming over Zuid-Afrika te bezitten. Ik bracht de meeste tijd door in de townships, filmde er en schreef er een boekje over. Ten slotte besloot ik me permanent in dit boeiende land te vestigen.
Deel ii gaat over de moeilijkheden die ik bij mijn werkzaamheden tijdens mijn verblijf in Zuid-Afrika ondervond. Mijn ‘permanente’ verblijf in Zuid-Afrika duurde maar twee jaar, als gevolg van de gecombineerde acties van het ministerie van Buitenlandse Zaken en de inlichtingendiensten. Deze terreur, die ik in extenso heb beschreven in het boekje Vogelvrij (1992), was al in 1956 begonnen en bleek onverminderd voort te duren. In die zin is deel ii van dit boekje te lezen als vervolg op Vogelvrij. Deze keer zou de overheid echter frontaal tegen de lamp lopen, niet alleen vanwege het overduidelij-
Auteursrechtelijk beschermd