Logo DBNL
Memoires 1995-B (2020)

Memoires 1995-B

(2020)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Amsterdam

20 november 1995

Westerkade

Ik kon weer niet slapen door de onzekerheid rond Peter en wat hij nu gaat besluiten, waarschijnlijk niets. Ik ben nu in een stemming om zijn naam nooit meer uit te spreken. Hij verpest zijn leven. Hans Lonis zei dat ze nog twee dagen waren geweest. Vandaag gaat Peter naar Brussel. Ik zat al te bedenken hem nog 1.000 gulden te sturen, maar ik doe helemaal niets. Een enveloppe met artikelen lag ook al klaar. Ook die gaat niet. Ik kan (en mag) niet langer aan die waanzin meedoen. Dat had ik misschien twintig jaar geleden moeten bedenken.

Volgens Paul de Ridder heeft Desi Bouterse gezegd dat wanneer Docters van Leeuwen om zijn uitlevering vraagt, hij zal vragen Lubbers uit te leveren omdat die de grootste drugstransporten heeft doorgelaten.

Ik heb voor de vorm Eef Brouwers van de rvd geschreven, of het hem bekend is dat Alexia Lejeune onder zware psychische druk leeft. Ik wil graag zijn commentaar daarop voor mijn artikel voor Story.

Ik heb Sukmawati een briefje teruggeschreven om haar te bedanken voor haar boek.

Inge Brakman vind ook dat ik de regeltjes van Dijkstal niet kan ondertekenen. Ze lijkt het er ook mee eens Nicolaï te vragen hierover te procederen in plaats van Vermeer.

Uitstekende bespreking met advocaat Vermeer. Hij zei eigenlijk verplicht te zijn geweest mijn verdediging neer te leggen, nadat ik voor een tweede keer de diverse heren rechtstreeks had geschreven, omdat hij verantwoordelijk is voor mijn gedrag. Het wordt hem aangerekend. Hij werd filosofisch. ‘Er bestaat eigenlijk helemaal geen recht, terwijl er voor god wordt gespeeld. Men heeft geen echt inzicht in wat mensen beweegt, dus alles hangt via heilige regeltjes aan elkaar.’ Door verhindering van Kooijmans op het laatste moment was er toch weer bijna een kink in de kabel, maar ik hield mijn poot stijf en beide zogenaamde Haagse big wheels komen op dezelfde dag. De getuigenverhoren van Kooijmans en Lubbers zal Vermeer proberen nu op 19 december te laten plaatsvinden.

Vreemd dat ik Vermeer nog moest inprenten dat de Staat of de landsadvocaat helemaal niets te willen hebben. Ze zijn veertig jaar tegen me aan het intrigeren geweest. Ze zijn schuldig. Dat ik mijn advocaat dit na al die jaren nog moet voorkauwen.

21 november 1995

Heb vol vermaak naar een televisiegesprek met prinses Di gekeken. Ik vrees dat zij een meisje is met niet al teveel intellectuele bagage. Achttien is ook veel te vroeg om te trouwen. Ze sprak over de koninklijke omgeving als ‘the enemy’. Onmiddellijk na de formele scheiding van Charles in 1992 beschouwde het paleis Di als een blok aan het been. Haar post en telefoon werden gecontroleerd of ontving ze helemaal niet. Als ze naar het buitenland ging, reisden 60 tot 90 journalisten haar achterna. Journalisten riepen: ‘Come on Di, give me a picture, my children have to go to school.’ Dat is dus ook de grens. Zij kwam tot de conclusie dat zij in een soort koninklijke waanzin was geparachuteerd, zoals Claus dus, en geen hulp of advies kreeg, maar zelf haar route in het koninklijke circus moest bepalen. Ze was simpelweg te jong en niet in staat met de enorme druk om te gaan, dus werd gezegd dat ze onstabiel was, een mentaal geval die ze in een inrichting wilden stoppen. Ze maakte glashelder dat ze in vijftien jaar huwelijk een enorme kracht heeft opgebouwd en zal strijden voor haar rechten. En ze gaf aan dat ze nog steeds hoop heeft dat Charles ‘peace of mind’ zal vinden, en daarom hoopt ze nog op verzoening. Ze wil zelf eigenlijk geen scheiding.197 Zij begreep echter dat dit niet het geval zal zijn en dat ze nooit koningin zal worden, in plaats daarvan wilde ze ‘(...) to be queen in the hearts of the people.’

De Sociale Dienst zit al geruime tijd achter me aan. Ik ben dus eindelijk maar eens naar de Herengracht gegaan en sprak twee uur met Hugo Jobs en Milco Tielenburg. Deze laatste gaf ik Persona Non Grata. Ik had moeite om me niet te verspreken dat ik met Lubbers naar San Francisco ben geweest. Misschien wisten ze dat wel. Ik vertelde dus dat Lubbers via Bert de Vries mijn aow had geregeld. Ze waren het met me eens dat de Staat me niet behoorlijk had behandeld. Ze zouden geen actie ondernemen, zeker niet na de toezegging van Lubbers aan mij van vorig jaar. Zij zeiden me een stap richting Ad Melkert te doen. Ik heb daarom minister Melkert na dit gesprek meteen gefaxt en later een afschrift bij de Sociale Dienst achter gelaten.198 De

heren bij de Sociale Dienst begrepen niet dat ik Story geen geld had gevraagd om mijn naam te gebruiken. Ik probeerde hen te overtuigen dat geen haar op mijn hoofd daar aan gedacht had. Willem Middelkoop belde vanuit Paramaribo met de vraag hoe hij bij Desi Bouterse kan komen. ‘Ga naar Koffiemamalaan 2 en vraag hulp aan Henk Herrenberg,’ antwoordde ik.

Peter houdt me bezig. Edwin is nu naar Johannesburg teruggekeerd. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen hem een nare brief te sturen. Hij moet zelf straks terug in het Zuid-Afrikaanse vangnet, en dan zijn oude, zieke moeder verlaten ten faveure van Edwin van Wijk. Hij zal haar misschien nooit meer terugzien, laat staan dat hij ooit nog in zijn ouderlijk huis zal kunnen wonen.

Ik liet voor Willebrord Nieuwenhuis bij nrc Handelsblad een boodschap achter. Hij belde vrijwel meteen terug en opende spottend met: ‘Willem, jij hebt wereldnieuws.’ Ik vroeg hem om aandacht te besteden aan het artikel van Robert Fitchett in de International Herald Tribune van zaterdag. Tot tweemaal toe vroeg hij: ‘Dus denk je dat de cia in San Francisco aanwezig was bij Lubbers en Gorbatsjov?’ Natuurlijk waren ze daar aanwezig, en dat vraagt een journalist van nrc Handelsblad!

Begin langzaam maar zeker aan het gevoel te wennen dat Peter en ik geen vrienden meer zijn. Ik denk dat hij het ook voelt. Hij was zo verstandig mij de dag nadat Edwin afreisde, niet op te bellen. Wat moet ik nu nog tegen hem zeggen? Op deze manier hoef ik ook niet meer.

Ik vind het vreemd dat ik nog niets van Evert of Jan Willem heb gehoord.

22 november 1995

Eduard belde gisteravond. Hij lachte tranen met tuiten om iets wat ik zei. En Peter huilt misschien in stilte. Het is ook zo triest dat een relatie die ik altijd voor onverwoestbaar heb gehouden, het toch niet was. Niets is houdbaar op deze aarde. Ik voel me werkelijk bekoeld tegenover hem. Hij is altijd een soort eigen zoon geweest. Nu is de temperatuur van die gevoelens beneden vriespunt gedaald. Het liefste wil ik hem niet meer zien voor hij teruggaat, want ik wil niemand, ook hem niet, toestaan me verder nog pijn te doen. Ik ben nu 70 en weiger van slag te raken omdat Peter met die idioot in Zuid-Afrika verdergaat.

Casper belde. We beoordelen het interview met Diana hetzelfde. Ik vertelde dat Diana me eigenlijk deed denken aan Margaret of Suzy van Boetzelaer van Oosterhout, de dochters van

de voormalige minister van Buitenlandse Zaken, de bon famille, prima stock, eigenlijk superieur aan de Windsors. Overigens steunt 80 procent van het Britse publiek Diana.

Vaste prik. Harry Lockefeer, oud-hoofdredacteur van de Volkskrant, wordt hoogleraar in Maastricht. De bruikbaren worden beloond.

23 november 1995

Harry Mulisch ontving de Prijs der Nederlandse Letteren uit handen van koning Albert. Ook Wim Kok was voor de plechtigheid overgekomen. Jeroen Brouwers noemde, hem om commentaar gevraagd, de grootste schrijver van Nederland. Het kan verkeren. In dit land praat men elkaar grootheid aan. Ik heb Eef Brouwers andermaal geschreven of hij iets kan zeggen in de zaak van de jonge dame in Parijs.

Ik ben even bij Thermos geweest. Het was zalig, De douches hebben weer meer druk en ik voel me weer brandschoon.

Ik kan op mijn klm-punten voor niets naar Washington en New York, misschien 6 tot en met 12 december.

Vermeer heeft me weer een overzichtje gestuurd van onze bespreking afgelopen maandag. Hij heeft ook een brief aan Van Velzen meegestuurd, waarin hij Lubbers oproept voor 19 december.199

Er ligt een enveloppe met veel geld naast me, maar ik kan het niet meer over mijn hart verkrijgen geld naar Peter te blijven sturen.

24 november 1995

Trein Amsterdam-Nijmegen

Ik ben op weg naar de lezing in Nijmegen en heb nu maar eens voor een keer eerste klas genomen.

Ik sla de Volkskrant open en daar gaan we weer. Het door Jan Blokker geschreven toneelstuk over Bung Karno schijnt binnenkort in première te gaan. Meteen twee pagina's promotie. Victor Löw (33) speelt de president. Hij is om zijn werk goed te kunnen doen vorig jaar een reisje naar Djakarta gaan maken. Aldaar wilde hij mensen op straat over Sukarno spreken ‘maar niemand was er in geïnteresseerd,’ aldus Cornald Maas in deze krant. Wat een idioten. Mijn eerste reactie is dit toneelstuk te laten stoppen via een kort geding. Bovendien wordt in het tweede artikel door Ben Haveman, een interview met Jan Blokker, mijn vriendschap met de president als een ‘waanzin-

nige liefde voor Sukarno’ beschreven.200



illustratie

Mijn zonde is mijn loyaliteit aan wat ik heb beleefd en als ooggetuige over de man kan vertellen, wat ik dan ook in mijn boek heb gedaan. Dat is zo ongewoon dat ze het ‘slechts’ met homoseksualiteit kunnen verklaren. Het beeld dat men hier van Sukarno heeft, staat zo oneindig ver van de realiteit af dat de uitersten nooit meer zullen zijn te overbruggen. Zo gaat het met alles. Ik ben niet van plan mijn humeur er vandaag door te laten verpesten.

Westerkade

Ik zat op de heenweg rustig te lezen en vond dat de trein in Arnhem wel erg lang stilstond. Had moeten overstappen! Haastte me eruit, maar de trein naar Nijmegen was al weg. Dus was ik 65 gulden kwijt aan een taxi naar Nijmegen.

Er zijn 25.000 studenten in Nijmegen. Ongeveer 75 kwamen er naar mijn lezing. Ik begon dus maar meteen over Blokker en de Volkskrant. Ik keek intussen naar die gezichten en dacht: hemeltje, die staan nog aan het begin van de ratrace. Hoe komen ze er ooit doorheen? Na een pauze van vijftien minuten kwamen de meesten toch terug voor de discussie. Het Algemeen Nijmeegs Studentenblad stelt weinig of niets voor. Gemiste kans. Twee grieten zaten te kletsen en te lachen. Ik riep ze tot de orde, wat hielp. Leon Wecke zei dat ik volgend jaar terug moest komen. Paul de Ridder was er met boeken van me en verkocht voor 200 gulden Persona Non Grata's en brochures aan de studenten tegen studentenprijzen.

Kees Bastianen (59) van de Volkskrant is overleden. Hij was een goede kerel, niet zo vooringenomen als de rest.

nrc Handelsblad heeft vanavond ook een hoop geklets met Jan Blokker.201 Volgens Blokker is het verhaal van Sukarno ‘nooit echt verteld’ in Nederland. ‘Mijn behoefte dit eindelijk nu eens te doen was groot. Het was zelfs de voornaamste reden dat ik er aan begon. Ik wilde zoveel mogelijk gegevens verwerken.’ Gegevens van wie? Van anderen die de man alleen op televisie zagen? Het toneelstuk gaat niet over de presidentsjaren ‘zeg maar de Oltmans-jaren,’ vertelde Blokker aan Kottman. ‘Van de moraal van Sukarno heb ik me bewust ternauwernood rekenschap gegeven,’ en meer van zulk geklets. Intussen staan er koppen in de kranten over ‘de briljante charlatan’. Een man

als Blokker heeft dus geen greintje integriteit meer over op zijn oude dag. Als je toch weet dat je in de verste verte geen notie hebt van wie Sukarno werkelijk was, dan haal je het toch niet in je hoofd een toneelstuk over hem te gaan schrijven? De gek Blokker interpreteert de wens van Bung Karno in Nederland om naast de koningin op de Dam te staan als snobistisch. Deze idioot schijnt er niet aan te hebben gedacht met een historische figuur bezig te zijn geweest. Sukarno stond naast Mao, Chroetsjov en jfk; Juliana was in wereldverband van geen betekenis, maar voor hem was zij natuurlijk de belangrijkste omdat de Nederlandse erkenning van zijn legitimiteit het einde van het Hollandse kolonialisme zou hebben bevestigd. Sukarno wilde er bovendien de band tussen Nederland en Indonesië mee symboliseren. Maar om dit te kunnen beseffen zijn Hollanders te slechte verliezers en hebben ze te bekrompen geesten.

Jeroen Trommelen schreef vandaag nog in de Volkskrant dat oud-minister Hirsch Ballin niet in staat is de Surinaamse overheid bij gesprekken in Paramaribo ervan te overtuigen, dat Nederland echt geen geheime plannen met Suriname heeft. Ook oud-premier Henk Arron beklaagt zich dat de verhouding met Nederland niet goed is. Nu is de geminachte aartsvijand Desi Bouterse. Het komt in Nederlandse breinen niet op aan introspectie te doen. Zij hebben altijd gelijk. Het dekolonisatieproces in Suriname is even belabberd verlopen als in het oude Indië. President Venetiaan verdenkt Den Haag er zelfs van ernaar te streven Suriname weer in het koninkrijk te willen opnemen.

Eduard belde. Niet ik, maar hij vroeg aan het einde of ik nog iets van Peter had gehoord. Dat bracht me weer tot een uitbarsting dat ik het niet langer opbreng om aan alles mee te doen wat hij met Edwin uitvreet.

25 november 1995

Peter nadert het einde van zijn bezoek aan Tilburg. Het moet een zeer pijnlijke tijd voor hem zijn. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Als dit het einde van onze relatie is, dan is dat maar zo. Terwijl ik hierover in mijn dagboek schrijf, krijg ik tranen in mijn ogen. Zo is het leven.

Ik bewerk nu de dagboeken uit 1981 en kwam daar een passage tegen dat Peter in Londen toneelspeelde. Hij zei toen geld te willen verdienen voor zanglessen. Ik raakte ervan in een actieve vrille en verzond Peter een financieel steuntje in de rug voor straks in Hillbrow. Toen ik de brief op het Centraal Station in de bus deed, kwam iemand langs die riep: ‘Gemene

Lunshater!’ Een moment later lachte een vriendelijke dame: ‘Dag mijnheer Oltmans!’ Dat illustreert simpelweg het verschil in geest.

Jérôme Heldring pleitte ervoor om over Srebrenica de onderste steen boven te brengen, en tegelijkertijd liet Joris Voorhoeve - dus Wim Kok - juist weten de zaak in de doofpot te willen stoppen.

Vischjager had gisteren Lubbers op de omslag van zijn krantje. Toen hij het aan Kok aanbood en deze de foto van Lubbers zag, draaide hij het ostentatief om. ‘Er is iets gebeurd tussen die twee,’ aldus Julius.

26 november 1995

Gisterenavond kwam ik Dirk van Schouwenburg tegen, die zei dat Jaap van Heerden in een column twijfels had geuit over het waarheidsgehalte van Mijn vriend Sukarno. Ik heb die man altijd voor intelligent versleten.

Ik heb Beatrix een pagina gestuurd uit een brief die ik tegenkwam, van mejuffrouw Buringh Boekhoudt, en zeer duidelijk gemaakt dat de Staat beter zou kunnen ophouden met dwarsliggen. Met de suggestie dat als Lubbers bij zijn getuigenis van 19 december a.s. mijn zaak wilde laten beëindigen, dit mogelijk zou moeten zijn. En dat Wim Kok ook beter van zijn luie reet zou kunnen opstaan om eindelijk eens een vinger uit te steken.

Het nos Journaal meldt dat de regering het niet als haar taak ziet om Suriname om de uitlevering van Desi Bouterse te vragen. Ook Van Mierlo, op bezoek in Paramaribo, heeft gezegd dit onderwerp niet tot zijn taak te rekenen. Dus Docters van Leeuwen bazelde maar wat. De minister van Justitie van Suriname laat er geen twijfel over bestaan dat hoe dan ook Bouterse nooit zal worden uitgeleverd. Ik schreef de Surinaamse ambassadeur met hem te willen spreken over een reis naar Suriname.

Historici Coen Hilbrink en Gerard Aalders zeggen bewijzen te hebben gevonden dat Bernhard veel langer lid van de nsdap is geweest dan hij heeft toegegeven, aldus meldt Mark van der Linden in Weekend.202 Hun boek schijnt ook weer te worden tegengehouden, net als het beruchte werk van Robbert Ammerlaan.

27 november 1995

Arendo Joustra belde. Ik roerde aan dat Blokker had gezegd dat ik waanzinnig verliefd op Sukarno was geweest, waarop hij moest lachen. ‘Dat was ironisch bedoeld. Ja, ik vind het nogal grappig.’

Ik werd pissig en zei: ‘Dat zal je zelf overkomen.’

‘Ben je nu boos,’ vroeg hij, wat ik in het midden liet, maar hij zal wel gemerkt hebben dat ik razend was.

Richard Dawkins schreef een nieuw boek River out of Eden.203 Hij is atheïst pur sang. Het Bijbelse verhaal is voor hem slechts een stammythe. God geeft geen antwoord op de vraag waar we vandaan komen. We planten ons voort omdat we onze genen willen doorgeven, ook zoiets wat ik nooit begrepen heb. Dawkins stelt zelfs: ‘We planten ons voort omdat onze genen willen dat we dit doen.’ Mijn genen zijn blijkbaar van een andere rangorde. Zij vertelden me juist dit voortplanten vooral niet te doen.

28 november 1995

Hans Lonis belde dat Peter misschien een week later vertrekt. Ik heb een mooie kaart voor zijn moeder gemaakt en gevraagd of zij hem op het hart wil drukken uit Zuid-Afrika te vertrekken.

Ik heb Inge Brakman geschreven of zij in De Journalist kan vermelden dat Lubbers 19 december zal worden gehoord.

Heb Herman Froger, uit de inner circle van Beatrix, geschreven. Ik zat eens aan een diner bij de ambassadrice van India naast zijn vrouw Dorine van Dorth tot Medler, die toen ook al zeurde dat ‘de familie’ teleurgesteld was, wanneer ik op de Oranjes afgaf.

Ronald Frisart kondigde het verhoor van Lubbers in de gpd-bladen voortreffelijk aan.204

29 november 1995

Het is 03:45 uur en heb koffie gezet en zit aan mijn Memoires te werken. Ik heb me op de klok verkeken dus ik ga eerst maar terug naar bed.

Arthur Docters van Leeuwen is de oorzaak van een nieuwe gigantische rel. Zijn medewerkers zijn er niet blij mee dat zij vaak via de pers moeten horen welke kant het op gaat bij het Openbaar Ministerie. Wanneer die man ooit bij mij voor een

sollicitatiegesprek zou zijn binnengekomen, al was het als afwasser, zou ik hem op een beleefde manier hebben verzocht de plaat te poetsen. Men kijkt naar de papierwinkel van sollicitanten en vergeet naar de man zelf te kijken. Hier brengt hij het dus tot super-procureur-generaal.205

Eef Brouwers antwoordde dat hij geen reden ziet in te gaan op mijn vragen over Pussy Grinda en haar dochter.

Jan Willem zegt dat Santegoeds bang is geworden, want het nummer met Irene heeft slecht verkocht. Jan Willem wilde weten wat Eef Brouwers me had geantwoord. ‘Ik zeg niets. Ik wil eerst weten waar ik aan toe ben,’ zei ik tegen hem. Tenslotte was het stil gebleven vanuit Story. Het machtsapparaat dat uitstekend op de hoogte is dat ik voor Story op pad ben, heeft vast zelfstandig Story benaderd. Santegoeds wil dus niet meer. We zullen zien.

Ik kreeg een brief van Trees, als reactie op de brief die ik haar en haar broer Jan had gestuurd.206 Ik vraag me af of de enveloppe met geld al was gekomen toen zij schreef dat ik Peter met rust moet laten. Ik wilde haar eigenlijk vragen of de familie het wel goed vond hoe Peter leeft. Toen ik hen vroeg om allemaal 100 gulden te betalen voor een vliegticket voor Peter, bleef het doodstil. Niemand deed iets, en Edwin natuurlijk ook niet. Ik moest het schilderij van mijn vader naar Casper brengen en het geld voor zijn ticket lenen. Alles wat Van Wijk hem aanbiedt, is onderdak, drank en eten, terwijl hij hem met twee paar sokken laat zitten.

hp/De Tijd heeft mijn artikel over Lubbers' problemen in Washington gepubliceerd.207

Op televisie is een uitzending over de totstandkoming van het toneelstuk van Blokker. Blokker zegt dat Sukarno meer binding met Nederland had dan Mohammed Hatta of Soetan Sjahrir. Dat slaat nergens op. Het waren juist Hatta en Sjahrir die jarenlang in Nederland waren, terwijl Sukarno in Indië door ons werd vastgehouden. Hoe durft Blokker met zoveel zekerheid over hem te spreken? De idioot schijnt het stuk op Samos te hebben geschreven. Hij zal er wel goed voor betaald zijn. Afschuwelijk om dit aan te zien.

‘Ik heb het hele verhaal willen vertellen vanuit de optiek van Sukarno,’ zegt Blokker, ‘hoe hij het heeft beleefd.’ De echte Sukarno komt ook in beeld. Heerlijk om hem weer te horen praten. Ik ben zo dankbaar dat ik mijn boek in augustus schreef.

Viktor Löw, die Bung Karno speelt, is gek. Hij begrijpt kennelijk niets van Javanen, hun adat en mentaliteit. Hij ratelt als een Hollander zijn teksten af. In Indonesië is het tempo altijd langzamer en bedachtzamer. Natuurlijk komen ook de huurarbeiders voor de Japanners ter sprake. Löw roept (alsof hij Sukarno is): ‘Met Japan zullen we zegevieren!’

‘Dat was een zeer zwarte bladzijde in de geschiedenis van Sukarno,’ zegt Blokker. Gelukkig noemt hij wel, wat Sjahrir schreef, dat alles wat Bung Karno in de oorlog deed, gericht was op maar één resultaat: de bevrijding van Indië uit koloniale handen. Hij zegt ook dat voor hem als een paal boven water staat, dat alleen Sukarno in staat was de natie naar de vrijheid te leiden. Dan laat hij er meteen op volgen dat Sukarno de schuld draagt dat het land een militaire dictatuur is geworden. Ook dat is absoluut niet waar. De Koude Oorlog en Washington zijn verantwoordelijk voor Suharto. Sukarno wist in 1965 bij de cia-coup exact hoe Vietnam zou aflopen, al duurde het tot 1975.

De teksten zijn grof, echt Hollands. Zelfs ik, die hem zo uitstekend kende, zou geen toneelstuk over hem hebben durven schrijven. Een vakantie op Samos is al helemaal onvoldoende. Ook een stuk film van Joop van Tijn in gesprek met Bung Karno wordt getoond. Die film werd niet weggegooid, zoals de mijne uit 1966 van een uur. Ze zitten al anderhalf uur te keuvelen. ‘Sukarno's einddoel was macht hebben, niet een mooie democratische republiek, dat is het verdrietige,’ verzucht Blokker met het air van een man die weet waar hij over spreekt. De president zelf zei het in 1966 wel heel anders tegen kolonel Sutikno Lukitodisastro en mij op het paleis: ‘Denken jullie vooral niet dat ik er tuk op ben om president te zijn.’

Nu spreekt Blokker warempel over de meisjeskant in Sukarno's karakter. ‘Sterker nog, ik heb wel eens de neiging gehad - al ga ik iets te ver - hem als latente homoseksueel te zien,’ aldus Blokker. Ik kan mijn oren niet geloven. Dan volgt een fragment van het theaterstuk waarin Löw een soort Hollands dronkemansgelal uit en als nep-Sukarno op de grond dondert. Hij zit op zijn knieën en grijpt naar zijn ballen. Het gaat me door merg en been. Ik kan het niet langer aanzien.

30 november 1995

Ik nader het einde van 1981 bij het schrijven van mijn Memoires Als ik al die notities bekijk, denk ik dat er eens een slimme aap opstaat die alles zal lezen. God mag weten wat er dan gebeurt. Wim Wertheim belde. Hij had het manuscript van Blokker ge-

lezen en was het wel eens met de periode 1942-1949. Hij was in die periode zelf in Indonesië. Hij had wel gedacht dat ik me groen en geel had geërgerd. Hij vertelde nog in 1956 een gesprek met Sukarno te hebben gehad.

Op het moment dat Vermeer hoorde dat ik verzoend was met de nvj, stuurde hij me meteen een herinnering van een factuur van 5 oktober, die ik nooit gekregen heb.

Op onverklaarbare wijze staat er 18.000 gulden op mijn rekening. Dat kan helemaal niet. Ik heb meteen Peter een kaartje gestuurd dat ik hem nog een retourtje Johannesburg zal geven. Dat had ik tenslotte beloofd.

Ik was ontzettend blij met de brief van Peter Nicolaï, die Overdam al een brief heeft gestuurd dat er geen sprake kan zijn van ondertekening van de voorwaarden van Dijkstal, voor inzage van mijn dossier.208

In het nieuws van acht uur was een item over Sukarno. Wertheim werd gevraagd of Sukarno een rokkenjager was. ‘Dat was hij,’ aldus Wertheim. ‘Hij had net Hartini leren kennen, toen hij zijn New Life Movement startte, wat prompt werd omgedoopt in New Wife Movement.’ Einde bijdrage Wertheim.

Pak Sukrisno belde. Ik vertelde hem dat ik enige tranen heb gelaten om wat er allemaal over Bung Karno werd gezegd. Hij zei dat al zijn Indonesische vrienden hier net zo razend waren als ik. Men verlangde van de ambassade dat er geprotesteerd zou worden.

1 december 1995

Peters moeder is 91 jaar geworden. Ik hoop maar dat mijn post met het vliegticket weer terug naar hier zijn geest rustiger maakt.

Gisteravond was de première van het Sukarno-toneelstuk. Alle kranten staan er opnieuw vol van. Noor Hellman: ‘Sukarno's bezetenheid treft ratelend zijn doel.’ Deze dame noemt het ‘mallotig en een beetje gênant dat Sukarno op 17 augustus 1945 in een onderbroek de Republiek uitroept.’209 Alleen het ordinaire brein van een Hollander als Blokker bedenkt het om Bung Karno bij die nationale gebeurtenis zo neer te zetten, terwijl foto's aantonen hoe het echt is geweest.

Ik ga deze maand naar Washington en New York, en belde daarom Fletcher Prouty en Karina, die zei dat ze zeer teleurgesteld was dat het artikel nog niet gepubliceerd was. Zond ver-

volgens Evert daar een faxje over. Het lijkt dus ook nergens op. Nu Hans Verploeg en Inge Brakman akkoord zijn dat het team wordt versterkt met Peter Nicolaï van Doeleman (het advocatenkantoor van de nvj) ben ik ze superdankbaar. Ik heb Erik Jurgens een persoonlijke brief hierover gebracht.210

Verder heb ik uitvoerig met Nicolaï gebeld, en hem, maar ook Vermeer, geschreven, want we blijven samen tot het bittere einde.211

Bert Vuijsje heeft de stal van Broertjes verlaten voor hp/De Tijd. Dat betekent dat ik bij de Volkskrant niemand meer heb.

2 december 1995

De International Herald Tribune meldt in een artikel van Mary Jordan dat Zuid-Koreaanse justitiële autoriteiten de rol onderzoeken die twee presidenten van het land bij de slachting van burgers in 1980 hebben gehad.212 Bij demonstraties in Kwangju zouden 192 burgers zijn doodgeschoten, terwijl andere berichten over 2.000 doden spreken. Waarom kan de slachting van burgers in 1965 door Suharto niet eindelijk worden onderzocht?

Er komt in Zuid-Afrika een Commissie van Waarheid en Verzoening die de misdaden tijdens het apartheidsregime gaat onderzoeken. Nelson Mandela heeft aartsbisschop Desmond Tutu tot voorzitter benoemd.213

Ik belde lang met Piet Schaepman. Hij zei dat ik in hp/De Tíjd over Lubbers schreef omdat hij de 19de voor mij moet getuigen. Er is in mijn hoofd geen enkele verbinding tussen deze twee zaken. Als hij dat denkt, zegt het meer over Piet dan over mij. Wat me verder verbaasde, was dat hij zich over mijn vriend Jan Jacob Dólleman uitliet als ‘die kleine gigolo’, omdat hij een gefortuneerde vriendin heeft, en dat ze zich door hem laat bestelen.

De Sri Lankees van Hugo van Reijen belde uit Nieuw-Zeeland, wat ik niet geloofde.

3 december 1995

Ik ben aan een memo over Lubbers bezig, ter voorbereiding van het aanstaande verhoor. Het rolt als vanzelf uit de Olivetti.214

Peter ter Horst meldt dat Gatsha Buthelezi in 1985 het Zuid-Afrikaanse leger om hulp had gevraagd bij de opleiding van de paramilitaire eenheid van Inkatha.215 Logisch dat hij dat deed, want het anc werd door het buitenland geoefend en bewapend (Klaas de Jonge via Hans van den Broek) en anders zouden de Zoeloes weerloos zijn. Ik heb Ter Horst al jaren geleden in contact gebracht met generaal Tienie Groenewald, rechterhand van Magnus Malan, maar toch presenteert hij het bericht alsof Buthelezi een soort quisling van het apartheidsregime is. Dat is ook zo'n voorbeeld van feiten, die altijd fout zullen worden doorverteld.

Thermos was best lekker, maar overvol. Ik sprak met Jonathan Ploegmakers, die er steeds erger uitziet. Ik ben bang dat hij aids heeft. Ik maakte een punt door hem aan te raken, alsof ik niets wist.

4 december 1995

Ik was bij Delprat voor mijn jaarlijkse nakijkbeurt. Hij vroeg me voor het eerst of ik een aids-test wilde. Dat wilde ik niet. Peter heeft nergens op gereageerd. Niet op mijn brieven, niet op mijn verzoenende gebaren, op niets. Hij is weer op de vlucht. Hij is laf. Onder het mom van diep gekwetst zijn, speelt hij foetsie.

Ik belde met Hans Lonis, want zowel Eduard als Peter kreeg ik niet meer te pakken. Hans bevestigde andermaal het slapen tot ver in de dag, het zich te pletter roken en het drankgebruik. Hij vertelde ook dat Peter ontkende dat ik zijn bril geregeld had. Ik was bijna zo gek weer een ticket voor hem te kopen, maar ik doe niets meer. Mam had gelijk: je houdt niemand over.

Moest Vermeer weer faxen, want Inge Brakman beklaagde zich hem niet te kunnen bereiken.

Jan Mets heeft een biografie van Joris Ivens uitgegeven. Het boek wordt uitgerekend door Raymond van den Boogaard over een hele pagina besproken.216 Het zal me niet verbazen als hij na mijn dood pas mijn Memoires zal bespreken, zodat hij naar hartenlust feiten kan verdraaien. Iets wat Peter nu al doet.

5 december 1995

Ik schreef een scherpe brief aan Peter, maar ik verstuur hem toch niet. Hij heeft het al moeilijk genoeg. In plaats daarvan stuur ik hem nog maar 1.000 gulden zodat hij nog wat kan blij-

ven en - als God het wil - op andere gedachten kan komen. Ik hoop maar dat hij het nog op tijd krijgt.

Ik heb Ad Melkert voor een derde keer duidelijk gemaakt dat ik genoeg heb van het overheidsgetreiter. Ik heb nog steeds geen aow, en als hij me voor 15 december niet heeft geantwoord, zal ik Nicolaï en de nvj vragen hierover een kort geding te beginnen.

Ik heb de persoonlijke assistent van Michail Gorbatsjov nog maar eens een fax gestuurd met het verzoek een interview met Gorbatsjov te kunnen maken voor hp/De Tijd.

Het Parool schrijft over de laatste rel rondom Bernhard nu dat hij nazi-lid was en bleef om zijn vliegbrevet te halen. Hij zegde zijn lidmaatschap één dag na de verloving met Juliana op en ondertekende de brief met ‘Heil Hitler’.217 Eigenlijk weten we allemaal al wel wat voor meneer hij is. De goegemeente schreeuwde moord en brand toen Wim Klinkenberg dit in 1979 in zijn biografie over Bernhard al meldde. Nu noemt niemand meer het werk van Wim. Ze eigenen zich diens ontdekkingen zelfs toe. Zielig.

Joris Voorhoeve, the creep, blijft proberen de Srebrenica-affaire geheim te houden. Hij haalt staatsrechtelijke bezwaren uit de kast die zouden verhinderen dat militairen die onder verantwoordelijkheid van internationale organisaties stonden, openbaar te verhoren.218

Een medewerker van de Amsterdamse Universiteit, ene Cees Wiebes, schrijft in Het Parool: weet dijkstal wel wat zijn eigen bvd doet?219 Natuurlijk weet hij dit niet. Laat staan dat hij zou weten wat de vorige hordes bvd'ers hebben uitgevreten.

Ik schreef Jaap de Hoop Scheffer: ‘You guys are all alike. Hoorzittingen voor generaals. Ook onze parlementariërs denken niet aan het voetvolk. Ze tellen niet mee. Maar wie de waarheid zoekt over Srebrenica, zal naar de soldaten moeten luisteren en niet naar mijnheer Couzy, of Kok, of nog erger, Willem-Alexander, die er bier ging drinken.’ Jaap verwaardigt zich nooit te antwoorden, ik ben ook maar voetvolk.

In de vs werden vorig jaar een aantal oorlogsmisdaden bekend van de cia in Guatemala. Nu gaat het ministerie van Justitie van Bill Clinton uitzoeken of er strafbare feiten zijn gepleegd, door degenen die meewerkten aan het bekendmaken van die cia-moorden. Zo zit de veel gehuldigde Amerikaanse demo-

cratie in elkaar.220 Niet, dat het hier anders zou zijn. Het is hier helemaal geen democratie. Kijk maar hoe er met de Wet Openbaarheid van Bestuur, in mijn geval op zijn minst, wordt omgesprongen. Alsof deze niet bestaat.

6 december 1995

Trein

Den Hertog schreef Vermeer met aanmerkingen op de contouren.221 Volgens de landsadvocaat heeft Lubbers me niet onvoorwaardelijk aow aangeboden, maar gold dit in combinatie met de 100.000 gulden, Aangezien ik dit aanbod heb afgewezen, is ook de toezegging van aow komen te vervallen.

Vermeer benadrukt nog even dat het daar tijdens het verhoor van Lubbers niet over mag gaan.

Ben door de koude naar Centraal Station gelopen.

Schiphol

Na een gevechtje heb ik stoel 10B in deze dc-10 naar Washington dc bemachtigd.

Oscar Hammerstein eist 1,2 miljoen schadevergoeding van de Staat, omdat hij vrijgesproken werd van wegsluizen van 17,5 miljoen gulden drugsgeld. Hij heeft 42 dagen onterecht vastgezeten.222

De Volkskrant meldt dat in 1948 de toenmalige regering heeft gepoogd prins Bernhard te laten schrappen van een Amerikaanse lijst van voormalige leden van de Duitse nsdap.223 De man blijft een onfris verhaal.

Vliegtuigen zijn om te lezen. ‘Cyberspace is the place you are in when you are talking on the phone’ zegt John Perry Barlow.224 Ik wil zo langzamerhand eens proberen iets te begrijpen van internet, cyberspace, de informatiesnelweg en al dat andere. We zitten niet alleen in een informatierevolutie, maar ook in een communicatierevolutie. Als dit zo doorzet, zou dit een totaal nieuwe manier van het programmeren van geesten kunnen zijn, zoals Delgado en ik ons jaren geleden voorstelden.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums