Logo DBNL
Memoires 1992-A (2018)

Memoires 1992-A

(2018)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[Johannesburg (vervolg)]

ze je verhuizing terug willen betalen, zou ik dat meepikken en naar Amsterdam teruggaan.’ De beiden Peters hadden eveneens gehoord dat Pretoria me hier weg wilde hebben voor Lubbers met een toestel vol journalisten hier zou arriveren. ‘Ze waren zelfs bang geweest dat je tijdens het bezoek van minister Maij-Weggen een nieuwe stunt zou uithalen,’ zei Ter Horst. Het leek hun het beste dat ik een mogelijke regeling helemaal aan Royackers zou overlaten, want geen van de partijen wilde verdere problemen. Ze waarschuwde dat publiciteit na veertien dagen is vergeten en dan zou ik nog steeds blijven zitten zonder een sou. ‘Je legt het, hoe het ook loopt, tegen ze af en dat weten ze. Dus je kunt het beter op een akkoordje gooien,’ was hun advies.

Ze herhaalden beiden dat zelfs slechte publiciteit de huidige bewindhebbers niets kan schelen. De hoofdredacteur van de gpd was door ambassadeur Albert Nothnagel in Den Haag voor de lunch gevraagd. Dat wordt dus weer een verzoek om niet over mij te berichten.

Ik heb nog een tijdje over Dirk Keijer, Bouterse, enzovoort, zitten praten. Ik zei dat ik Keijer nu als cia zag.

‘Geen wonder dat ze jou zo beschrijven, wanneer je Keijer hier binnenbrengt,’ zei Peter ter Horst. Wie weet, misschien heeft Spaarwater inderdaad die ezelachtige conclusie getrokken.

Er kwam een fax binnen van generaal Basie Smit waarin hij zei dat ik naar de politie moest gaan.

Gisterenmiddag zei Sue toen ze de post bracht dat er zaterdagavond rond 22.15 uur een detective was die naar mij vroeg.

Peter maakte heerlijke pasta (op verzoek). Themba wilde eerst niet komen, maar kwam toch. Michael was hoteldebotel van Wouter en vroeg: ‘Do you like boys or girls?’

‘Both,’ antwoordde hij nota bene.

11 juni 1992

De pdi met Guruh Sukarno kreeg elf procent van de stemmen. Prima.

Er is iets absoluut wonderlijks aan het gebeuren. Het kleine zwart-wit pasfotootje van mejuffrouw Buringh Boekhoudt dat ik sinds de jaren veertig heb en dat in een klein lijstje staat, begint kleuren te krijgen alsof het gezicht weer leeft.

Royackers belde tweemaal vanmorgen. Hij bevestigde andermaal dat als ik claims hard kon maken, zoals over uitgever Perskor, ik die dan kon indienen waarna dat bekeken zou worden. Dit gold eveneens voor andere niet nagekomen afspraken. Ik heb mijn standpunt in deze achter elkaar uitgetypt en naar

Evans op Buitenlandse Zaken gefaxt met een kopie aan ambassadeur Van Buuren.

Van Niekerk van de Volkskrant belde dat hij me de dag dat ik in de ambassade vluchtte, niet had kunnen bereiken. ‘Ter Horst en Van Nuijsenburg kwamen naar de ambassade toe om met me te spreken. Vandaag nog waren ze hier. U heb ik nooit gezien. De avond van 20 mei was ik op dit nummer hier thuis bereikbaar. Het is dus uw keuze: of u interviewt me alsnog voor uw krant, of ik laat de zaak voor de Raad van de Journalistiek gewoon doorgaan. U deed geen moeite met mij in contact te treden en schreef onzin.’ Hij moest de situatie eerst met de redactie in Amsterdam overleggen.

Jan van Friesland van vara Radio belde dat de vpro vorige week Jan Foudraine op de kast heeft gejaagd. Nu wil hij niet meer meewerken aan een programma van de vara. Ik krijg 500 gulden als ik hem weet over te halen.

Wouter Kok eet spaghetti als een boer. Hij sneed zijn maaltijd eerst met een mes aan gruzelementen. Dit was ook Peter opgevallen. Peter had ook gemerkt dat hij geen bad had genomen sinds zijn nachtelijke vlucht naar Zuid-Afrika. Hij sloeg zijn armen om Michael, maar biechtte vanochtend op dat hij op meisjes valt.

12 juni 1992

De misdaad loopt steeds verder uit de hand. De regering grijpt niet werkelijk in. Regeren is een lachertje in dit land. Het lijkt helemaal nergens op. De prijzen rijzen de pan uit. Het kan niet anders, dan dat de hele zaak in chaos eindigt. Doodzonde. Dit land is alleen via de apartheidsoptie te besturen. Wanneer je de werkelijkheid negeert en vervangt door vrome wensen, vraag je om totale chaos.

Marlene Burger van de Sunday Times belde dat mijn artikel volgende week wordt gepubliceerd. Eindelijk kan ik druk op Pretoria uitoefenen.

In Time stond een uitstekend overzicht van wat op de Balkan aan de gang is, een situatie, die vanuit hier moeilijk is te volgen. De oorlog in het voormalige land van Tito heeft al anderhalf miljoen mensen op de vlucht gedreven. One cannot fight troubled minds with modern arms.

De idioot Bush voerde een oorlog in Panama om Manuel Noriega te arresteren en warempel, hij is naar Panama Stad gereisd omdat hij blijkbaar dacht als held te worden ontvangen.252 In

plaats daarvan brak een waar pandemonium uit en moesten de Bushes, afgeschermd door veiligheidsagenten met uzi's gericht op de menigte, vluchten in de veiligheid van hun kogelvrije auto.

Jan van Friesland belde me nogmaals. Ik kreeg de groeten van Paul Witteman, die naast hem zat. Jan wilde me hoe dan ook 500 gulden sturen voor de moeite. Mooi meegenomen. Ik had Foudraine gisterenavond gebeld en hem op allerlei manieren proberen te overtuigen om zeventien minuten in dat televisieprogramma te verschijnen.

Vanavond kwam Themba toch weer met Joan en een Amerikaanse zwarte uit Los Angeles naar Champions, al om 23.00 uur, maar ik had hier geen zin in. ‘Why did you bring your lady-in-waiting?’ zei ik. Het spijt me, maar ik kan er niet tegen. Ik ging naar huis en zei tegen de bewaker van het appartementencomplex dat hij voor mij geen bezoekers moest binnenlaten, trok de telefoon eruit en ging slapen. Ik ga ook niet naar zijn feest.

13 juni 1992

Ik kwam Andrew tegen, de gekleurde, zogenaamde danser die ik op een zomeravond in High Point heb ontmoet. Hij zei dat hij vanmiddag langs zou komen. Hij arriveerde al rond 11.00 uur en we belandden in bed. Het was lekker wild. Maar op het moment dat hij wilde vertrekken vroeg hij twintig rand. Dat gaat dus ook niet meer.

Juliana is nog steeds de meest populaire Oranje en terecht.253 Intussen schijnt premier Lubbers te hebben gezegd dat Beatrix ook koningin van de in ons land verblijvende allochtonen is. Hij denkt dat Turken en Marokkanen als ze vijf jaar in de polder zijn, Oranjes als totem zullen erkennen. De man weet kennelijk niets van het functioneren van de mind.

Max van der Stoel zet een grote mond op over mensenrechten en executies in Irak. Er moet worden gedacht, zegt hij, aan honderdduizenden doden. Hij schijnt een gevangenis in Bagdad te hebben bezocht, waar 96 gevangenen in dodencellen zaten. De wereld kan zich volgens Max niet veroorloven Saddam ongemoeid te laten. Van der Stoel is altijd een boodschappenjongen van Washington en de cia geweest en hij is dit in zijn functie van hoge commissaris voor de vluchtelingen opnieuw. Ik moet zeggen dat Wouter interessante tapes mee heeft gebracht van Nederlandse tv-uitzendingen. Klasgenoten van 27

maart met Gregor Frenkel Frank van Nijenrode, waar ik ook nog ter sprake kwam. Van Dis die op 23 februari Gore Vidal interviewde, en Oliver Stone bij Karel van de Graaf, maar al met al ben ik opnieuw een dag verloren. Morgen wil ik niemand zien

Peter vond het cruel dat ik niet naar Themba's feest ga, maar ik heb het gehad met hem. Hij zit al de hele week met die enge juffrouw in dat appartement. Als ik een date met hem heb dan verwacht ik geen onzin.

14 juni 1992

Omdat ik nooit meer iets hoor over de vooruitgang in mijn proces, heb ik Hans Verploeg van de nvj zo vriendelijk mogelijk geschreven om informatie te krijgen.

Heb Wouter Kok maar eens mijn video laten horen en zien van hoe Krystian Zimerman een pianoconcert van Liszt speelt. Peter maakte me attent op een artikel van Shaun Johnson, waarin hij spreekt over Pretoria's Plan b. Wanneer de onderhandelingen met het anc echt helemaal zouden vastlopen en Mandela massale stakingen zou uitroepen, zou Pretoria een Plan b gereed hebben, om opnieuw de noodtoestand af te kondigen en zodoende de orde te handhaven. Eigenlijk vind ik Johnson niet duidelijk genoeg.

Ook het anc schijnt een oorlogsplan te hebben.



illustratie

Het is een gevechtsplan in vier fasen, Operation Exit, om via massa-acties de regering op de knieën te dwingen. Ronnie Kasrils, een lid van de Communistische Partij, maakte bekend wat het anc, de sacp en cosatu samen met een aantal jeugdbewegingen in gedachten hebben. Wanneer er bijvoorbeeld op 30 juni a.s geen interim-regering zal zijn gevormd, begint fase twee al met massastakingen en burgerlijke ongehoorzaamheid.

Ik werkte de hele dag en schreef tien pagina's van deel 22.

Nu nog meer video's kijken die Wouter heeft meegebracht. Weer interessant materiaal, zoals een door hem opgenomen programma over de coup in Rusland. Ook een film over James Dean, die begon met Bill Bast. Een andere video handelde over de moord op jfk, waarin Jim Garrison zei dat Clay Shaw degene was, die Oswald als fall guy neerzette. Mijn vriend Fletcher Prouty beweerde erin dat jfk werd vermoord, omdat hij de cia in duizend stukken wilde versplinteren. Kennedy zou militaire acties in het buitenland met nadruk hebben teruggeplaatst bij de Joint Chiefs of Staff, dus het Pentagon, dit tot chagrijn van de cia. Vandaar Dallas. Dat is exact wat ik Oliver Stone tijdens ons nachtelijk beraad in Californië heb proberen duidelijk te maken, maar hij luisterde niet. In plaats daarvan zat hij te insinueren dat ik voor de kgb zou hebben gewerkt. Arthur Krock werd geciteerd dat deze had geschreven dat de cia in Saigon weigerde om bevelen van ambassadeur Henry Cabot Lodge uit te voeren. Krock, die beschouwd wordt als ‘een der groten’ van The New York Times in de geschiedenis van Amerikaanse journalisten, schreef vele honderden pagina's memoires, maar de cia komt in zijn index niet voor. Ik correspondeerde nog eens met hem vanwege de onzin die hij over Indonesië en Bung Karno schreef. Het is opmerkelijk hoe exact Wouter weet en aantoont waar ik als journalist mee bezig ben geweest en wat me dus hogelijk interesseert. Gegeven zijn opleiding en achtergrond is dit een soort wonder.

Garrison zei ook nog: ‘If they don't kill you, they concentrate on discrediting you,’ wat natuurlijk een waarheid is als een koe. Het is hem overkomen en ik kan er ook over meepraten. Dan is de vraag, wie zijn they? Ook daar ben ik dan met mijn proces tegen Den Haag, eindelijk mee begonnen om dat uit te zoeken. Garrison zei niet te weten of hij, wanneer hij zijn leven sinds 1963 over zou kunnen doen, hetzelfde parcours zou doorlopen ‘vanwege de enorme emotionele prijs’ die hij ervoor heeft moeten betalen. Wie mij die vraag zou stellen over Rome 1956 en Sukarno sedertdien, zou ik met stelligheid antwoorden: ‘Ik kon en kan niet anders.’ Waar blijft je zelfrespect wanneer je gaat marchanderen over wat je weet dat onwaar is, of in strijd met het landsbelang? Om niet te spreken over misdadig gedrag van vervalsen en zelfs moorden om eigen tekortkomingen of misdaden te helpen verdoezelen.

Ook had Wouter een fragment op video megenomen over Henk Hofland, die een autokerkhof bezoekt en wegrijdt in een open Mercedes al zingende over de wielewaal. Dat Henk zich

voor dergelijke onzin leent. De wallen onder zijn ogen zijn zwaarder dan ooit te voren.

15 juni 1992

De oorlogen in Georgië, Armenië, Joegoslavië en zelfs Cambodja hebben te maken met het trieste feit dat nadat men jarenlang leefde met een rode kurk op de fles (minds), volgend op de ignorant madness van Gorbatsjov, ze niets beters weten te doen dan hun mental problems die uit deze omwentelingen voortkomen op te lossen door op elkaar te schieten.

Ik probeer Wouter Kok te leren dat je niet tegelijkertijd drinkt en kauwt. Eigenlijk kun je die jongen niet over de vloer hebben, maar het kan niet anders. Om een of andere duistere reden vertrouw ik hem niet echt. Hij herinnert me in dit opzicht aan Ronald Gase. Hij schrijft de hele dag in een dagboek en aapt me in alles na.

De brief van Michael Louw is dus gelogen. Ik zond deze door aan generaal Groenewald.254 Ik heb Louw meteen bedankt voor zijn antwoord en gemeld dat ik inmiddels Basie Smit heb gevraagd de boel te gaan onderzoeken. Ook heb ik Basie Smit geschreven welke incidenten ik hier heb meegemaakt waar ik mijn vraagtekens bij heb.

Verder heb ik een memo naar Erik Jurgens en Hans Vermeer gezonden, om ook hen op de hoogte te houden van mijn stappen hier.255

Chris Hani, de baas van de communisten, heeft beweerd dat De Klerk vasthoudt aan ‘white supremacy’.256 Onverantwoordelijk geklets dus. Hij voegde eraan toe dat De Klerk moet aftreden. Niemand weet beter dan De Klerk dat hij zijn langste tijd erop heeft zitten, dus Hani gooit opzettelijk roet in het eten. Hij zou beter moeten weten.

Het Banking Committee van het Huis van Afgevaardigden in Washington stelt een onderzoek in naar de rol van George Bush, eerst als vice-president van Reagan en later als president bij het leveren van gevoelige Amerikaanse technologie aan Saddam bestemd voor diens wapenprogramma's. Time rapporteert dat Bush een studievriend uit Yale telefoneerde, om 500 miljoen dollar vrij te krijgen voor de aanleg van een pijpleiding via Jordanië naar de Rode Zee.257 Een jaar voor de Golfoorlog, in 1989, tekende George Bush nog National Security Directive

26, waarin alle regeringsinstanties de opdracht werd gegeven om de banden met Saddam en Irak aan te halen.

Bush is na Panama naar Rio de Janeiro gereisd, waar hij weigerde namens de vs het verdrag van de internationale Earth Summit te tekenen. Bush zette geen handtekening omdat als hij het wel deed, volgens hem, de werkloosheid in Amerika zou toenemen. Washington is altijd bezig eigen belang te laten prevaleren boven het wereldbelang. Bush probeert na al deze fiasco's koortsachtig een moral boost te vinden om de campagne voor zijn herverkiezing nieuw leven in te blazen.

16 juni 1992

Anne Knulst zond een foto van de generaal, waar ik zeer blij mee ben, want hij was een echte vriend.

Peter is het eens dat Wouter zeer fucked up is en eigenlijk hier niet hoort. Wouter heb ik gezegd zijn eigen beleg aan te schaffen. Hij moet een beetje voor zichzelf zorgen en eigen uitgaven doen. Gisterenavond tijdens het diner ging de telefoon en hoorde ik een stem zeggen: ‘Met mevrouw Kok...’ Dus weer nieuwe trucs van zijn vriendin. Ik hing op en zei dat het waarschijnlijk weer Themba was en trok de draad eruit. De telefoon bleef maar gaan in de slaapkamer, zelfs Peter zei er wat van. Ik weet één ding zeker na dit bezoek - met al zijn aardige dingen en slimme gedachten - Wouter is geen gezelschap voor mij. Het is een soort Gase-geval. Ik heb er geen zin in.

De Klerk heeft het parlement in Ulundi toegesproken, waar ik met Peter ben geweest. De president onderstreepte dat de regering streeft naar ‘power-sharing but the government would not be bulldozed into a Constitution which was not suited to South Africa's complexities and needs and the diverse interests of all its people.’ Ook de koning van de Zoeloes woonde de redevoering bij.

De Raad van State, het fameuze Haagse instituut voorgezeten in naam door de majesteit in eigen persoon, heeft drie dringende verzoeken van de Vereniging Voorkom Vernietiging vierkant afgewezen. Staatsraad P.J. Boukema ziet bovendien niet in waarom het verzoek een spoedeisend karakter zou hebben. Minister Ien Dales heeft gewoon besloten dat nu de Sovjet Unie is gevallen, de noodzaak om de bvd-dossiers van communisten en andere recalcitrante personen te bewaren niet langer zou bestaan, dus alles kan worden vernietigd. De volksvertegenwoordiging slaapt toch door alles heen, dus de maffiastreken die de overheid heeft uitgehaald zijn dan nooit meer te bewijzen.

Ik heb Marlene Burger nog gevraagd of ik de artikelen nog te zien kreeg voor ze in Sunday Times verschijnen.

Binnenlandse Zaken in Pretoria zegt mijn faxen aan de president te hebben ontvangen en ermee aan de slag te gaan.

17 juni 1992

Peter kwam om 05.30 uur even kletsen, voor hij ging slapen en ik begon te werken. Hij had Themba Kumalo ontmoet, die hem had gezegd dat hij nog altijd veel van mij hield. Peter en ik zijn door de afwezigheid van Edwin weer bijzonder close geworden.

Deed andermaal een beroep op ambassadeur Van Buuren mij te hulp te komen.258 Ik heb zegge en schrijven in alle jaren dat deze mijnheer ambassadeur in Pretoria was, nooit eenmaal een persoonlijk antwoord van hem gekregen. Laat staan dat ik als iedereen voor de jaarlijkse receptie voor de verjaardag van de koningin zou worden uitgenodigd.

De voormalige minister van Defensie, Caspar Weinberger is in verband met het Irangate-schandaal in Washington in staat van beschuldiging gesteld. Gebeurt natuurlijk niets mee. Alleen maar window dressing.

Wie is Arendo Joustra? Hij schreef me opnieuw een aardig briefje.259 Ik heb hem meteen teruggeschreven.260

De idioot George Bush heeft Boris Jeltsin als een nieuwe tsaar Peter de Grote in Washington verwelkomd, omdat hij bereid was de nucleaire bewapening te verminderen en ook na te willen gaan of zich nog Amerikaanse oorlogsgevangenen in voormalige Sovjetgevangenissen bevonden. Vervolgens sprak Jeltsin het Congres toe. Michael Kramer publiceerde een analyse: searching in vain for the true bush.261 Daarin schreef hij de volgende passage: ‘The polls routinely described an electorate disaffected from a wide range of Reagan's policies. But his support held because he was seen to have the courage of his convictions. Bush's problem is that he is increasingly seen to have neither.’ Dat is deze walgelijke man ten voeten uit.

Behoorlijk sensationele ontwikkeling. De Klerk heeft eindelijk iets gedaan. Hij heeft mijn klacht over chantage met mijn visum doorgepeeld naar Binnenlandse Zaken. Het maakt me opnieuw onrustig waardoor ik weer niet kan werken.

18 juni 1992

Gatsha Buthelezi heeft aangekondigd dat Zoeloes tot massa-acties zullen overgaan als de regering van KwaZulu van codesa wordt uitgesloten.262

Ik heb Binnenlandse Zaken een fax gestuurd met de vraag wat ik verkeerd heb gedaan dan nu ineens mijn visum voor slechts acht weken werd verlengd en hen verzocht dit tot 1 december te verlengen.

Tijdens mijn dagelijkse fietstrip zag ik ergens een jongen, Craig, 28 tot 30 jaar, jeans, met jeans jack, grijs shirt, leren jack eroverheen, hoge zwarte schoenen, erg sexy. Het sloeg erin. Ik sprak hem aan. Hij sprong achterop, maar de band was te slap. Ik gaf mijn adres en vijf minuten later stond hij voor mijn deur. Hij was gymnastiekleraar. Ik leidde hem naar de slaapkamer. Hij zei nog: ‘Waarom wil je dit?’ Hij viel achterover op bed, ready to be grabbed. Een balkje aan de binnenkant brak, wat ik inmiddels al heb gerepareerd. Compleet nummer. Hoe werkt zoiets? We dronken een kopje koffie en hij was weg. Het moet een kwestie van body chemistry zijn, de stand van de maan in combinatie met een volle zak. Als Themba. Zijn ogen werken als dynamiet bij mij. Zoiets als wanneer ik tegen Peter zeg dat hij in mijn aura staat.

Laat in de middag belde André Royackers van de ambassade. Hij herhaalde dat niemand mij eigenlijk uit Zuid-Afrika wilde uitwijzen. ‘Wij geven ook wel eens een visum uit voor maar drie maanden, dus til er niet te zwaar aan.’ Hij adviseerde om Evans op Buitenlandse Zaken zelf op te bellen. Hij had mijn fax vanmorgen met de ambassadeur besproken, maar de conclusie van de ambassade was dat deze voor me had gedaan wat men kon. Ik kon altijd nog in een gerechtshof hier de uitwijzing aanvechten. Maar Royackers weet natuurlijk heel goed dat ik daar langzamerhand geen geld meer voor heb en dat ik met mijn rug tegen de muur ben gemanoeuvreerd. Ook publiciteit kon nog helpen, dacht hij. Het wachten is op mijn Sunday Times-artikel.

Ik antwoordde dat ik me steeds meer bewust was dat het hele drama vanuit Den Haag is aangestuurd, en dat heren als Dirk Keijer en Theo Cranendonk een steentje hadden bijgedragen in het vernielen van mijn werk en leven hier, zoals zij dat eerder in Suriname hadden gedaan en de hemel mag weten waar nog meer. Zijn reactie op deze uitlatingen was er een van totale stilte. Wie zwijgt stemt toe. Zal ik er ooit achterkomen hoe de

Haagse intriges om mijn leven te verpesten in elkaar hebben gezeten? Alles is met Luns begonnen. Die man slaat weer een flater met zijn kletspraat over een militaire staatsgreep in Den Haag.263 Overigens heb ik Evans gebeld, en de secretaresse zei dat hij maandag zou terugbellen.

Vertelde Peter van de gymleraar. ‘You whore,’ riep hij, ‘arme Themba.’ Peter vergeet soms naar zichzelf te kijken.

19 juni 1992

Alleen al in de Vaaldriehoek zijn in vijf dagen tachtig doden gevallen als gevolg van geweld tussen zwarten onderling.

Van de Sunday Times nog steeds taal noch teken. Hoe is het godsterwereld mogelijk?

De secretaresse van Evans vroeg of ik diplomaat Visser wilde bellen in plaats van haar baas. Ik bereikte hem, noemde mijn naam en hij hing op zonder een woord te zeggen.

Heb eindelijk Marlene Burger opgebeld om na te gaan wat de stand van zaken rond mijn artikel was. Ze gaf toe verzuimd te hebben me te bellen en zij bood daarvoor haar verontschuldigingen aan. De Wet Potgieter was naar Buitenlandse Zaken gegaan, had aldaar inzage gekregen in documenten en kwam terug met de conclusie dat mijn artikel niet klopte. Zij gaf toe dat er meer aan de hand was en was bereid De Wet Potgieter opnieuw naar me toe te sturen. Is Buitenlandse Zaken zo machtig dat ze ermee wegkomen als ze je leugens voeden?

20 juni 1992

Deed een beroep op Van Buuren een gesprek op Buitenlandse Zaken voor me te arrangeren, zoals alle collega's worden geholpen als zij dit vragen.

Bryan Stuart meldt in The Citizen dat de National Party het anc nu officieel brandmerkt als de vijand.264 Dat lijkt me niet bevorderlijk voor de precaire situatie waarin het onderhandelingsproces toch is geraakt.

Peter Allen (48), de ex-man van Liza Minnelli is aan aids overleden.265 Ik had in 1968 seks met hem in de flat van Richard Thieuliette. Toen hij op een warme zomeravond Richard wilde hebben, die niet thuiskwam, is hij bij mij in bed gekropen, een 24-jarige blonde Australische hunk. Hij was een succesvolle danser en zanger. Doodzonde.

Het diner vanavond bij Iwan Beek was een ramp. Peter dronk

teveel, wat me door merg en been gaat, als hij dat doet. Iwan vond ik ook een ramp. Peter liep even naar de flat van Iwans vriend Collin Fletcher, en bleef afwezig toen we aan tafel gingen. Nadat de soep was geserveerd, belde Clifford, Iwans lover, naar Fletcher. Later ben ik hem gaan halen, maar toen hij eindelijk arriveerde, waren we klaar met eten en was Peter reeds ladderzat. Langzamerhand was iedereen aangeschoten en lalde en bralde, wat ik haat. Iwan boven alles uit. Clifford drinkt en rookt niet. Ik begrijp niet hoe hij het kan accepteren. Ik vond het afschuwelijk om Peter zo mee te maken, want hij had teveel op, herhaalde zichzelf voortdurend, zei dat hij een sex-change wilde hebben, ‘will you hold my hand, Willem?’ en zijn penis zou op sterk water in een fles worden geplaatst. Ik was geschokt en misselijk van alles. Gebeurde dit omdat Edwin morgen terugkomt? Eigenlijk is omgang met de Beek-kliek in de privésfeer onmogelijk.

Tijdens het diner bekeek ik Wouter: hij had weer moeite zijn bord niet ‘af te wassen’, maar hij zag er goed uit en gedroeg zich keurig, beter dan Peter in ieder geval.

21 juni 1992

Ben totaal ontdaan. Peter was nog niet klaar om 07.45 uur en Bokkie (Edwins tante) moest naar boven komen om hem te komen halen. Ze moest wachten voordat hij meeging om Edwin van het vliegveld te halen. Maar het ergste was dat toen hij eindelijk zijn kamer uitkwam er een gekleurde jongen naar buiten kwam die ik altijd bij Champions zie. Bokkie was zichtbaar geschokt. Ik zei: ‘Oh, thats one of the friends of Peter and Edwin.’ Dat was hij dus niet. Het is een van die cruising boys - the worst in business.

Er staat een foto van Marlene Burger in de Sunday Times. Nou begrijp ik waarom ze loog over het niet beantwoorden van mijn fax, en het niet plaatsen van mijn artikel. De Wet Potgieter neemt geen contact op. Hij is een gluiperd.

Heb nooit geweten dat er ooit een moordaanslag op Gatsha Buthelezi is geweest. De Sunday Times schrijft dat indien Buthelezi gedood zou worden binnen de kortste keren Mandela ook het loodje zou leggen, dus ze blijven allebei leven.266

Het was afschuwelijk op de televisie beelden te zien van het bezoek van de staatspresident aan Boipatong, die voor een woedende menigte in zijn kogelvrije Mercedes, begeleid door trucks met gewapende soldaten, de vlucht moest nemen. Wat



illustratie

deed hem dit rampzalige besluit nemen naar die plaats te gaan? Tijdens het eten bij Iwan gisteren waren de gasten van mening dat bloedbaden zoals in Boipatong - waar ik ook enkele keren bij Jabu Patose ben geweest - door de nis van Michael Louw opzettelijk werden aangewakkerd.

Mam zou vandaag 96 jaar zijn geweest, ondenkbaar.

22 juni 1992

De Klerk is er tussenuit geknepen naar Spanje. Het werd hem hier even te warm onder de voeten.

Mandela kondigde aan dat het anc als gevolg van het bloedbad in Boipatong tijdelijk de onderhandelingen met de regering heeft afgebroken.267 Er zijn intussen sinds die ramp alweer dertig mensen als gevolg van geweld in de zwarte steden om het leven gekomen.

Na enig zoeken heb ik de Zuid-Afrikaanse Media Council gevonden. Ik heb ze een noodkreet gezonden met enige bijbehorende documenten.

Wouter kwam om 12.30 uur langs. Ik zei dat hij ergens anders heen moest gaan. Ik run geen coffeeshop. Ik adviseerde hem naar het Krugerpark te gaan, misschien konden we later nog samen naar Durban gaan.

Er was weer een telegram van die juffrouw van Wouter gekomen. Hij zoekt het maar uit. Hij is nog steeds niet in staat om eerlijk tegen zichzelf te zijn.

Michael Gelbert belde dat Peter dwars tegen hem was. ‘Maak je geen zorgen,’ zei ik, ‘je weet wat er gebeurt als Edwin terug is, dan is Peter een totaal andere persoon.’

Ik heb vandaag redelijk doorgewerkt.

Peter liep binnen (Edwin was de auto aan het uitproberen), om te vragen hoe ik het etentje bij Iwan had gevonden. ‘Niet erg prettig,’ zei ik, ‘want ik had je nooit eerder zo meegemaakt en

geneerde me nogal voor je. Dat was ook nieuw.’ Hij gaf toe zich nogal jolly te hebben gevoeld en hij had zich ook wel eens voor mij gegeneerd.

Elfra belde. Ze vindt het toch zorgelijk dat Times niets plaatst. We zullen zien of De Wet Potgieter de lul is die ik denk dat hij is.

23 juni 1992

Nu gaat het anc uit codesa. Wat moet De Klerk nu doen? De beurs van Johannesburg reageerde meteen. Desmond Tutu en Allan Boesak zijn in Boipatong gaan bidden. Mandela heeft zelfs de secretaris-generaal van de vn gevraagd tussenbeide te komen. In enkele dagen zijn er nu 120 mensen door geweld omgekomen. De zwarten willen ook dat Zuid-Afrika niet langer vertegenwoordigd is op de Olympische Spelen. Wat ik trouwens ook denk is dat het anc nu bewust de zaak op de spits drijft, want ze verliezen veel sneller macht en invloed dan ze hadden kunnen vermoeden. Het gaat nu absoluut mis en het is met open ogen waar te nemen. Het debacle in Boipatong is een keerpunt.

Jeltsin zond troepen naar Moldavië om de daar woonachtige Russen bescherming te bieden. Bush vindt dat Moskou ze moet terugtrekken, terwijl Amerikanen zelf troepen naar alle uiteinden van de wereld sturen om hun burgers en hun belangen te beschermen.

In Bophal, India, lijden nog steeds 200.000 mensen aan de gevolgen van de Union Carbide ramp. Washington schonk 470 miljoen dollar als wiedergutmachung, welk geld nooit bij de slachtoffers terechtkwam natuurlijk.

De Media Council maakte zich van mijn verzoek af door me te verwijzen naar John Battersby, voorzitter van de Foreign Correspondents Association, waar ik (dankzij de Nederlandse Staat) geen lid van ben en dus ook daar geen verhaal kan halen. Ik heb teruggefaxt me niet zomaar met een kluitje in het riet te laten sturen.

Er arriveerde een foto van Theo Cammann met de mededeling dat Philip Nasta hem als pleegzoon had geadopteerd als een ‘jewish mamma’. Heb Nasta, eens Peters grootste vriend, altijd ver van me gehouden.

Peter is trouwens weer een ander mens en onherkenbaar als Edwin in de buurt is. Dat was ook het probleem met Inez Röell en François Gonet, waar haar moeder zo ongelukkig over was en wat ik nu bij Peter constateer. Ik zal, wat Peter betreft, gewoon op koers blijven.

Peter Contant schreef een uitstekend stukje in het weekblad Aktueel.268

Een zekere heer R.J. Hoekstra beantwoordt mijn verzoek aan premier Lubbers om mijn dossiers niet te vernietigen.269 Zeer onbevredigend.

Ik at vanavond bij Peter en Edwin, met Wouter. Peter blijft zich agressief en vreemd gedragen en ik vind dat helemaal niks. Ik zal hem maar eens een tijdje laten dobberen. Trouwens, alles wat ik lees uit 1977 is ook niet zo plezierig, zoals Edwin die tegen Peter zegt dat ik hem en Frederick Ross tegen elkaar uitspeel.

24 juni 1992

Mandela beschuldigt De Klerk ervan de greep op het land verloren te hebben.270 Hij kletst. Bovendien zou volgens hem De Klerk de hand hebben gehad in het geweld in de townships, wat hoogst onwaarschijnlijk is. Patrick Laurence schrijft in The Star dat de geweldspiraal in de zwarte woonoorden niet anders is dan strijd tussen het anc (Mandela) en de ifp (Buthelezi).271 Allister Sparks zegt in zijn commentaar dat als de regering niet snel ingrijpt en het geweld beteugelt, Zuid-Afrika een soort Libanon-situatie tegemoet gaat. Ook Sparks is van mening dat De Klerk met zijn bezoek aan Boipatong slechts aangaf hoe hij out of touch is met de stemming onder de zwarte bevolking.

Op advies van kapitein Vos in het kantoor van generaal Basie Smit in Pretoria, ben ik naar kolonel Rudfin van het politiebureau hier vlakbij gegaan. Ik vertelde over mijn problemen en zijn onmiddellijke reactie was tot mijn verbazing: ‘It sounds to me like an espionage affair.’ Hij zal onderzoeken wat de reden is dat mijn visum niet meer wordt verlengd.

Het schijnt dat oud-minister Max van der Stoel en ex-secretaris-generaal D.M. Ringnalda inmiddels hebben bevestigd dat Luns inderdaad in 1975 of 1976 naar Den Haag is gekomen om premier Joop den Uyl te waarschuwen voor een op handen zijnde coup van generaals. Ook Wim Duisenberg schijnt zich te herinneren dat Luns naar Nederland kwam om alarm te slaan dat Nederlandse officieren in zijn kamer bij de navo hadden gezegd dat er een einde aan het kabinet Den Uyl moest worden gemaakt. Luns is altijd een fantast en vervalser van woorden van anderen geweest.

De Wet Potgieter heeft diplomaat Theo Albrecht in Bonn op de ambassade opgebeld, die gode zij dank de waarheid van mijn beweringen heeft bevestigd. Dus waarom plaatst de Sunday Times mijn artikel dan nu niet? Marlene Burger is een bange amateur.

Heb spijt met Marieke Viruly te hebben afgesproken om bij Iwan Beek te lunchen. Iwan had weer eens een glaasje te veel op en liet zich ontvallen dat iedereen zeer op Peter was gesteld, maar Edwin vond men ‘een vreemde nare man.’ Dat is hij niet. Hij is zelfs heel begaafd, maar hij heeft allerhande problemen. Later belde Iwan me op om te zeggen dat mevrouw Viruly verliefd op me was, alsof ik dat niet allang wist.

Peter heeft beslist een bril nodig. Dat moet ik snel regelen.

Ik heb Bot een brief gestuurd met de vraag hoe het nu verder zal gaan met mijn zaak, nu hij permanent vertegenwoordiger bij de Europese Gemeenschappen in Brussel wordt.272

Heb ook Erik Jurgens nog eens een brief gestuurd hoe ik nu aan mijn bewijsmateriaal kan komen. Het duurt allemaal wel erg lang.273

25 juni 1992

Peter vond de tekst van Nasta over Theo kitsch.

Ik heb Marlene Burger geschreven dat ik het absurd vind wat Sunday Times met me uithaalt. Ze beloven van alles, maar er gebeurt niets.

Mijn arme vleugel staat voor 28.900 rand geadverteerd in The Star. Er is nog niet over gebeld. Ik zet volgende week een tweede advertentie.

Bracht kolonel Rudfin een overzicht van mijn problemen. Rudfin viel bijna flauw toen hij las dat ik 67 ben. Ik zei hem: ‘Keep the plumbing running and you'll be fine.’ Hij lachte zich kapot.

Ben in 1977 met het bewerken van mijn dagboek.

Heb Jim Garrison en Fletcher Prouty gezamenlijk over jfk geschreven dat ik mijn best heb gedaan er een betere film van te maken, maar dat Stone me teveel op afstand hield.

Ik vergat Iwan Beek voor de ontvangst te bedanken, maar hij belde op uit belangstelling voor mijn benarde situatie, waar hij zeer mee is begaan. Hij wil me introduceren bij een lid van de hoofdredactie van Pretoria News.

Heb besloten toch iets met Wouter te gaan doen, anders heeft hij nul plezier gehad. Hij wilde naar Durban gaan vanavond,

maar ik zei hem: ‘Why not go to the animals. Durban is another Scheveningen.’ Woensdag gaan we dus naar het Kruger Park.

26 juni 1992

Heb Casper Venter een cri de coeur gezonden over mijn situatie. Ik hoop dat hij me deze keer wil helpen. Zal vandaag een serie telefoontjes plegen.

Peter kwam met Wouter bij me eten. Hij was weer volkomen normaal. Hij is alleen zo agressief als Edwin in zijn buurt is.

Themba kwam vanavond naar Champions. Hij wist niet meer wat van onze relatie te denken, die hij aanvankelijk serieus had genomen, maar hij beseft nu dat het uit is. Hij is een dierbare jongen maar het kan natuurlijk nooit echt een love affair zijn, afgezien van het feit dat ik alleen wil blijven. Het Italiaanse jongetje was er weer, met zijn ou baas en een vriendje. ‘Ik fok jou dood,’ zei hij tegen mij.

27 juni 1992

De 80-jarige Italiaanse dichter en Nobelprijswinnaar, Eugenio Montale dacht in 1977 dat de dichtkunst stervende was. Hetzelfde gold voor de roman, het korte verhaal, het geschreven woord in het algemeen. Bijna niemand las meer in ernst. De muziek- en schilderkunst leken eenzelfde lot te ondergaan. Tegenwoordig was alles show en amusement. Het is een vorm van industrie en handel geworden waar kunst onder bezwijkt. In werkelijkheid is het de route naar zelfvernietiging. Hij merkte wel op dat 100 jaar geleden nog 60 procent van de Italianen niet kon lezen en schrijven.

Montale zei dat in het Italië van na 1945, politieke partijen als insecten bezit van het land namen. Regeren werd hierdoor onmogelijk. ‘I am grateful, that my life has always been that of a hermit, a man with only a few good friends, detached by choice from party politics.’ Over televisie zei hij: ‘It is a front of corruption. It disseminates greed, megalomania, the desire for material possession, for fame, for position - accelerating the pace of life abnormally, dangerously. Whereas before, man grew like a plant, linked to natural rhythms, massmedia upset that rhythm, consorting it perhaps beyond repair.’ Hij sloot af als volgt: ‘I am glad to have lived, and even to live now, obviously near death's calling. But I am deeply unhappy to watch the ways of this world.’274

Marlene Burger, noch De Wet Potgieter hebben iets van zich laten horen. Het is wonderbaarlijk. Ook Van Buuren heeft niet gereageerd op mijn fax. Ze redeneren simpelweg: wij zitten in een machtspositie, die arme sukkel kan ons niets maken.

28 juni 1992

Gisteravond zag ik in Champions een Taiwanese boy, een hairstylist, die een affaire heeft met een Hollander, die eigenaar is van een aantal winkels. Hij had een lange, zwarte, glanzende staart, welke me opwond. Hij had er vijf jaar over gedaan om dit geheime wapen te laten groeien. Ik kon niet wachten hem in mijn handen te krijgen en de staart lost te maken. Hij kwam uiteindelijk mee naar Circle Court maar was een dudd in bed. Ik moest zweren niet aan Themba te vertellen dat hij met me had geslapen ‘because he will kill me,’ en hij maakte het gebaar van de keel doorsnijden.

The Citizen schreef gisteren in een hoofdartikel ridiculous dat het waanzin was van het anc om te verklaren dat F.W. de Klerk direct of indirect betrokken was bij het bloedbad in Boipatong.275 In tegenstelling tot wat het anc beweert, is wat daar gebeurde juist een nachtmerrie voor De Klerk geweest. Boipatong is juist voor het beleid van de regering zeer nadelig geweest. Wat daar gebeurde gaf het anc de gelegenheid De Klerk in grote verlegenheid te brengen, vooral ook internationaal. Het anc heeft in een memorandum van 7.000 woorden haar standpunt over de stand van de onderhandelingen samengevat. Roelf Meijer zegt dat de regering een en ander bestudeert.

Gisteren liet Wouter zich niet zien. Nu vroeg hij of hij mee zou lopen naar de sauna. Daarna biechtte hij op dat hij vrijdagnacht bij Peter en Edwin had geslapen en drie blowjobs had gehad. Dat was de bekentenis. Dat krijgt straks die juffrouw te horen. Vervelend. Toen Edwin afwezig was, taalde Peter natuurlijk niet naar Wouter. Nu is Edwin terug en na een nachtelijk gesprek tussen Wouter en Edwin tot 10.00 uur in de ochtend, schijnen er zich dus trio's te hebben afgespeeld, wat opnieuw, voor mij althans demonstreert dat Edwin uiteindelijk bad news is. Ik weet dit al heel lang, maar er is niets aan te veranderen, dus ik laat niets merken. Ik denk dat het Wouter bovendien geen stap dichterbij de nichterij brengt. Zoiets is niet te forceren.

Yehudi Menuhin speelt in Moskou het vioolconcert van Tsjai-

kovski. Schitterend. Ik kan die muziek nooit meer horen zonder in gedachten het boek erbij te betrekken dat Tsjaikovski's leven beschreef. Menuhin vertelt (in het Frans) zich altijd een beetje Russisch te hebben gevoeld, wat me eraan deed denken dat ik me altijd een beetje Indonesische heb gevoeld. Dat kwam ook terug toen ik gisteravond in bed die zalige huid van Tony uit Taiwan voelde. Op zo'n moment borrelen de herinneringen aan soortgelijke ervaringen uit de spelonken van mijn mind op. Ik heb dit ook tegen hem gezegd.

Schreef Lubbers als grapje een brief vanuit hare majesteits eenmansambassade te Hillbrow.276

29 juni 1992

Italië heeft de 52ste regering sinds 1945.

Een man in Pittsburgh krijgt een lever van een baviaan. Er zat niets anders op.

Erik Jurgens stuurde me een briefje, dat duidelijk mijn boodschap heeft gekruist. Hij is me gelukkig niet vergeten.

Ook een brief van advocaat Vermeer die een aantal stukken van Buitenlandse Zaken meestuurde.277 Merkwaardig om een stuk van de Haagse rechtbank onder ogen te krijgen, namens de staat opgesteld, dat wemelt van de onwaarheden, met toegevoegde pagina's waar namen etc. in werden uitgewist.278

Lubbers en president Venetiaan van Suriname hebben in Den Haag een raamverdrag inzake vriendschap en nauwere banden getekend.279 De voormalige kolonie heeft nog altijd 1,3 miljard gulden van Nederland tegoed.

Bezocht kolonel Rudfin van de politie, die het eigenlijke onderzoek naar mijn parcours in Zuid-Afrika door een zekere kolonel Basson liet doen en als conclusie meedeelde: ‘You look to me as a completely innocent person.’ Ik vroeg hem dit aan kapitein Vos en generaal Basie Smit in Pretoria te melden.

Na een uur fietsen heb ik eindelijk Raymond Louw van het Media Defense Fund gevonden. Hij luisterde geduldig, maakte aantekeningen, vond het een schokkend verhaal, kende bijna iedereen die ik noemde, maar betwijfelde of zijn organisatie me te hulp kon komen. Mijn zaak was een randgeval. Advocaat David Dison zat ook al in zijn Raad van Toezicht en hij zou hem het eerst raadplegen. ‘Is Casper Venter still your friend,’

vroeg hij. Zoiets weet je dus nooit in Zuid-Afrika. Trouwens waar wel?

Ik heb Themba geschreven dat ik hem graag wil blijven zien, maar dat er een vaste relatie niet in zit.

Ivanisevic heeft Lendl geklopt. Prima.

30 juni 1992

Broer Hendrik stuurde een foto van zichzelf. Er zit een naar trekje in zijn gezicht, of ligt dat aan mij?

Niels Viljoen en ik brachten vier dozen (96 kilo) dagboeken naar het vrachtkantoor van de klm op Jan Smuts. Ik was zeer dankbaar en zal pas gerust zijn als de zending veilig in de kb is. Mijn oude kennis, Richard Price schreef de roman Clockers.280 Time noemt het ‘a superb reportorial novel.’ Gaat over ‘broken lives in the drug scene, detectives, police,’ et cetera, voor mij geen onderwerp.

 

(Wordt vervolgd)


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

landen


datums