Inleiding
Willem was een bijzonder mens en dat was hij.
Er zijn een aantal parallellen te trekken tussen Willem Oltmans en Dik Trom - de goedgebekte kwajongen uit mijn jeugdliteratuur. Willem was net zo'n kwajongen met een hart van goud die vele streken heeft uitgehaald. In het boek Uit het leven van Dik Trom hangen de verhalen als los zand aan elkaar, een rode draad ontbreekt. Ook de dagboeken van Willem zijn een aaneenschakeling van gebeurtenissen uit het leven van een intellectuele kwajongen. Behalve dat Dik Trom nooit echt heeft bestaan, zit het verschil in het feit dat het bij Willem niet alleen ging om stokken in hoenderhokken te gooien, maar zijn hartstochtelijke weerstand tegen onrecht.
Mijn ouders hebben mij de waarde van persoonlijke ethiek en eerlijkheid bijgebracht. In mijn leven heb ik veel oneerlijke mensen leren kennen. Ik heb mij van hen gedistantieerd omdat ik er niets mee kon. Willem keerde zich niet af; hij zocht ze op en bestreed ze te vuur en te zwaard. Dit heeft hem het etiket relnicht, querulant, communist en vele andere benamingen opgeleverd.
Vaak heb ik mij afgevraagd waarom Willem mij zo lang als vriend heeft beschouwd. Ik ben geen homo, geen harde voorvechter tegen het kwaad, geen felle debater die Willems ideeën ter discussie stelde, geen klankbord die hem durfde te zeggen dat zijn dagboeken onleesbaar zijn. Ik heb Willem ook niet gestimuleerd in zijn missie. Sterker nog, vaak heb ik Willem aangeraden om zijn strijd tegen de Staat der Nederlanden te staken en zijn eigen leven te leiden.
Pas later kwam ik erachter dat zijn strijd tegen onrecht zijn missie in het leven was. Niemand kon hem klein krijgen. Niet door hem te bedreigen, niet door hem op zwart zaad te zetten, niet door anderen tegen hem op te zetten. Hij volgde zijn eigen pad.
Ik ben blij deze kwajongen gekend te hebben. Ze worden zelden meer gemaakt, maar wellicht komt er nog wel een film over hem!
Casper van den Wall Bake
Bestuurslid Willem Oltmans Stichting
Auteursrechtelijk beschermd