Memoires 1988-A

[p. 179]

Johannesburg

23 april 1988

Hillbrow

Peter en Edwin haalden me op Jan Smuts af. Er stond een gele Golf van avis voor me gereed, die ik gelukkig in een rode Golf kon omruilen.

Zit in de zon op het terras van Holiday Inn te Sandton. De Volkskrant meldde gisteren al dat president Botha tijdens een rede voor het parlement heeft gezinspeeld op de mogelijkheid dat zwarte burgers zullen worden opgenomen in het kabinet. The Star noemde de uitspraak van Botha ‘breathtaking’.¹⁸³ Zoeloeleider Mangosuthu Buthelezi heeft in Ulundi onmiddellijk gereageerd. Hij wees erop dat zolang het kiescollege van 50 blanken, 25 kleurlingen en 13 Indiërs de staatspresident kiest - met uitsluiting van de zwarte meerderheid - Botha onduidelijk blijft ten aanzien van zwarte burgerrechten. ‘But a journey of a million miles commences with a first step and that first step commences with looking in the right direction.’ Ik blijf vinden dat Buthelezi verreweg het helderste en meest redelijke geluid laat horen onder de zwarten in dit land. Gisteren zei ook Anton Ruppert in De Telegraaf dat hij het honderd procent eens was met de standpunten van Gatsha Buthelezi en dat hij de eerste zwarte president van Zuid-Afrika zou moeten worden.¹⁸⁴

Edward Fredkin schrijft dat ‘the trouble with metaphysics is its endless depth. For every question that is answered, at least one other is raised, and it is not always clear that, on balance, any progress have been made.¹⁸⁵ What I am saying is - I don't have any religious belief. I do not believe that there is a god. I don't believe in Christianity or Judaism or anything like that, okay? I am not an atheist, I am not an agnostic, and I am just in a simple state. I don't know what there is or might be. But what I can say is that it seems likely to me that this particular universe we have is a consequence of something I would call intelligent.’ Ik denk inderdaad dat dit de opsomming is die ik onder-

183 The Star, 22 april 1988, redactioneel.

184 De Telegraaf, 21 april 1988.

185 The Atlantic, april 1988.

[p. 180]

schrijf. Zoals Augustinus zei, geloven is voor waar aannemen wat niet is te bewijzen. Of zoals de psychohistorici in New York het samenvatten, pausen, bisschoppen, koningen, prinsen en generalissimi zijn psychische ezelsbruggen om het roer niet kwijt te raken, omdat we niet begrijpen waarom we er zijn of waar we zullen eindigen. Ik viel lezende op dit terras in slaap. Aartsbisschop Tutu schreeuwde moord en brand dat Botha lang niet ver genoeg is gegaan in zijn rede. Hij riep in zijn preek tegen de president uit: ‘You are talking on God. You are saying that God who created some people black made a ghastly mistake so they go around apologizing for their existence.’ Colin Eglin, leider van de pfp (Progressive Federal Party), zei van mening te zijn dat men van zwarten niet kon verwachten zich tevreden te stellen met minder dan totale vrijheid. Andries Treurnicht van de Conservatieve Partij waarschuwde dat zijn aanhang nooit ‘representatives of other nations’ (zwarten dus) zou erkennen als mederegeerders van Zuid-Afrika. Tussen deze politieke krachtsvelden moet Pieter Willem Botha dus laveren. Vooral wanneer het anc als massaorganisatie van de zwarte meerderheid nooit met minder genoegen zal nemen dan het afstaan van alle macht door de blanken zal men in het buitenland bij het leveren van kritiek ook rekening moeten houden met de reële machtsverhoudingen hier. The Citzen schreef vanmorgen dan ook: ‘Considering the pressure from the Right, the State President is to be congratulated on putting forward his proposals fearlessly, well knowing the backlash they will cause.’

24 april 1988

Sun Hotel

Dolly Ntaka, een zwarte speler in het Springbok-team, is door anti-apartheid voorvechters uit de sport verdreven omdat zij niet wilden dat hij, als 29-jarige zwarte speler, een trui met het embleem van de springbok droeg. Ook zijn moeder en kind werden bedreigd.¹⁸⁶

Ik begrijp de emoties. De zwarte meerderheid wil gewoon baas in eigen huis zijn, zoals zij dit zien, met het recht te stemmen over hun eigen lot.

186 The Star, 23 april 1988, Barry Glasspool.