Logo DBNL
Memoires 1987-A (2017)

Memoires 1987-A

(2017)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Amsterdam

29 mei 1987

Amerbos

Wim Pretorius haalde me van Schiphol af, wat ik erg waardeerde. Hij bracht me tot het Hilton vanwaar ik een taxi naar huis nam. Er wachtten stapels post. Ik belde Theo in Zwitserland, die vertelde weer aan het werk te zijn gegaan en slechts eens in de veertien dagen voor controle terug te hoeven komen. Hij voelde zich weer uitstekend. Gode zij dank.

Eduard kwam eten, maar ik wist meteen dat er iets was gebeurd. Hij heeft een nieuw vriendje en lijkt verliefd.

nrc Handelsblad berichtte 7 en 11 mei over een ‘richtsnoer’ van minister Hans van den Broek aan de voorzitter van de Raad van Nederlandse Werkgeversbonden, Kees van Lede, waarin de regering een beroep doet op het bedrijfsleven om ‘rechtstreekse investeringen in Zuid-Afrika te staken.’ Straks haalt Van den Broek de heer Luns nog in wat betreft het kwaad dat hij heeft aangericht.

Ernst van Eeghen antwoordde 26 april. ‘In je laatste zin maak je mij weer eens voor crook uit. Van zo iemand wil je toch zeker geen hulp hebben? Zoals ik Cecile ook schreef, hoe ben je te helpen? Je blijft je eigen vijand en rommelt alles door elkaar. Tenslotte geloof je dan nog je eigen verhaal.’

Ik antwoordde:

Ik vind je lang niet altijd een crook. Soms ben je glad en oneerlijk, wanneer het je zo uitkomt en je andere kanten ken ik ook maar al te goed en die zijn positief. In laatste instantie denk ik dat je in je hart zeer goed weet wie je wat verschuldigd bent en tegenover wie je wel degelijk in het krijt staat. Een ervan ben ik. Ik wil ook helemaal geen hulp van je in de zin van een dienst vragen. Ik probeer je een spiegel voor te houden dat je eindelijk zult toegeven - na alle en uitgebreide diensten die ik jou heb bewezen - je eindelijk eens zult gaan inzien welke ‘ereschuld’ je aan mij hebt.

Ik schreef verder dat Zaken doen hem tot inkeer had moeten brengen. Dat ik het boekje mede schreef omdat de reconstructie van de werkelijkheid hem zou hebben moeten inspireren om tegen mij te zeggen: Yes, I used you, en ik heb er veel door bereikt en nu is het mijn beurt.

Zo'n brief aan Ernst van Eeghen is boter aan de galg gesmeerd. Eens een crook altijd een crook.

30 mei 1987

Ik belde lang met Cecile van Lennep. Ik schetste haar de moeilijkheden die ik in Zuid-Afrika had ondervonden. Zij herhaalde dat Hans van den Broek en Buitenlandse Zaken mij ongetwijfeld in de wielen probeerden te rijden. Zij lijkt zich nu schuldig te voelen mij ooit te hebben geadviseerd op reportage naar Zuid-Afrika te gaan.



illustratie

Ik zie dat Arnold Burlage in De Telegraaf zijn anti-Bouterse campagne vrolijk heeft voortgezet met de gebruikelijke koppen in de krant. Bouterse zou op verschillende fronten zware verliezen zijn toegebracht. Twee bruggen en een complete kazerne zouden zijn opgeblazen.311

De 22 dominees die te gast waren bij Rinus Wijnbeek hebben volgens Trouw bekendgemaakt dat apartheid in Zuid-Afrika vrijwel verdwenen zou zijn.312 Het is een weergave van het anp van wat ze in werkelijkheid zeiden. Apartheid zal nog honderd jaar voortwoekeren. Wat ze hoogstens hebben bedoeld te zeggen, is dat blanken en zwarten in 1987 heel anders in het land met elkaar omgaan dan toen de apartheid strikt werd doorgevoerd en gehandhaafd, te beginnen in de jaren zestig onder Hendrik Verwoerd. Wat de dominees eveneens benadrukten, was dat zij betreurden dat er in Nederland voornamelijk geluisterd werd naar bisschop Tutu en dominee Bey-

ers Naudé - en Boesak niet te vergeten - waardoor men ‘onvolledig en onjuist’ werd ingelicht. Misschien geloven ze dit hier pas als die boodschap van dominees komt.

Een onaardig briefje van Georgii Arbatov dat hij me desnoods nog één interview wil geven en daarmee basta. Het toont aan wat een nerveuze situatie rond Gorbatsjov is ontstaan. Vroeger zou een dergelijke boodschap ondenkbaar zijn geweest. Ik krijg schoon genoeg van die fucking Russians. Ze zijn bezig alles wat ze hebben opgebouwd met een sneltreinvaart in de soep te draaien.

Jan Cremer stuurde me een kaart met Jayne Mansfield, een heldenfeit uit zijn leven waar hij op teert, zoals ik soms op Sukarno.313 Hij vertelde geen belangstelling te hebben gehad voor de films van Oliver Stone Platoon en El Salvador. ‘Ze draaien in achteraf bioscopen.’ Maar hij belde intussen eigenlijk om het adres van Stone te krijgen, iemand op wie hij tegelijkertijd afgeeft als een cocaïnesnuiver en zwarte-hoerenloper.

De maker van de film over de ramp in Tsjernobyl, Vladimir Shevchenko is nu zelf aan een te grote dosis straling overleden. Omdat de Haagse Post een dubbelinterview gaat maken met Hans Warren en mij, vroeg ik Lex Poslavsky en Wim Hazeu of zij nog suggesties hadden. Lex: ‘Het interessante van jouw dagboek is vanwaaruit jij de feiten groepeert. Zo was het, daar stond ik toen dit of dat gebeurde. Dan bouw je er een brug naar toe hoe dit een wisselwerking heeft met jouw specifieke manier van denken. Jij hebt een hoeveelheid materiaal aangedragen welke gereconstrueerd kan worden de komende kwart eeuw.’ Wim Hazeu wees erop dat Hans Warren eigenlijk een dichter was. Hij schreef een heimelijk dagboek in de geest van het journal intime van Paul Léautaud. ‘Bij Warren doet het jaartal er verder niet toe. Jij bent journalist. Jij bent naar buiten toe gericht. Jij bouwt je dagboek op feiten en bent bezig met geschiedschrijverij.’

Ik haalde het essay van Warren Het dagboek als kunstvorm, met tekeningen van Peter Vos.314 Een boekje van 21 pagina's. Hij doet alsof ik maar wat zeg over de hoeveelheid dagboeknotities die ik heb gemaakt en zegt vervolgens: ‘Door Willem Oltmans en Anne Frank zouden we haast gaan denken dat we toch een prachtige traditie van dagboekliteratuur in ons taalgebied hebben.’ Hij vertelt veel tijd aan de stijl van zijn dagboek te besteden en dit als zijn schrijversplicht te zien. Ik realiseer me altijd weer hoe ik in het Engels denk en woorden vanuit die

taal moet opzoeken om te vertalen in het Nederlands, waardoor er een ratjetoe van taalvermengingen in mijn kop ontstaat die er verder wat mij betreft geen moer toe doen. Ik concentreer me absoluut niet op stijl, maar zoals Lex Poslavsky terecht zegt, op feiten en geschiedschrijving.

Ik vind een voetbalmedaille van mijn vader van ‘Go-Ahead: 1912’. Hoe is het mogelijk? Ik moet hem wegdoen, wat me aan het hart gaat.

De zoon van oud-premier Hendrik Verwoerd stuurt me een verzoekschrift aan de staatspresident P.W. Botha om zelfbeschikking toe te staan voor de Oranjewerkers, die een eigen blanke staat willen stichten.315

31 mei 1987

Een negentienjarige Duitse jongen, Matthias Rust is in een Cessna 172 in Hamburg opgestegen, vloog naar IJsland, nam aldaar brandstof in, stopte in Bergen (Noorwegen) en Helsinki (Finland) om uiteindelijk doodgemoedereerd op het Rode Plein in Moskou naast de muur om het Kremlin te landen.316 De heisa die hierop in de Sovjet Unie is ontstaan, is kolossaal. Wat blijft erover van het ondoordringbare verdedigingsstelsel van het Sovjetluchtruim? Ze zeggen, dat Matthias erg laag heeft gevlogen om de radarinstallaties te ontwijken.



illustratie

Michail Gorbatsjov maakte van deze unieke gelegenheid gebruik de bezem door de militaire top van de ussr te halen. Hij zal waarschijnlijk met de benoeming van generaal Dmitri Yazov een minister van Defensie hebben binnengehaald, die hem trouw is en gelooft in hervormingen van het Sovjetsysteem.

Het dubbelgesprek met Hans Warren bij de Haagse Post verliep in een redelijke sfeer, tot het moment dat Hans zei dat hij zijn jonge vriendje Mario even ging halen. Daarna veranderde de sfeer. Warren wilde macho overkomen bij zijn vriendje. In ieder geval kwamen toen enige addertjes onder het gras vandaan. In Vrij Nederland had ik Warren een keer ‘een prutser’ genoemd - vooral Mario herinnerde zich dit pertinent -, en tegen Max Pam had ik gezegd Warren ‘een provinciaal’ te vinden. ‘Dat vind ik nog,’ voegde ik toe. Verder hadden ze begrepen uit deel één van mijn Memoires dat ik homo was. Na de derde keer geen seks met Micheline Vernier te hebben gehad, stond dit volgens hen vast. Bovendien had mijn vriend Bertie Hilverdink dit ook gezegd. Ik dacht bij mezelf: ze lezen nu eenmaal toch wat ze willen lezen dus waarom er tegenin gaan? Hans Warren was erg boos geworden toen ik had geschreven over de mores van hoogvliegend personeel (Micheline was stewardess bij Air France), want hij had haar juist zo aardig gevonden. Ik vroeg eerst of ik dit wel zo had geschreven. Het boek werd erbij gehaald. Inderdaad. Warren: ‘Je hebt mij gevraagd of ik er nu uit was, maar ik denk dat jij er nog niet uit bent.’ Ik wilde weg. Warren was 23 jaar getrouwd, kreeg twee meisjes en een jongen en hij denkt blijkbaar dat hij mij kent of doorziet. Ik denk dat ik eerlijker ben geweest tegen Inez Röell, Micheline Vernier en Frieda Westerman dan hij met zijn langdurige façade van een heterohuwelijk. Ik ben op een bepaalde manier homo, zeker, maar niet op de wijze zoals Warren denkt of mij wil opdringen. Ook probeerde Warren me nog te pakken op de achttien pagina's per dag die hij voor mijn dagboek had uitgerekend. Dat cijfer moest bewijzen dat ik overdreven zou hebben over de omvang van mijn notities. Dit verpestte de stemming nog meer. Ik vertrok zelfs zonder hem een hand te geven. Helemaal het toppunt vond ik zijn achterdocht over de zijns inziens vele jongens waarover ik schreef. Toen ik uit het dagboek dat ik bij me had de foto's van Stuart Jones liet zien, reageerde hij (alsof ik loog): ‘So what, I can also show pictures of boys. Dat bewijst toch niets.’ Die man wil gewoon niet geloven wat ik zeg, wat ik schrijf of wat ik in mijn leven gedaan heb.

Vladimir Horowitz heeft op 24 mei opnieuw een recital in het

Concertgebouw gegeven, bijgewoond door Beatrix en Claus. Mijn oude vriend, de pianist George van Renesse schreef een commentaar en meende dat de entreeprijs van 200 gulden gerechtvaardigd was.317 Terecht vraagt Van Renesse aandacht voor de mens Horowitz, want andere pianisten als Arthur Rubinstein, Svjatoslav Richter en Vladimir Asjkenazi spelen minstens even mooi, maar het is de geest van Horowitz die alle verschil uitmaakt.

Typerend voor het duo André Spoor en Sytze van der Zee, de nieuwe hoofdredactie van Elsevier - zoals het blad nu heet - luidt de kop in nrc Handelsblad: er is zeer veel kreupelhout weggehakt. Ze schijnen flink te hebben huisgehouden onder medewerkers van het blad, die er al jaren werkten en die nu dus voor ‘kreupelhout’ worden versleten.318

Newsweek schrijft over Boris Becker met als rode draad de vele miljoenen dollars die moderne tennissers binnenhalen, enerzijds omdat ze uitstekend tennis spelen en anderzijds via reclame-inkomsten. In 1986 zou Boris 10 miljoen dollar bij elkaar hebben getennist.319 De sportwereld raakt steeds verder verziekt.

Jouke Mulder, een door Spoor weggezuiverde redacteur van Elseviers belde op. Adriaan van Dis ontvangt 2.000 gulden om iedere week op vrijdag de redactielunch voor te zitten. Hij zegt dat er met geld wordt gesmeten. Ook Henk Hofland onderhandelt al over een positie bij het blad. ‘Het wordt nog eens een miljoenenschandaal,’ aldus Jouke. ‘Spoor koopt zich de dienstbaarheid van insiders die uit de school zouden kunnen klappen.’

1 juni 1987

Ik ontmoette Christo Landman op de Zuid-Afrikaanse ambassade. Ook Heath voegde zich bij ons. Hij keek voortdurend bedenkelijk. Ik gaf een overzicht van wat me in hun land was overkomen, maar ze vermeden licht in duistere zaken te scheppen. Landman kondigde zelfs aan in juli naar Pretoria te zullen terugkeren, wat jammer is, want ik heb nu zijn steun.

Ik bracht vervolgens een bezoekje aan Antonio Diaz, de ambassadeur van Cuba, die eveneens zijn terugkeer naar Havana aankondigde, en wel in juli. Oud-ambassadeur Osvaldo Cardenas was in Nederland geweest en had Leon Wecke en anderen ontmoet in Nijmegen, alwaar zijn boek over zijn ambassa-

deurschap in Paramaribo zal verschijnen. Ik sprak in krachtige termen over ‘de nieuwe wind’ van Gorbatsjov in Moskou, die ik als desastreus omschreef. Ook zei ik dat ze Matthias Rust gewoon de Leninprijs voor vliegerij hadden moeten aanbieden plus een lunch in het Kremlin en het aanbod voor een studiebeurs om Aeroflotpiloot te kunnen worden. ‘Bedenk je eens hoe belachelijk zij zich hebben gemaakt in Moskou,’ zei ik tegen Diaz. ‘In plaats van Rust te behandelen met humor als een uitstekend uitgevoerde stunt, zenden ze de minister van Defensie naar huis en krijgt een luchtmaarschalk zijn congé. Ze maken zich belachelijk en beschikken niet over zelfrelativerende humor. Mevrouw Diaz was met andere dames van het corps diplomatique naar Huis Doorn waar de laatste Duitse keizer verbleef in de jaren twintig en dertig.

Terwijl we spraken, kwam er een telefoontje van Buitenlandse Zaken (protocol) over een lunch met Beatrix en Claus en een afscheidsdiner van Hans van den Broek. (Niet voor Herrenberg, wel voor Diaz.) Hij is zeven jaar Cubaans ambassadeur in Den Haag geweest.

Ik belde lang met Mimi Hofland. Ik zal het meeste maar overslaan maar één zaak is illustratief. Mimi kreeg van de ene op de andere dag het inkomen van Henks activiteiten bij Welingelichte Kringen van de vpro niet meer overgeschreven, dus zei ze tegen Hofland: ‘Ik zal Doorenbos bij de nos eens bellen wat er aan de hand is.’ Het antwoord van Henk was: ‘Dat hoef je niet te doen. Doorenbos is met pensioen.’ Mimi heeft toch gebeld en Doorenbos bleek allerminst met pensioen. Hij vertelde haar dat die inkomsten al vele maanden naar een ander gironummer waren gegaan. ‘Maar goed mevrouw, ik zal het weer naar u overboeken,’ aldus Doorenbos. Mimi vertelde daarop al haar moed bij elkaar te hebben geschraapt en Doorenbos te hebben teruggebeld om hem duidelijk te maken ‘dat mijn man nu dit geld liet overmaken naar zijn vriendin. Moet je bedenken, Wim, hoe vernederend dit voor mij was,’ aldus Mimi Hofland. Zij meende dat haar leven als mevrouw Hofland op een soap opera leek.

2 juni 1987

Theo belt dat hij 1 juli weer op Amerbos komt logeren. Het schijnt hem weer goed te gaan, godzijdank.

Op 9 april 1987 heb ik Vegelin van Claerbergen een woedende brief geschreven omdat hij ambassadeur Quint van Zuid-Afrika op het matje had geroepen om een reprimande uit te delen naar aanleiding van de brief die zaakgelastigde Christo Land-

man naar twee gemeenten schreef dat zij de regering in Pretoria veroordeelden zonder behoorlijk te zijn geïnformeerd. In Suriname heb ik voldoende over het walgelijke gedrag van Vegelin gehoord (hij bleef zich als gouverneur-generaal van dat land gedragen, nog vele jaren na de onafhankelijkheid) om me te kunnen voorstellen hoe graag en op welke toon hij de heer Quint een lesje heeft willen leren. Ik noemde hem ‘an arrogant basterd’ en voegde eraan toe dat eens zou uitkomen wat voor ‘second-raters’ hij en Hans van den Broek waren.

De minister nam meteen de kans waar mijn brief aan Vegelin, die ik als vertrouwelijk had gemarkeerd, aan Herman van den Akker door te sturen. ‘Deze brief van zijn hand is wellicht illustratief voor de wijze waarop de heer Oltmans zijn bezwaren pleegt te formuleren en verhelderend voor de omlijsting met behulp waarvan zijn klachten over het functioneren van mijn Ministerie moeten worden gezien.’320

Prompt zond het bestuur van de nvj mij een brief via Hans Verploeg, die weer eens aankondigt dat ‘de geneigdheid van de nvj’ mij in mijn strijd tegen Buitenlandse Zaken door deze brieven eerder afneemt dan toeneemt. Maar het probleem is en blijft al heel lang dat de afgelopen dertig jaar geen enkel protest van de nvj bij Buitenlandse Zaken het geringste resultaat heeft opgeleverd. Ik geef toe exact geschreven te hebben wat ik voelde, wat ongetwijfeld ‘ongebruikelijk’ is in het milieu van zowel het ministerie als ook de nvj. Het zal me worst zijn. Ik word in Pretoria alweer geruime tijd door de loopjongens van Van den Broek zwartgemaakt en tegengewerkt en wanneer dit niet meespeelde, had ik misschien helemaal niet op de bespottelijke berisping van Vegelin versus Quint gereageerd.

Hans Warren stuurde me zijn dagboeken. Ik schrijf hem naar eerlijkheid dat ik de eerste helft van onze ontmoeting voor het interview wel prettig had gevonden, maar dat na de komst van zijn wederhelft de teneur veranderde, waar ik een minder prettige herinnering aan heb overgehouden.

Ik schreef minister Van den Broek onder andere: ‘Een beetje stoken uwerzijds bij mijn beroepsorganisatie kan natuurlijk nooit kwaad na alle smerige praktijken door uw ministerie jegens mij bedreven. U begrijpt dat mijn formuleringen na dertig jaar misdadig gekoejeneer van de zijde van het ministerie van Buitenlandse Zaken er niet vriendelijker op zijn geworden. Want te beginnen met de heer Luns, ook zo'n fraai exemplaar, is er sedert 1960 een stroom van brieven van uw departement

bij de nvj binnengekomen, met de meest stellige verzekeringen dat mij geen duimbreed in de weg zou worden gelegd. Dit soort briefjes, waarmee de nvj werd gerustgesteld, is evenveel waard als het papier waarop ze werden geschreven.’

Vervolgens gaf ik een opsomming wat me tijdens de ambtsperiode van deze Van den Broek zoal is overkomen en dat zijn verontwaardiging over mijn brief aan Vegelin me had geamuseerd.321

Ik geniet al enkele avonden van de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano in Brussel. Een Japans meisje speelde prachtig. Mams lievelingsstuk, Gaspard de la nuit uit 1908.

Ik heb Hans van den Broek een cadeautje gezonden, een exemplaar van The Future of an Illusion van Sigmund Freud. ‘Alhoewel beyond repair - zelfs voor Freud kan het nooit kwaad iemand de juiste input te doen toekomen. You are doing terrible things to this country - uw “politiek” jegens Suriname is misdadig en gebaseerd op chantage,’ schreef ik op de titelpagina.

John Boom uit Meppel belde en noemde Hans van den Broek hartstikke gek en absoluut zeer schadelijk voor dit land ‘met zijn zendelingenmentaliteit.’

Waarom wordt Matthias Rust niet op een vliegtuig naar West-Duitsland gezet, wat inderdaad de enige lucide oplossing voor deze vermakelijke gebeurtenis zou zijn.

3 juni 1987

nrc Handelsblad meldt dat het derde internationale aids-congres in Washington dc ‘een gekkenhuis’ is. Er zijn zesduizend bezoekers/deelnemers, vijfhonderd journalisten en er moet naar 300 voordrachten worden geluisterd. Het totale bedrag aan maatschappelijke kosten van aids is door The Wall Street Journal op 55,5 miljard dollar beraamd.322 Ronald Reagan, die tot dusverre deed of aids niet bestond, heeft nota bene voorgesteld dat bruidsparen in de vs zich aan een aids-test zouden moeten onderwerpen.

Ik zie nu dat, terwijl ik in Zuid-Afrika was, de Surinaamse regering op het punt heeft gestaan om 140 miljoen dollar op te strijken. Een Nederlands bedrijf wilde veertig scheepsladingen chemisch afval in Suriname dumpen. Het is bij de wilde spinnen af. Ook werd in Paramaribo 4.500 ton melkpoeder uit Nederland afgekeurd. Deze bleek beschimmeld te zijn. Hollanders blijven lekkere jongens. Ze maken zich in Den Haag o zo druk over Bouterse, maar wat doen ze zelf?

John van Haagen bracht vier uur op Amerbos door. Hij vertelde nog eens het hele verloop van de gevolgen van kanker bij zijn vrouw Greet, wat een absoluut drama is geweest en eindigde met het toepassen van euthanasie. Hij zei dat hij voelde dat zijn hart, waaraan hij verscheiden malen werd geopereerd, achteruit gaat. Hij was ook veel te zwaar.

Er kwam een brief van Cardenas. Hij verontschuldigde zich dat hij me niet kon treffen toen hij een paar dagen in Nederland was. Spoor had hem om een exemplaar gevraagd van zijn boek De revolutie van sergeanten om het in Elsevier te recenseren. Wim Meijer had gesuggereerd het boek te presenteren in het parlementsgebouw. Hij wilde weten wat ik van die voorstellen vond.

5 juni 1987

Nadat Eduard gisteren op Amerbos arriveerde, stond mijn eigen leven weer even helemaal stil. De heer Moes kwam de tuin fatsoeneren. We zaten later buiten in chaises longues te praten. We haalden een snack in het Sonesta Hotel en om 19:30 uur arriveerde Casper van den Wall Bake, wat wel een succes was met Eduard. Bij het weggaan vroeg ik: ‘Denk je dat we ooit nog eens samen zullen slapen?’

‘Dat weet ik niet,’ antwoordde hij ontwijkend. Van achter zijn stuur zei hij nog: ‘Denk eraan om afspraken met Oliver Stone op papier te zetten wanneer je naar hem toe gaat.’

Ik bracht een bezoek aan Herman von der Dunk in Bilthoven. Hij wil delen i, ii en iii van mijn Memoires best voor Elsevier bespreken en nam zich voor met André Spoor te gaan lunchen. Hij wil breken met nrc Handelsblad. ‘Wout Woltz heeft geen greep op de zaak,’ zei hij, ‘en bij de redactie wordt teveel personeel verwisseld en strijd gevoerd.’ Hij vond Spoor wel glad, en geneigd teveel compromissen te sluiten. Hij was echter een goede manager. ‘Hij heeft van nrc Handelsblad toch ook een goede krant gemaakt?’ Hij vond die krant nu hopeloos. Er ging de nodige lof naar Henk Hofland.

Ik ontmoette vervolgens Michel Aboikoni in De Schouw bij station Bilthoven. Hij zag er weer sexy uit in kale jeans, een geruit hemd en sweater en zijn grote handen voelden lekker, maar waren koud. Hij heeft zijn baan hier verloren omdat hij gevolg gaf aan het verzoek van zijn vader (via Bouterse en Herrenberg) om naar Suriname te komen. In plaats van een inkomen van 4.800 gulden per maand heeft hij nu met vrouw en vijf kinderen 1.400 gulden per maand (bijstand). Een bijkomende reden kon zijn dat hij hier nu als pro-Bouterse

wordt gezien. Daar komt nog bij dat hij in Suriname van al zijn persoonlijke bezittingen is beroofd. Onbegrijpelijk dat Bouterse, noch Herrenberg zich hebben ingezet hem te compenseren.

Der Spiegel laat in een illustratie zien hoe de jonge Duitse piloot eerst nog een paar rondjes rond het Kremlin en het Rode Plein heeft gevlogen. Ook in West-Duitsland wordt gedacht dat Rust de stunt in opdracht of in samenwerking met Westerse inlichtingendiensten uitvoerde om de Sovjet Unie en Michail Gorbatsjov in verlegenheid te brengen.

Time meldde dat de nieuwste Sovjetraket, Energia, ‘a 220 foot rocket capable of thrusting more than 100-ton payloads into orbit - at least four times that of the us space shuttle orbiter - may push the balance of space power decisively into Soviet hands. They now have the muscle to do what the Pentagon cannot for the forseeable future: orbit antisattellite and antimissile laser and particle-beam weapons for Star Wars - like battlestations in outer space.’323

Ik bezocht Lex Poslavsky aan de Sweelincklaan in Bilthoven. Ik vertelde over Zuid-Afrika en de ontmoeting met Solly Rataemane. Lex zal helpen, wanneer de psychiater uit Soweto in Amsterdam zou komen, hem de juiste collega's te laten ontmoeten. Hij onderstreepte trouwens dat Wim Kok niet de persoonlijkheid had om zich te onderscheiden als een opmerkelijke staatsman.

6 juni 1987

Op de Amerikaanse vliegbasis Soesterberg zijn seksrazzia's onder militairen gehouden om homo's op te sporen. De Koninklijke Marechaussee doet er nota bene aan mee. Ook biseksualiteit onder militairen wordt opgespoord, waarbij men gebruik maakt van agenten die zelf homo zijn. Wat een verradersbende. Er zouden al 36 militairen zijn ontmaskerd en uit militaire dienst zijn ontslagen. Homo's die tegen de lamp liepen, werden gewoon verleid. Het lijkt wel de nazitijd.324

Amsterdam - New York

President Botha is per legerhelikopter naar de zwarte woonoorden Sebokeng en Sharpeville gevlogen. Hij werd hartelijk ontvangen zowel door burgemeester Esau Mahlatsi van Sharpeville als door de plaatselijke bevolking. In diens toespraak vroeg de burgemeester de staatspresident wel om zwar-

ten in het land gelijke vertegenwoordiging in het parlement te geven.325

Bij de Arbeiderspers is Brieven en dagboeken van Lord Byron verschenen.326 Byron voelde zich ongemakkelijk als hij dingen moest verzinnen. Ik ken dat gevoel maar al te goed.

Ik wilde nu, juni 1987, kenbaar maken dat mijns inziens Michail Gorbatsjov faliekant verkeerd bezig is en heb deze mening opgehangen aan het incident met de jonge Duitse piloot Matthias Rust. Ik moet dit in de vorm van een brief in nrc Handelsblad doen, want als journalist krijg ik de kans niet door het gestook en zwartmaken door de overheid.327



illustratie

Ook het dubbelinterview met Hans Warren is in de Haagse Post verschenen.328 Henk Hofland schreef in hetzelfde nummer een essay over het geheugen, geïllustreerd met een tekening van een Heinkel bommenwerper uit de oorlog, toestellen die van Soesterberg opstegen om Engeland te bombarderen en dikwijls rakelings over De Horst scheerden. Ik moet lachen als hij schrijft: ‘In ieder geval weet ik veel meer dan de meeste mensen (over vroeger). Ik merk het, als het gesprek op onze jeugd komt en ik aan de beurt ben om mijn eigen voorraad (herinneringen) aan te boren.’ Hij voert het tempo zelfs op wanneer de slimste uit een gezelschap zegt: ‘Jij hebt een formidabel geheugen!’ Knap staaltje van jezelf aanpraten hoe perfect iemands geheugen zou werken. ‘Mijn geheugen is betrouwbaar,’ schrijft de neurofysioloog Henk Hofland, die kennelijk zijn eerste boek over hoe het brein werkt nog moet lezen. Het geheugen is juist meer dan berucht om zijn onbetrouwbaarheid, iets waar ik mezelf bij het teruglezen van dit dagboek meer dan eens op heb betrapt. Brave Henk speldt zichzelf maar wat op de mouw.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums