Memoires 1985-A

[p. 190]

Amsterdam

28 april 1985

Amerbos

Hagel, sneeuw, storm, bah!

Motke Chanoeka haalde me van Schiphol af en verkondigde ter plekke dat een lening van Saoedi-Arabië toch niet mogelijk zou zijn. Ik was razend. Hij had het zelfs per telex bevestigd, en nu was het ineens niet waar. Wat zullen ze nu in Paramaribo denken? Dat het toch geen serieuze zaak is? Neemt Chanoeka me alleen maar in de maling?

Ronald Gase heeft een artikel van meer dan een pagina in Vrij Nederland gepubliceerd gekregen ter gelegenheid van oud-ambassadeur Van Roijen's 80ste verjaardag.²⁵⁵ Het is een aardig verhaal waar ik zorgvuldig uit ben weggepoetst, ook in de bronvermelding. Het is een bijdrage, maar door een zoetebroodjes-bakker en het heeft eigenlijk weinig met werkelijk onderzoek en journalistiek te maken, zoals de Amerikanen (Woodward en Bernstein) dit bedrijven. Gase weet oneindig veel meer dan hij hier vertelt. Hij schreef een op Madurodam zorgvuldig afgestemd verhaaltje. Van Roijen ongetwijfeld in de wolken, wat verder alles zegt. Gase bezit geen werkelijk aplomb ten aanzien van Van Roijen. Hij is in zijn hart de volksjongen, zoals hij dit zelf trouwens noemt.

Louis Goedhart, een voormalige loopjongen van Luns en consorten bij de vn tijdens de kwestie Nieuw-Guinea, maakt een bliksemcarrière en is nu ambassadeur in Tokio. Een water-bij-de-wijn-doen houding doet wonderen op het departement van Buitenlandse Zaken. Zo iemand weet dan ook niet meer wat zelfrespect betekent. Gase belde trouwens dat er een nieuw artikel van hem in Vrij Nederland zou komen, ditmaal over Beel. Hij verontschuldigde zich dat hij mijn ervaringen met Van Roijen onvermeld had gelaten. ‘Niet dat ik wat hij jegens jou deed niet schandalig vind.’²⁵⁶

Via Frits Böttcher kwam ik in contact met professor Albeda in Maastricht. Ik legde hem het plan van een adviseurschap in Pa-

255 Vrij Nederland, 27 april 1985. Zie bijlage 55.

256 Van Roijen schakelde de CIA tegen mij in, ging naar mijn lezingenbureau in New York om mijn contract daar ongedaan gemaakt te krijgen, etc.

[p. 191]

ramaribo voor. Ik kreeg de indruk dat hij er wel zin in had. ‘Maar vind u goed dat ik het de minister voorleg?’ Ik antwoordde dat me dat niets kon schelen, maar dacht: het blijven toch allemaal Haagse kloten. Blijkbaar is niemand in dit land vrij.

Het Journaal van Nijenrode publiceerde een voorbespreking van mijn Memoires.²⁵⁷

Ik kreeg een brief van Bernard Fensterwald van het Assassination Archives and Research Center, die vraagt naar mijn boek over George de Mohrenschildt. In sommige kringen word ik nog altijd als belangrijke bron gezien voor wat betreft het complot achter de moord op president Kennedy.

Bram Stemerdink van de PvdA had in het parlement kritiek geuit op het feit dat de Verenigde Staten Hans van den Broek niet tijdig hadden geïnformeerd over de Amerikaanse reactie op het moratoriumvoorstel van Gorbatsjov ten aanzien van ss-20's. Van den Broek antwoordde dat hij pas op 9 april van de zaak kennis nam toen hij een interview van Gorbatsjov in Pravda las. Van den Broek leed weer eens aan geheugenverlies, want zijn eigen directeur politieke zaken maakte bekend dat de bewindsman alles precies op tijd heeft geweten. Ook de Amerikaanse ambassade bevestigde dat Van den Broek wel degelijk door hen tijdig was geïnformeerd. Hoe kan zoiets?²⁵⁸

Wisse Dekker van Philips heeft meegedeeld dat zijn bedrijf wil gaan deelnemen aan onderzoek inzake het Amerikaanse onderzoeksprogramma voor een verdedigingssysteem in het universum (sdi). Philips had op het punt van samenwerken met de Amerikanen ‘geen slechte ervaringen’. De waanzin werkt zelfs aanstekelijk in Eindhoven.

257 Zie bijlage 56.

258 NRC Handelsblad, 24 april 1985.

29 april 1985

Twaalf uur geslapen en fris als een hoentje opgestaan. Heel sterk over Eduard gedroomd. De neuronen waren weer op hol. Gedurende de slaap is ‘het gezag’ naar bed en ‘de kinderen’ hangen de beest uit.

Motke Chanoeka zegt nu dat hij wel degelijk een telex naar Paramaribo heeft gezonden om te waarschuwen dat de lening van 300 miljoen niet door ging. Terwijl hij me naar Suriname liet reizen met de mededeling dat dit bedrag in natura, met goederen dus kon worden verrekend. De oorzaak zou de hoge dollarkoers zijn.

Ik heb het boekje over prins Willem Alexander van Renate

[p. 192]

Rubinstein gelezen. Niemendalletje. Vrij Nederland, in hun onnaspeurlijke wijsheid, liet het bespreken door Gerard Reve.²⁵⁹ Hoe kom je er op? Iedere keer wanneer deze dame haar eigen wijsheden door de tekst heen naait, denk ik: de trut. Ze hadden natuurlijk Bibeb moeten nemen.

Ik zat piano te spelen. Er kwamen een paar vliegtuigen zo laag over, dat ik aan de voedseldroppings door bommenwerpers uit 1945 moest denken.

259 Vrij Nederland, 27 april 1985.

30 april 1985

De koninklijke show is weer aan de gang. Het is toch echt een circus. Ik zie Josje Hagers, onaantrekkelijker dan ooit, mee marcheren in het kielzog van de Oranjes om het allemaal te kunnen navertellen in De Telegraaf. Claus maakt toch nog steeds een vreemde indruk. Beatrix in groene mantel en hoed, Claus in beige regenjas. Het koninklijk echtpaar spreekt niet met elkaar, reageert niet op elkaar, het moet een gezellige boel zijn daar op Huis ten Bosch. Maar je zal dan ook met Beatrix getrouwd zijn.

Terwijl wij feestvieren ter ere van de nazaat van Willem van Oranje, laat Newsweek²⁶⁰ zien wat de mannetjes van de cia en Reagan doen met Nicaraguaanse patriotten, die hun leven geven om voor eens en voor altijd van het Yankee-imperialisme af te komen. De Amerikaanse huurling wordt als een held geëerd in Newsweek. Ik neem het artikel op ter nagedachtenis aan ‘mijn held’ (zie volgende pagina).

260 Newsweek, 29 april 1985.

1 mei 1985

De waanzin in Washington grijpt steeds verder om zich heen. Na de deur in de vs keer op keer in zijn gezicht dichtgeslagen te hebben gekregen, is Daniel Ortega naar Gorbatsjov gegaan en heeft daar om hulp gevraagd. ‘We need help for the life of the Nicaraguan people,’ aldus Ortega. Gorbatsjov is erop ingegaan en zal blijven helpen.²⁶¹ In een aanval van gepikeerdheid hebben de Amerikanen nu in reactie op de toezeggingen van Moskou een blokkade van Nicaragua aangekondigd, niet alleen om de mensen in dat land verder uit te hongeren, maar vooral ook om de economische lasten van Moskou te helpen verzwaren. Wanneer ik in dit land (Nederland) iets te zeggen zou hebben, zou ik eisen dat we het ‘bondgenootschap’ opzeggen met deze mensen in Washington, die zich internatio-

261 The New York Times, 29 april 1985, door Serge Schmemann.

[p. 193]

naal zo gedragen.²⁶² De vs handelen als een klassieke imperialistische wereldmacht in een wereldsamenleving, die al lang geleden helemaal hervormd had moeten te worden, te beginnen bij de vn en de vijf landen met de meeste macht daar, waaronder nota bene nog altijd Engeland en Frankrijk.

Intussen is aan de Harvard University een rapport verschenen dat stelt dat het aantal mensen dat in de vs beneden de armoedegrens moet leven, is gestegen tot 35,2 miljoen en dat is 15,2 procent van de bevolking.

Ik ontmoette Motke Chanoeka en Henk Herrenberg om 11:30 uur in het Hilton Hotel. We spraken twee uur, waarna Henk in ik naar Amerbos reden. Hij belde in mijn bureaustoel met professor Albeda, die ook hem de indruk gaf er best voor te voelen Suriname te komen adviseren. Hij zou om 14:30 uur telefonisch overleggen met minister Hans van den Broek, die vanmorgen nog in het parlement bezig was. Henk hoopte geloof ik zelf een ontmoeting met van den Broek te kunnen hebben maar de agenda van de minister was overbelast. Hij kon de

262 NRC Handelsblad, 30 april 1985.

[p. 194]

kabinetschef van Bouterse niet inpassen. Henk belde ook met Carmen in Paramaribo en kreeg een lijst boodschappen op, waaronder het meebrengen van lichtgevende veters voor zijn zoon Che.

2 mei 1985

Gisteren meldde de The New York Times:

Vandaag gaat Reagan een stapje verder:

Henk Herrenberg zei gisteren dat hij het niet handig vond van Daniel Ortega om op dit moment naar Gorbatsjov te gaan. Hij heeft makkelijk praten. Nicaragua heeft een verkapte militaire aanval van de vs te verduren. De hele wereld zwijgt terwijl Washington zich dit allemaal kan permitteren, alsof er geen Verenigde Naties, of een Veiligheidsraad bestaat. Overigens heeft het Huis van Afgevaardigden in Washington nu tegen de 14 miljoen dollar steun aan de Contra's (militaire hulp) gestemd. Alsof dit enig verschil maakt. Reagan en het Witte huis beschikken over miljarden aan geheime fondsen voor clandestiene operaties. Een muggenpoep van 14 miljoen betekent niets voor hen. Maar voor de Bühne maakt de intrekking van geld voor een geheime oorlog tegen een buurland een uitstekende democratische indruk.²⁶³

263 The New York Times, 28 april 1985, door Stephen Kinzer.

[p. 195]

Izvestia heeft een brief van de Amerikaanse ambassadeur Arthur Hartman gepubliceerd, waarin hij refereert aan het eerste contact aan de Elbe tussen eenheden van het eerste leger van de Verenigde Staten en de 58e-wachtdivisie van het 5e leger van de Sovjet Unie.²⁶⁴ Deze brief was een reactie op de boodschap van Michail Gorbatsjov aan Sovjetveteranen en Amerikaanse veteranen waarin hij erop wijst dat Sovjet-Amerikaanse samenwerking wel degelijk mogelijk is. Op Den Alerdinck in december besloten we plechtig te streven naar de productie van ‘een Elbe televisiedocumentaire’, waar niets van terecht is gekomen.

Ik heb in een brief aan minister Hans van de Broek geschreven wat ik vind van zijn zojuist vernomen verbod aan professor Albeda om naar Suriname te gaan.²⁶⁵ Herrenberg adviseert echter om de brief naar Van den Broek niet te versturen, niet in deze vorm en toon. Het zou ook Suriname in een ongunstig licht plaatsen. Ik kan me in zijn advies wel vinden, ook al is de brief waar.

264 The New York Times, 27 april 1985, door Seth Mydans.

265 Zie bijlage 57.