Memoires 1979-B
(2011)–Willem Oltmans–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 185]
| |
[pagina 159]
| |
5 september 1979Werd wakker met een droom, dat ik op een zolder moest wonen met een enorm vierkant gat in de vloer. Frits van Eeden kwam om het te repareren. Je kon namelijk letterlijk door dit gat in de kamer er onder kijken. Waarom droom je zoiets? Maak ik me zorgen om Amerbos, of is het een herinnering aan Frits, die overigens in een van zijn Haagse optrekjes zo'n luik had. Ik overwoog in mijn droom een kussen door het gat naar beneden te gooien, maar vroeg me af of dit mogelijk iemand het leven zou kunnen kosten. Wim Koesen liet me een briefje achter dat hij was vertrokken. Wim is de journalist, die in Mexico al wist, dat er in Havana niets ‘nieuws’ zou gebeuren. Nam een taxi naar mijn oude vriend Jorge. Hij woont met zijn moeder in een mooi buitenhuis in een villawijk. Hij was nichteriger geworden. Hij studeert, maar hoe en wat is onduidelijk. Later kwam hij naar het hotel. De jeans waar hij om had gevraagd pasten als een handschoen. Hij zat achter de piano. ‘I will sing for you.’ Ik heb het opgenomen, want ik vond dat hij het prachtig deed. Hij schreef zelf de pianobegeleiding. Hij vroeg of ik begreep wat hij had gezongen. ‘Nee,’ zei ik, ‘maar evenmin begrijp ik Tosca, maar het roert me desondanks.’ Ik vroeg zijn moeder: ‘How did you make this wonderful guy?’ ‘Because he had a beautiful father,’ antwoordde zij. ‘He was a poet but he died.’ Zij serveerde ijs maar de taxi kwam al weer. Ik omhelsde hen beiden. Ik had de ontmoeting niet willen missen. ‘We have problems, yes,’ zei de moeder, ‘but it is worth it. We are building a new life. It is not easy but it needs to be done.’ Zo is het natuurlijk ook. | |
Havana - KingstonHet geeft in zekere zin het gevoel thuis te zijn in deze sovjet Ilyushin. Het was natuurlijk een ware beproeving in de warmte dit vliegtuig binnen te komen zonder dat de airconditioning al werkte. De blonde Russische stewardess was voor een keer een schoonheid en de steward bracht me een biertje. Ik zei maar niet dat ik nooit bier drink. Fidel en Jimmy Carter hebben hetzelfde probleem: hoe de juiste balans te brengen tussen idealen en werkelijkheid. Sukarno probeerde het via guided democracy, of democratie met een sterke arm. Fidel via een communistische dictatuur. Carter via zogenaamde liberale democratie. Al deze systemen stuiten op problemen en roepen ernstige sociale vragen op. Wat is de juiste manier? | |
[pagina 160]
| |
Ben in mijn gedachten bij Peter. De conferentie in Havana was een historische ontmoeting van veel vogels van verschillende pluimage. Die paar mannen (en vrouwen) vertegenwoordigden werkelijk honderden miljoenen mensen. Hoe is het mogelijk? Hun stemmen worden nauwelijks opgemerkt door de busy bees in Wall Street of Washington, die de status-quo ten eigen gerieve het liefste gehandhaafd zien, desnoods met gebruik van geweld. Wik Holtz waarschuwde: ‘Die sovjettoestellen doen er twee uur over naar Kingston te vliegen. Neem maar een paraplu mee.’ De overtocht nam één uur in beslag en de airconditioning in het toestel lekte niet. | |
Kingston, JamaicaDe taxichauffeur David Jackson, die me naar het Intercontinental Hotel bracht, vertelde honderduit. De Amerikanen zijn crooks. De Russen dito. Castro heeft nooit eerlijk kunnen zijn, want hij is een politicus, en alle politici moeten leugenaars en soms zelfs wreed zijn naar de aard van hun beroep. Onze leider, Michael Manley, praat aardig, maar in de praktijk gaan we naar de knoppen ‘while he has a jewel in his hands’. Hij vervolgde: ‘I do not like communists. They do not let you decide where to go, when to leave, or whatever. They allow no freedom at all, so I never want to live in a communist country.’ Maar David gaf wel toe dat zijn grondgedachten over de wereld parallel liepen aan die van het blok van niet-gebonden landen. Hij refereerde zelfs aan Tito's redevoering in Havana. Voor het hotel bood een neger zonder voortanden zijn diensten aan. ‘I will bring you to the boys.’ Omdat ik niet reageerde voegde hij er aan toe: ‘Or the girls.’ Zijn eerste gok was dus de juiste, als meestal het geval is. | |
6 september 1979Ik ontmoette, zoals ik me had voorgenomen, Joshua Nkomo, de vechtjas uit Rhodesië. Hij kwam net uit de douche. Hij zag er als een druipende hippopotamus uit, alleen dan met slimme glinsterende ogen. Hij transpireerde nog steeds en eigenlijk stonk hij. Ik vroeg hem naar zijn indruk van de conferentie in Havana. ‘No, no, ask me a specific question.’ Hij was tevreden dat het verzet in Zimbabwe eindelijk tot de conferentie in Havana was toegelaten. Het gebeurde in navolging van de Organization of African States, welke het Patriotic Front had erkend ‘as the sole representatives of the people of | |
[pagina 161]
| |
Zimbabwe. It puts us right in the middle of the struggle for liberation. It means a new impetus for our people. The West is losing friends. They are quick in saying that we are influenced by Communism, as if our people are incapable of making up their own minds. Why does the West feel this way and says these things?’ ‘Because the West realizes it is losing on all fronts. The only label they can fight with is by calling people Communists. They did this even with Sukarno,’ meende ik. ‘But that label is not as bad as people want to make it,’ vond Nkomo. ‘I know. I know the ussr.’ ‘It is a description of a way of life,’ verklaarde Nkomo zich, ‘which is different from the West. When people in another country choose to apply Communism, who gives anyone the right to say: “this is the wrong system?” Because your system might be as bad to them. It is no use to try to make your enemies into enemies of everybody else. This is a mistake. Once you are beginning to do that, you might be in fact encouraging people, who hitherto might not have been aware of it, to try to find out what exactly Communism stands for.’ ‘It happened in Cuba,’ gaf ik als voorbeeld. ‘When Fidel descended from the Sierra Maestra he thought he would be selling for ever sugar to the us. But there, they called him a Communist long before he ever became one. They blockaded Cuba virtually ever since liberation, which was insane and a criminal act of aggression. They pushed Castro into the arms of Moscow. Have they called you already a Communist, or are they about to do that?’ ‘No, no, no, no. I have been called a Communist long before I began the struggle for liberation. This is the mistake the West makes.’ ‘Well, Washington blunders foremost.’ ‘They call people like us, who are struggling against deprivation, honest prices for raw materials, and rights for the poor: Communists. The result is, that our people will conclude that Communism is a very good thing, because these are the good things they want too. That's how the whole thing started, when Russia was attacked all alone by 16 capitalist countries. The Soviet Communists centered themselves not on capital but on human beings. This system commends itself to the ordinary masses, to the dispossessed, that is the essence of the matter,’ legde Nkomo uit. ‘You know, Communism appeals to the ordinary man. It seeks their rights. It seeks to get rid of | |
[pagina 162]
| |
poverty problems. The West should be very careful. You cannot stop Communism by condemning it. Condemnation of such an ideology actually means, organizing for it, because the people you criticize for supporting Communism, will then begin to find out what it stands for and will know more and more about it. I do say to our people in Zimbabwe, had it not been for the Revolution of 1917 in Russia, Africa would still be a colonial and imperialist continent. This is a true fact of life on this globe, no matter what the West says.’ ‘Manley defended Castro for sending troops to Africa. Would it come to a point that you in Zimbabwe would ask for Cuban soldiers? And who is this bishop running around in your countryGa naar voetnoot126 claiming freedom in the name of the Lord?’ Ik voegde er mijn bekende verhaal over het achterhaalde gedoe van religie als opium van het volk aan toe. ‘Exactly. That goes back to the days that people needed to be frightened into submission in order to behave, therefore they used these colorful gowns and high hats to scare them into religious slavery. The psychology of it all was intimidation, that is the point.’ ‘But people in Zimbabwe must now be seeing through this charade?’ ‘Yes, they do. They see it clearly. How could we succeed otherwise as a revolutionary liberation movement. Young people, by the thousands, are joining up.’ ‘But will you eventually call in the Cubans, like in Ethiopia or Angola?’ ‘No. The mistaken view is, that the Angolans never called in the Cubans to do the fighting for them. They were fighting their own war in Angola. They defeated the Portuguese. Angola was already free. Only after South African fascists were invading the country, then president Agostinho Neto appealed to friends against the invaders. So, the whole context of that affair was distorted. Any nation would have done the same. What did the West do when Nazi Germany invaded so many countries? They appealed for help. They even were prepared to accept the Soviet Union as an ally. We in the jungles of Africa, we took part in the fight against fascism. The whole world considered Nazis an evil against humanity. But, today, the West supports fascism in South Africa, because it brings them profit. And, when you fight against this, and receive weapons from the Soviet Union, then they say we are inspired by Commu- | |
[pagina 163]
| |
nism. They ignore, or do not realize, that the people are inspired by the evil that exists, evil that is imposed on them by imperialist countries. Today, the West allies itself with fascism. We have to remind them all the time that you are supporting fascism. P.W. Botha and his lot were detained during the war, because they were considered Nazis then.’ ‘It happens everywhere,’ vulde ik hem aan. ‘Suharto betrays Sukarno and kills one million people and we send Queen Juliana on a state visit to the man.’ ‘Listen, my dear,’ zei Nkomo, ‘I am not going to join you on Suharto, because...’ ‘He committed high treason and was a tool of the cia,’ viel ik hem in de reden. ‘No. no. There is no proof for that. I am not prepared to discuss Indonesia.’ ‘Is Jakarta supporting you?’ ‘No, but unless the people of Indonesia themselves arise against Suharto, only such an uprising will bring other people into power.’ ‘You seem to be going to London for the conference on Rhodesia. You must have read Machiavelli.’ ‘Why?’ ‘Because you going there, is a Machiavellian move. Because, no doubt in your heart, you'll look upon that meeting as ridiculous.’ ‘It is ridiculous, of course. The Commonwealth countries have lifted sanctions. To summon now a conference as a constitutional meeting is nonsense. We are talking about war. The Patriotic Front occupies a big chunk of loyalty through Zimbabwe. We have by our own actions induced them to call a conference which should be a meeting to directly deal with the present armed conflict. That is the sole purpose of why I am going to London, namely to find out if we are now able to get the British to remove the causes of conflict. We do not want the war to continue needlessly, but if we are still forced to fight, we will do so. We should aim at ending the shooting. That is what London should deal with now, the causes of war. Are they now ready to remove them?’ ‘Which means?’ vroeg ik hem. ‘Transfer power to the people of Zimbabwe. Then, the question of a new Constitution will be solved by itself. It is not the issue, it is not really a problem. It must be perfectly clear to the British, that our problem is not constitutional. What we need to create is an irreversible process for the transfer of power. | |
[pagina 164]
| |
Once we get that, we can negotiate a cease-fire and so on and so forth.’ ‘And bishop Muzorewa can perhaps join marshal Lon Nol at the island of Hawaii?’ ‘He is a bishop. There are many churches around the world. He will find one where he can preach the Gospel. But after he was the cause of murdering so many young people I wonder what he will preach. This morning the bbc said, that he attacked Mozambique again, which after all is now an independent country. He is at war again days prior to the London Conference using huge rockets.’ ‘Where does he get those from?’ ‘From Israel.’ ‘Are you sure about it?’ wilde ik weten. ‘Yes, I am sure about it. They are even Israelis to launch them. My own house in Lusaka was attacked by an Israeli team of terrorists.’ ‘Can you prove that?’ ‘Yes, we found an identity card of one of them. There were ten of them, with the purpose of trying to kill me.’ | |
Kingston, Jamaica - Miami, FloridaTimeGa naar voetnoot127 komt met een walgelijk stukje geschiedvervalsing. Het past beter in de Koude Oorlog-atmosfeer om te beweren dat de beweging van niet-gebonden landen in Belgrado begon in 1961. Time stelt Havana voor als een confrontatie van de 87 jaar oude Tito met de 52 jaar oude Castro over het leiderschap binnen de Bandungbeweging van 1955. Tito vloog naar Havana met een gevolg van 160 man. Dat was bedoeld om te voorkomen, dat Cuba een overval zou plegen op de beweging van niet-gebonden landen. ‘The old man knows,’ aldus een niet nader geïdentificeerde Joegoslavische autoriteit, ‘that Castro has aspirations to succeed him as the principal figure when he is gone. But he is not gone yet, and he means to impress that fact on Castro.’ Schandalige ophitsjournalistiek van Time, waar het team Wibo van de Linde en Robert Kroon ook zo in geoefend is. | |
[pagina 165]
| |
Zie dat F.O. Kielman, jarenlang general-manager van de klm in New York, eindelijk onttroond is. Hij zat er al toen Frieda, mijn toenmalige vrouw in 1960, voor de klm in jfk stewardess was. Het gaat om oneerlijke transacties en ander geknoei. Heb de man nooit vertrouwd.Ga naar voetnoot128 Ook U.S. News & World Report - het lijkt haast op afgesproken werk - komt met een onzinanalyse uit Havana. Tito zou bevreesd zijn voor de overname van de beweging van niet-gebonden landen via Fidel Castro door het Kremlin. Daar zijn ze in Moskou veel te slim voor. Intussen is Fidel gekozen om de beweging tot 1982 voor te zitten. Vandaar het kabaal vanuit Washington. Zielig. Hoe klein een grote natie kan zijn.Ga naar voetnoot129 Ik belde met Peter op Amerbos. Vertrek via Houston naar Caracas. |
|