Logo DBNL
Memoires 1977-1978 (2008)

Memoires 1977-1978

(2008)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

San Francisco

2 februari 1978

Na een stop in New York en wat gesprekken daar, ben ik doorgereisd naar hier. Ben regelrecht naar de Club Bath op Eigth en Howard gegaan en ontmoette een lekkere kerel met een aantrekkelijk lijf en een oorbel in zijn linkeroor. Wat zich verder zo'n nacht afspeelt in een sauna in San Francisco is niet eenvoudig te beschrijven. De hele nacht davert er muziek, zodat je nauwelijks in slaap kan vallen en wanneer je ergens uitgeput op een brits neervalt, zitten vrijwel meteen een of meerder kerels aan de edele delen te prutsen, ermee te spelen of eraan te lurken.

Om 06.00 uur verliet ik het neukhuis. De taxichauffeur had dertig jaar bij de marine gediend. Zijn zoon zat er nu in. Hij tierde over de terreur van twee procent misdadigers tegenover de rest van de bevolking. Hij zou het wel even klaren om de straten van San Francisco schoon te vegen en veilig te maken. Hij adviseerde nooit één stap op straat te zetten zolang het donker was, tenzij ik een revolver op zak had.

Ontbijt in het Hyatt op Union Square. Word weer een beetje mens met koffie, bacon and eggs en de rest.

Ik herinner me dat Dirk Keijer zich beklaagde een belastingaanslag van drie miljoen te hebben gekregen. Hij zei dat ze hem niet konden pakken, maar omdat hij werd afgeluisterd was de tegenpartij uitstekend geïnformeerd over zijn doen en laten. Wat voert die man eigenlijk precies allemaal uit?

Nam een gok en belde bij Eric Hoffer aan. Hij zat bij een open schuifdeur in een groene sweater een boek te lezen. Hij was voorkomend en noemde me Willem. Ik vertelde de televisiefilm over hem gezien te hebben. De betreffende journa-liste had er zolang om gezeurd en toen zij een charming letter had geschreven, was hij door de knieën gegaan. Hij zei: ‘My time is almost up. And this is not a rumor, but the truth.’ Dat vond ik erg naar om te horen. Ik vroeg naar zijn lievelingskleinzoon, Eric Osborne. ‘He gave me a real tongue-lashing, because he was furious about the book I wrote about him. He doesn't want to know me anymore. I love him, but I let myself be carried away. I did write cruelly about his twenty day fast. I asked him to read

it first, thinking he would come running to me and saying he loved it. The boy is strong with words. He writes beautiful letters. He is a true artist. You should go and see him. You should do a book together. He works in housing and uses a sledge with dogs. I hope he falls in love with an Eskimo girl....’

Toen ik na een discussie over de Amerikaanse politiek en Carter liet vallen het koninklijke bezoek in Suriname te gaan volgen, vroeg de oude baas: ‘How is that fellow Bernhard doing now?’

‘He got himself a brand new Lockheed plane and went to the Bahamas to screw.’

‘How old is he now, sixty?’

‘Sixty-five.’

‘Well, all the more power to him. I like him.’ Ik vond dat hij vreemd lachte en het gesprek eindigde nogal abrupt.

3 februari 1978

Los Altos Hills

Ik hield een lezing voor het Palo Alto Podium in de First Congregational Church. Onderwerp: Europa na Helsinki. Ik logeerde als altijd bij Bill en Marjorie Kellogg. Gerard Croiset had dezelfde groep toegesproken. Ik denk dat het redelijk is verlopen en kreeg langdurig applaus. Er was na afloop een glaasje wijn en een lunch met dames, afschuwelijk. Een mevrouw: ‘Do you realize, Mr Oltmans resembles George Washington?’ Een ander: ‘I hope you mean the early Washington....’ Verdiensten? Van de 650 dollar houd ik er misschien 200 schoon van over.

Na afloop bracht Marjorie me naar Stanford University, waar ik bij Paul Ehrlich binnenliep. Hij was aardig en had nu een baardje met grijze vlekken. Hij had iets op televisie van mijn jfx-affaire gezien. Hij concentreert zich nu helemaal op ecosystemen. ‘Wanneer de natuur niet meer ongehinderd kan functioneren, zal de mens onherroepelijk ten onder gaan. Waar wij als biologen bijvoorbeeld uiterst bezorgd over zijn, is of we zullen kunnen doorgaan met het oogsten van zogenaamde hoogopgevoerde landbouw. Je weet van de wonderrijst in Aziatische landen, die hogere opbrengst mogelijk maakt door bewerking van de grond met kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. De aarde wordt uitgeput. Wanneer het milieu bij een toenemend bevolkingsaantal in toch al overbevolkte gebieden door dergelijke technieken verder wordt aangetast, bestaat de kans dat de wereldbevolking van 4,5 miljard, die we nu hebben zal teruglopen tot 500 miljoen.’

‘Plus dat het gevaar bestaat dat mensen door al die chemische middelen geleidelijk worden vergiftigd,’ zei ik.

‘Hierdoor zal de gemiddelde leeftijd van mensen op den duur ongetwijfeld dalen. Wij verwachten dat mensen tegen het jaar 2030 gemiddeld niet ouder zullen worden dan 55 jaar. Momenteel is dat nog 72 jaar. De gevolgen van de manier waarop we met ons milieu bezig zijn, zullen zeker niet uitblijven. De kwaliteit van de atmosfeer, de kostbare ozonlaag die ons beschermt tegen de straling van de zon, het opnieuw verwerken van afval, het produceren van voedsel uit de wereldzeeën, het onder controle brengen van de effecten van schadelijke insecten op de landbouw, dat zijn allemaal absolute voorwaarden geworden om de mens te laten voortbestaan. Als we doorgaan met het verpesten van de ecosystemen, die er voor zorgen dat de mens hier kan leven, zullen de rampzalige gevolgen niet uitblijven. Het chemisch kleuren van etenswaren, geneesmiddelen tegen pijnen, spuitbussen, milieuvervuiling, noem maar op, alles zal er toe bijdragen dat de gemiddelde leeftijd van mensen snel terugloopt.’247

4 februari 1978

San Francisco, Club Bath, 8th and Howard

Wat je hier tijdens zo'n wilde nacht ziet en meemaakt houd je niet voor mogelijk. Er is een zaaltje waar cock-suck-films worden vertoond. De gays liggen er met open bek naar te kijken, liefst spelend met hun pik. Op een verhoging lag een hunk van een neger op zijn buik en de een na de ander beklom hem om te neuken. Het kan blijkbaar niemand iets schelen of ze gonorroe oplopen.248 Er lopen hier jongens rond die je in Europa nooit zult zien. My God, they produce beauties here. Ze werken allemaal aan hun lijf en al was er niemand zoals Peter - ik blijf een zwak hebben voor blond - de resultaten zijn sensationeel. Het is een feit dat mijn eigen ‘figuur’ nu toch wel snel aan het verzakken is. Daardoor vallen een aantal guys waar ik vroeger geen enkel probleem mee zou hebben gehad, onmiddellijk af onder de gegadigden. Wat hier geldt zijn spieren, slanke middels, mooi gevormde torso's, kortom het nichtenoog vraagt om an Adam original. Ik moet toegeven dat ik er zelf ook nooit vies van ben geweest. Ik heb nooit slappe oude zakken aan mijn lijf kunnen verdragen, zelfs niet om te worden aangeraakt. Ik liep te bedenken dat ik waarschijnlijk binnen de kortste keren niet meer naar sauna's zal kunnen gaan omdat ik

zelf door alle boys zal worden afgewezen vanwege een hangbuik en wat dies meer zij. Dan worden je activiteiten gereduceerd tot meegrabbelen als andere lekkere stukken bezig zijn. Toen ik me om 04.00 uur stond te scheren kwam er een bodybuilder naast me staan, die even kwam kijken of zijn krulletjes wel goed zaten. Ik lachte hem uit. Midden in de nacht van de ene ragpartij in de andere rollend, wat kan in godsnaam je scheiding in je haar ertoe doen?

5 februari 1978

San Francisco-Santa Barbara

The New York Times publiceerde een foto van Kenneth Dadzie van Ghana. Mijn oude vriend249 zal benoemd worden tot directeur-generaal voor Economische Ontwikkeling bij de vn met een salaris van 99.350 dollar per jaar. Wat gun ik dit juist deze man.

Zestien eeuwen lang is Constantinopel een belangrijk centrum van het Christendom geweest. Tegelijkertijd is de stad de voornaamste zetel van de Oosters Orthodoxe kerk. Patriarch Demetrios i is de spirituele leider van 250 miljoen Oosters Orthodoxe Christenen. De Turkse overheid schijnt problemen te veroorzaken en er is een beroep op Jimmy Carter gedaan te bemiddelen. Dat is nu exact wat prins Paul Theodore Paléologue, mijn vriend in Rome250, als zijn taak zag: de kerken in Constantinopel helpen verzoenen. Ik heb dikwijls gedacht dat het nuttig zou zijn de Verenigde Naties in Constantinopel te vestigen, op de scheidslijn van twee gigantische beschavingen en vooral weg te halen uit Manhattan. De zetel van de wereldorganisatie hoort niet onder de rook van het regeringscentrum van een grootmacht te staan.251

Premier Morarji Desai van India heeft de verdere export van resusaapjes - 20.000 in 1977 - verboden. De vs nemen er 12.000 af voor wetenschappelijk onderzoek. Het Indiase besluit schijnt nu tal van projecten te zullen vertragen. Het Armed Forces Radiobiology Research Institute bijvoorbeeld had de diertjes nodig voor de bestudering van effecten van de onzalige neutronenbom. Er werden 1.379 apen gebruikt om te zien hoe levende wezens precies om het leven komen door atoomstraling, dus niet door explosieven. Eerst werden de dieren door elektrische schokken gedwongen zes uur lang op tredmolens te lopen, waarna een flinke dosis atoomstraling werd toe-

gediend, variërend van twee- tot tienmaal de dosis die een mens zou moeten doden. Daarna werden de aapjes weer terug op de tredmolens geplaatst om verder te marcheren en om te zien wanneer zij er uiteindelijk dood bij zouden neervallen. De levensduur varieerde van zes uur tot zes dagen. Intussen begonnen de beestjes over te geven, diarree te krijgen en hun haar viel uit. Luitenant-kolonel William McGhee verklaarde: ‘To the best of our knowledge the animals experience no pain from radiation (...) the monkeys were simply exposed to radiation.’252 Om zoiets aan het ontbijt te lezen doet je de eetlust vergaan. Mensen zijn helemaal gek.

Santa Barbara, Californië

Zit in Butterfly Lane op een boomstronk in de zon, want ik ben te vroeg voor de ontmoeting met David Wise. Er vliegen hier inderdaad levensgrote vlinders rond. Twee zijn op elkaar aan het rollebollen op een muur. Heb er geen benul van hoe het paren bij deze beesten geschiedt. Ik moet aan mams opmerking denken in de tuin in Bilthoven: ‘Ik zie nooit meer een koninginnepage....’

David Wise wilde alles over George de Mohrenschildt en Donald Donaldson weten. Hij werd stiller en stiller. I think he realized I was on a hot story. Pas daarna begon het interview, wat enigszins stroef verliep, maar ik heb toch het nodige materiaal. Ik entameerde met wat hij in The American Police State meldde,253 dat de cia zich had beziggehouden met het samenstellen van een pornofilm, Happy Days, waarin een acteur Sukarno speelde. De man had plastische chirurgie moeten ondergaan om meer op de Indonesische president te lijken. ‘Dat waren inderdaad politiestaatmethoden,’ aldus Wise. ‘Een assistent van de beruchte vliegtuigmiljardair Howard Hughes, genaamd Robert Maheu, liet plastische chirurgie toepassen op een man die zoveel mogelijk op Sukarno moest lijken. Zo kwam, met Sukarno's zogenaamde dubbelganger, Happy Days tot stand. De cia-film was bedoeld om de goede naam en reputatie van de Indonesische leider verder in diskrediet te brengen. Hetzelfde clubje dat aan Sukarno werkte, smeedde ook plannen om Fidel Castro te vermoorden. De onderzoekscommissie van senator Frank Church heeft vastgesteld dat dit land niet minder dan acht moordaanslagen op Castro heeft beraamd. John Rosselli bijvoorbeeld, een gangster die eigenlijk Filippo Sacco

heette, werd reeds tijdens de regering Eisenhower een half miljoen geboden om deel te nemen aan een samenzwering tegen Castro. Hij werd doodgeschoten vlak voordat hij moest verschijnen voor de commissie die de dood op jfk onderzocht.’ Ik vroeg hem of er onder Jimmy Carter verbetering in de praktijken van de cia en fbi was gekomen. ‘Voordat Carter tot president werd gekozen, schreeuwde hij moord en brand over de wanpraktijken van de cia. Iedereen weet dat bijvoorbeeld koning Hoessein niet alleen door de cia van prostituees werd voorzien, maar daarnaast vele miljoenen van de cia kreeg toegeschoven. Toen Carter over deze zaken later werd ondervraagd, liet hij simpelweg weten ze te hebben onderzocht en niets onreglementairs te hebben kunnen vinden. Wanneer je naar de nieuwe cia-directeur admiraal Turner luistert, door Carter op die post benoemd, zou je haast geloven dat onze regering nog nooit buitenlandse regeringsleiders overhoop heeft laten schieten. In principe keurt Carter deze misdaden af. Dat is in ieder geval een winstpunt. Maar in zijn nieuwe voorstellen om de geheime diensten onder controle te brengen en te houden, zitten vluchtwegen waar je een tank doorheen kunt rijden. Time schrijft dat er een campagne tegen de cia wordt gevoerd. Dat is natuurlijk gezwam. Ze maken een moeilijke tijd door omdat ze jarenlang in naam van de vs moorden en onwettige praktijken hebben toegepast.’

‘Intussen gaan ze gewoon door,’ zei ik.

‘Inderdaad zet de cia haar ondergrondse operaties over de hele wereld voort onder leiding van William Wells, de onderdirecteur. Het is misschien een kleine verbetering dat bepaalde commissies uit het Congres nu gealarmeerd zijn en er sneller bovenop zullen springen, maar intussen zijn onder Carter een hele reeks van dit soort cia-operaties gewoon voortgezet. Wanneer je over de hele linie de activiteiten van onze geheime diensten en politie zou vergelijken met de Gestapo onder Hitler of de kgb, dan steken we natuurlijk gunstig af. Maar om de term “politiestaat” te hanteren, zoals deze in de encyclopedie wordt omschreven, hebben we geen Gestapo of kgb nodig. Als een land een regering heeft die haar burgers probeert te intimideren en politieke oppositie onderdrukt door middel van de politie, vooral de geheime politie, dan is dat een politiestaat. De cia en de fbi hebben in de Verenigde Staten voor deze situatie gezorgd.’254

6 februari 1978

Phoenix, Arizona

Wicher de Marees van Swinderen en vriendin Beverly haalden me van het vliegveld af. Hij had een gloednieuwe cream colored Cadillac. Afschuwelijk, maar hij maakt uitstekende opmerkingen over de internationale politiek en ziet haarscherp wat voor wantoestanden zich zoal afspelen.

We hebben een bezoek gebracht aan René van Swinderen, die er een soort privé-dierentuin op na houdt, een huis vol kaketoes, een vijver met exotische vogels, krokodillen, bedreigde reuzenschildpadden en zelfs schorpioenen. Aan de muur hangt de kop van een wild zwijn dat Wicher had geschoten. Jammer genoeg is hij die ziekte nog altijd niet ontgroeit. Er zijn ook allerlei slangen. Pythons hebben zes ratten per dag nodig, die in bevroren toestand uit laboratoria worden aangevoerd. In de garage heeft hij een muizenfabriek ingericht. Ik ben even gaan kijken. Die worden dan levend aan de andere dieren gevoerd. Dit wordt allemaal als normale hobby beschouwd. Ze merken het niet meer. Anderzijds vond ik René een plezierige kerel geworden. Ik herinnerde me hem als het kleine nakomertje in korte broek aan de Beethovenlaan in Bilthoven.

Nu weet ik eindelijk wat er met mijn vroegere vriendin Hetty van Swinderen is gebeurd. Zij is invalide. Zij is eens naar een arts gegaan om een gezwel aan haar voet te laten weghalen. Dit werd verkeerd uitgevoerd en daarop volgde een massagebehandeling. Vervolgens werd haar been blauw. Nieuwe operatie. Nu moet zij lopen met een kruk en draagt zij een beugel. Zij is zeer verbitterd over doktoren. Wicher zei dat hij indien hij in Holland was geweest in die dagen, hij de behandelende arts in elkaar geramd zou hebben. Wat ontzettend zielig voor Hetty. Ik zou haar graag terugzien, maar zij heeft immers tegen Pauline Quarles gezegd dat ze de politie zou bellen als ik aan de deur zou komen? Zo ver gaan de Hollandse roddels. Ze denken dat je een monster bent.

Iets dergelijks schijnt te zijn gebeurd met Renée van Pallandt, die met de bmfr-onderhandelaar De Vos van Steenwijk is getrouwd. Bij haar is een fout gemaakt tijdens een hersenoperatie, waardoor zij nooit meer de oude is geworden en gehandicapt is geworden. Dolly van Suchtelen trouwde met een Australische wing-commander en kreeg twee kinderen, maar haar man overleed aan een hartaanval. Daarna hoopte ze met Wicher te trouwen, maar dat ging niet door. Wieb van Pallandt is zaakgelastigde in Madrid. En zo wist ik weer wat er met oude bekenden was gebeurd.

Ontbeet met Wicher. We waren het met elkaar eens dat de oorlog onze levens drastisch heeft beïnvloed en veranderd. Ik voel me nog altijd zo close met hem en herinner me hoe belangrijk mam in ons contact is geweest, dat ik hem weer ben gaan zoeken. Zelfde waarden, zelfde milieu in onze jeugd. Ik vertelde hem altijd gesteld te zijn geweest op zijn moeder. Zij is in 1965 overleden. Hij vroeg de groeten aan Peter te doen, wat me toch wel verwonderde. Zou hij begrijpen wat Peter voor me betekent?

President Siad Barre van Somalië begrijpt niet waarom Washington zich in Ethiopië en Somalië door Moskou buitenspel laat zetten. Daar sprak ik onlangs met ambassadeur Romanov over. Ik zend hem nu ook een brief. De sovjets hebben al een miljard aan militaire uitrusting naar het gebied overgebracht inbegrepen mig-23's voor Ethiopië. Barre denkt dat er niet om Ogaden wordt geknokt maar om Djibouti, omdat de sovjets de straat van Bab el Mandeb willen beheersen. Anwar Sadat heeft verzoeken om hulp van Somalië gekregen en ze doorgezonden aan Carter.

7 februari 1978

Coral Gables, Florida

Bereikte gisteravond tegen 23.00 uur mijn favoriete Club Bath aan 2991 Coral Way. Dompelde me meteen in het strijdgewoel en sliep tot 08.00 uur.

Wichers anonimiteitscomplex uit de oorlog staat recht overeind. Toen ik zei: ‘Ik heb een brief gevonden...’, viel hij in de reden: ‘Vernietigen’.255

Miami-Curaçao-Paramaribo

Zbigniew Brzezinski gaf een interview aan us News & World Report. Mensenrechten in de ussr, Iran en China worden genoemd. David Wise wees er nog op dat Carter, die dan zogenaamd een mensenrechtenpionier par excellence is, een directeur van de fbi benoemde die lid was van een herenclub for whites only. In dit gesprek vraagt Brzezinski onverwacht: ‘Is it really unimportant that we can get 10.000 political prisoners released in Indonesia?’256 De man vergeet een nul, het zijn er honderdduizend, om over de honderdduizenden vermoorde Indonesiërs maar niet te spreken.

Op 30 april 1975 stortte de Amerikaanse aanwezigheid in Vietnam in. De communisten wonnen. Bung Karno had me in

1966 al gezegd dat dit onvermijdelijk zou zijn. Nu regent het herinneringen, romans en films over dit netelige onderwerp. De in de oorlog verlamde Ron Kovic schreef The fourth of July, Gloria Emerson schreef Winners and Losers, C.D.B. Bryan Friendly Fire, Michael Herr Dispatches en de luitenant der mariniers Philip Caputo A Rumor of War. Hollywood produceerde Coming Home met Jane Fonda en Jon Voigt; Marlon Brando en Martin Sheen in Apocalypse Now, enzovoorts.257 Ze zullen er allemaal wel weer erg veel geld mee verdienen.

David Frost heeft een boek geschreven over zijn televisiegesprekken met Richard Nixon.258 Ik ben blij dit te hebben. De voormalige president had gelijk toen hij benadrukte de oorlog in Vietnam in 1968 geërfd te hebben van zijn voorgangers. Alleen ik heb hem, toen ik met hem in 1968 op reis was tijdens de verkiezingscampagne, plechtig horen beloven dat hij de oorlog zou beëindigen. Dat gebeurde zeven jaar later! Daarbij komt dat de oorlog in het koninkrijk Cambodja door Nixon - en Kissinger - is begonnen. Nixon en Kissinger, en niemand anders, zijn verantwoordelijk voor de dood van een op de zeven Cambodjanen.

Als Frost hem vraagt of 138.000 gedode Vietnamezen, 500.000 gedode Cambodjanen en 500.000 dode Noord-Vietnamezen in de jaren dat hij oorlog in Zuidoost-Azië voerde het ook waard zijn geweest, antwoordt Nixon nota bene: ‘Looking at my term of office, yes. I think, considering the kind of peace agreement we finally got in January of 1973, one which provided for a ceasefire.’ Dat vond mijnheer allemaal een paar miljoen dode Aziaten en tienduizenden gesneuvelde Amerikanen waard geweest! Laat me niet lachen. Hoe verder je in dit verslag leest, hoe onpasselijker je ervan wordt.

Frost vertelt hoe Nixon mijnheer Kissinger omschreef als ‘a brilliant but rather moody, emotionally mercurial, sometimes unreliable fellow who was able to remain effective only because of Nixon's stabilizing influence...’. Kissinger op zijn beurt vertrouwde de minister van Buitenlands Zaken, William Rogers, voor geen cent en zei tegen Nixon: ‘I will not inform Rogers, because he will leak...’. Kissinger wilde minister Rogers niet eens vertellen dat hij een geheime reis naar Peking ging ondernemen, maar daar stak Nixon een stokje voor. Het waardevolle van Frosts boek is dat doorgaans Nixon, Kissinger en hun kliek van regeerders zwaar gecensureerd voor het voetlicht treden. In de methode-Frost ligt een dosis authentieke

Nixon verborgen waar je haren van te bergen reizen. En passant sleept Tricky Dick nog een aantal van zijn naaste medewerkers mee door het slijk.

Vijftien jaar later, in 1993, is Nixon weer uit de as van de oorlog in Vietnam en Cambodja, of anders wel het Watergate-schandaal, herrezen. Met behulp van republikeinse cronies als George Bush, Gerald Ford en Ronald Reagan is hij geleidelijk weer op een soort voetstuk van elderly statesman gehesen. Ik zal de eerste zijn om hen, die op zogenaamde hoge of prominente posten maatschappelijke of politieke averij oplopen, in een acceptabel perspectief te plaatsen, en naar het vergeetboekje te delegeren, zoals bijvoorbeeld in het geval van prins Bernhard. Maar heren als Nixon en Kissinger horen feitelijk na het door hen afgelegde parcours voor altijd in het verdomhoekje. Het is dan ook voor mij onbegrijpelijk dat dit soort oorlogsmisdadigers überhaupt een comeback in enigerlei vorm zou kunnen maken. Het bewijst andermaal hoe kort van memorie mensen zijn, of hoe verraderlijk het geheugen in het algemeen is.

8 februari 1978

Paramaribo, Suriname

Anton Veldkamp, fotograaf van De Telegraaf, zat bij mij in het vliegtuig vanuit Curaçao. Hij was voor niets naar Trinidad gegaan, want koningin Juliana was in de sneeuw in New York gestrand. Lepeltak is mee voor de ‘show’-pagina. Ischa Meijer, die erg slijmerig doet, voor de Haagse Post. Hij had het interview met Alissa dat is verschenen, gelezen en volgens Ischa was dat het eerste prima gesprek met mij. Lepeltak vond het ‘onbegrijpelijk’ dat ik de jfk-affaire met Gerard Croiset had proberen op te lossen. Hij stak de draak met het feit dat ik tenslotte via Croiset George de Mohrenschildt had gevonden, alsof De Mohrenschildt er eigenlijk helemaal niets mee te maken gehad zou hebben. Hij wist verder te melden dat Philips dr. Jermen Gvishiani niet had willen ontvangen, want de sovjetspionage zou zich hebben geconcentreerd op het bemachtigen van blauwdrukken van Philips-aparatuur. ‘Daar was de ambassade van Romanov mee bezig, maar dat vertelt deze mijnheer je natuurlijk niet,’ aldus Lepeltak alias Stan Huygens. Ik vraag me altijd af waar journalisten als hij hun informatie wegslepen. Bij de bvd? Ben blij zelf met die basterds geen contacten te onderhouden.

Anton Veldkamp zei: ‘Jij had vanaf het begin voor De Telegraaf moeten werken.’ Ik legde uit dat mijn eerste buitenlandse post in Rome inderdaad voor J.J.F. Stokvis was geweest, maar dat

de man me verbood een interview met Sukarno te maken, wat ik naast me neerlegde. ‘Moet ik daarom de rest van mijn leven door jullie worden beroddeld of doodgezwegen? Wat is dat voor een criminele mentaliteit? Jullie hebben zelfs de zaak van George de Mohrenschildt overgeslagen, omdat ik ermee bezig was. En dat noemen jullie journalistiek bedrijven?’

Ischa Meijer logeert in pension de Kakkerlak. Eng mannetje. Toen hij mijn ansichtkaarten zag tijdens de lunch, haastte hij zich ook kaarten te kopen. De manier waarop hij ze zat te bezoedelen... Ergens is hij gewoon een zielenpoot, die zich tegen iedere prijs naar boven probeert te wurmen om ook arrivé te kunnen zijn. ‘Geboorte is niet te koop,’ hielp ik hem herinneren.

Willem van de Berghe van de rvd is jarig. Ik vind hem een aardige man.

Na aarzelingen en misverstanden over een slaapplaats voor mij in Apura, heb ik besloten morgen sowieso te vertrekken, want het eigenlijk doel van deze reis is Casper, niet de koninklijke familie.

Vanavond gaven de De Vos van Steenwijks een ‘welkomstdronk’ voor de pers in hun tuin aan Ramalaan 33. Een zoon, Alexander (15), ging rond met hapjes. Hij leek me zo ernstig. Ik ging naar hem toe. Hij had zich nog geen beeld over de toekomst gemaakt. Hij hield van zeilen en tennissen, niet van zwemmen of conditietraining.

Carel Enkelaar had weer eens te diep in het glaasje gekeken en riep volkomen overbodig: ‘Oltmans heeft jfk niet vermoord, dat heb ik gedaan.’ Toen hij vertrok hield hij zelfs tegen ambassadeur H. Leopold, de heer W.G. de Vos van Steenwijk en mijn oude vriend Frits Pengel, baas van de Surinaamse televisie, een volkomen overbodig, verward verhaal dat ik hem eens voor de rechter had gebracht. Ik was misschien een omstreden figuur, maar hij had mij nog nooit op een journalistieke leugen betrapt. Ik weet me geen raad bij dergelijk gedrag.

9 februari 1978

Hotel Torarica

Ischa Meijer, die misschien toch wel aardiger is dan ik dacht, zei een jaar na de publicatie van het boek over zijn moeder (‘Ik schreef het naast mijn andere werk in drie weken.’), naar haar toe te zijn gegaan. Zij zei toen het nog altijd niet te hebben gelezen. Ik vroeg hem of hij geen ander boek zou hebben samengesteld als hij het op zijn zestigste had gedaan. ‘Ja, maar zo is het met alles.’ Dit was een walgelijk geschrift.

Frits Pengel liet me de studio's zien. Hij heeft steeds een sigaret in zijn mond, sabbelt erop en rookt niet. Hij werd opgebeld uit Amsterdam maar liet zeggen er niet te zijn. ‘Another girl’, zei hij.

 

(wordt vervolgd)


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

landen


datums