Memoires 1974-1975

[p. VII]

Inleiding

1975 werd een jaar van grote emotionele turbulentie voor mijn Willem. Niet een gelukkig jaar.

Als onderzoekende journalist vloog hij de hele wereld over. Van Singapore naar Los Angeles, van New York naar Parijs, en van Washington naar Sri Lanka, om maar een paar bestemmingen te noemen.

Maar ook vloog hij dit jaar diep in zijn binnenste, wanhopig op zoek naar antwoorden die hij zo naarstig zocht.

Hij probeerde de dood van zijn moeder te verwerken en dat was a living hell omdat hij vocht om zijn geweten te kalmeren. Hij worstelde met schuldgevoelens omdat hij zijn moeders hand niet vasthield toen ze overleed en was woedend op de medische autoriteiten wegens het ontbreken van passende antwoorden op zijn moeders ziekte. Daarom schreef Willem: ‘Wat werkelijk is gebeurd zal wel altijd een mysterie blijven’.

Pagina na pagina schrijft hij over zijn dromen: hij praat erin met zijn moeder, gaat soms op vakantie met haar en ontvangt brieven van haar. Deze dromen waren soms heel mooi, maar meestal een nachtmerrie. ‘Als ik in bed over mama lig te denken, krijg ik het benauwd. Ik keek naar de sterrenhemel. Ik huilde en noemde mama's naam.’ Hij vatte het als volgt samen: ‘Je hebt met het verlies van je moeder toch een vleugel verloren.’

Zijn broer Theo kwam in 1975 regelmatig op bezoek op Amerbos, Amsterdam. Het was heel duidelijk dat Willem grote behoefte had aan broederlijke compassie en familietroost. Zijn broer Theo en Willem werden het helemaal niet eens over fundamentele punten inzake hun erfenis. Willem schreef erover: ‘He is so entirely wrong’ en ‘Maar in deze familie word je verondersteld uiterlijk nooit iets van je gevoelens te laten blijken.’ Ik was er bij, en ik weet het. Koud, heel koud.

Maar Willem vond comfort en intellectuele stimulatie bij diverse interessante dames. Hij koos geen filmsterren en modellen, maar liever politici, wetenschappers en first ladies. Zijn vriendschap met Madame Dewi Sukarno bloeide op, net als de woedende corres-

[p. VIII]

pondentie met Marguerite Oswald, de moeder van Lee Harvey Oswald, de verdachte moordenaar van jfk. Ook had hij veel contact met Madame Hartini, een van de vele vrouwen van president Sukarno, en met dr. Margaret Mead, de wereldberoemde antropologe.

Margaret Mead was een grote inspiratie voor Willem. Hij was altijd aan het praten met haar over de meest intieme zaken. Eén ervan was zijn relatie met mij. Dit was haar antwoord: ‘What you did, you translated your relationship with Peter into an incestuous relationship. It is the paradise-lost of a childhood relationship in which you are perfectly safe, and in which you can express intense affection without any danger.’ Willems oren klapperden, op zijn zachts uitgedrukt.

Willems totale afkeer en walging van Washingtons bemoeienissen met Zuidoost-Azie komt heel sterk in dit deel Memoires naar voren: ‘Ik minacht (not hate, laat staan envy) Nixon, Kissinger, de cia en misdadige Washingtonse kliek voor het vermoorden van zovele Aziaten die hun niets hebben misdaan.’ Willem heeft nooit meer zijn mening veranderd over deze ‘natie van criminelen’ en heeft deze gevoelens tot in zijn graf meegenomen.

Willem was nog steeds erg bezig met het onderzoek over de moord op jfk, en dit hield hem niet rustig. Maar ondanks alles was hij nog steeds op zoek naar een ideaal soort liefde die hem keer op keer is ontgaan. Met een druppel gal schreef hij: ‘En de prins en de prinses leefden eeuwig samen, is het gif waarmee de hoofden van kinderen worden overgoten.’

Hij was emotioneel totaal uitgeput. In zijn eigen woorden: ‘Ik ben nu bijna 50 jaar en ik ben niet van plan wie ook, Peter inbegrepen, achterna te lopen. In die zin begint de “totale eenzaamheid”.’

Peter van de Wouw, Amsterdam, juni 2005.

‘Dat wat zal zijn, wanneer het zal zijn, zal zijn dat wat het is.’ Fernando Pessoa