Logo DBNL
Memoires 1961-1963 (1997)

Memoires 1961-1963

(1997)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Kew Gardens

Nieuwjaarsdag (vervolg)

23.30 uur

Het is ijzig koud. Ik word helemaal naar van een stuk van Ravel. Het is een verschrikking terug te komen in dit appartement; geen Santo, geen Binu, niemand, alleen en eenzaam.

Henk Hoflands telegram wachtte me, (waar ik hem dus f 12,50 voor moest betalen): ‘stop nonsenspolitiek. stel (schiphol) persconferentie tenminste een dag uit hofland.’ C.W.Th. Baron van Boetzelaer bedankte namens prins Bernhard voor de opmerkingen, die ik op 2 december had gezonden over het verschenen boek van Alden Hatch over de prins. Premier Cheddi Jagan schreef me uit Kingston, Brits-Guyana over zijn ontmoeting met Mr. Leigh, president van mijn lezingenbureau, een ontmoeting die ik arrangeerde: ‘You may wish to know, that I had a long talk with Mr. Leigh. It seemed that I passed the test. He and his principal sales promotor seemed to have been very satisfied. He felt that I would do a good job on the public platform, but he was not sure whether in view of the witch-hunting, wich has taken place in the past, that he would be able to get the people with whom he deals to sponsor me, unless I was prepared to make a declaration on Communism. I mentioned to him, that I was more concerned in explaining my position particulary in the context of what is happening today in the underdeveloped regions of the world and that if I lectured, I would deal particularly with the problems of underdevelopment in British Guyana and Latin America as background. I promised to send him a brief statement of my position. He indicated to me that if I was not prepared to say that I am not a Communist, he may then have to consider someone to debate with me. I told him, that while I had no objection to a debate, on the other hand, I did not think that it would be appropriate.’ Hij vroeg me druk op W. Colston Leigh uit te oefenen en hoopte, dat het boek, dat hij schreef, spoedig uit zou komen ter ondersteuning van zijn lezingen in de vs. Hij eindigde met: ‘We are now proposing to the main Opposition Party, the P.N.C., the formation of a coalition government. I shall keep you informed about developments here. With kindest regards, Cheddi Jagan.’

2 januari 1963

Sprak voor de Iris Club in Lancaster, Pennsylvania. Na afloop kwamen sommige bejaarde dames, met lieve, beminnende ogen, me bedanken. Ze houden dan nadrukkelijk je hand even vast. Dat roert me altijd en dan denk ik: misschien was het toch de moeite waard om halsoverkop uit Amsterdam te komen, want de dames zijn innig dankbaar. De zaal was halfleeg, vanwege de sneeuw en de kou.

In de avond kwamen Santo, Pratomo en een student architectuur uit Princeton, New Jersey, de Sumatraan Hashram Zainoeddhin naar Kew Gardens. Hashram, met zijn ogen, glimlach en gezichtsuitdrukking trok me zeer aan. Santo heeft nu een appartement aan de 20ste Straat en pakte een koffer met boeken in en nam die mee.

3 januari 1963

Lunch met Siregar in de uno. H.J. van der Jagt toonde me in zijn klm-kantoor een spoedtelegram, dat meedeelde dat ook Ernst van der Beugel als president van de klm was afgetreden, ‘om gezondheidsredenen’. Boontje komt om zijn loontje. Ik weet dus maar al te goed welke dubieuze pro-Luns-rol Van der Beugel in het Van Konijnenburg-drama speelde.

Internationaal was interessant, dat de Associated Press390 vanuit Moskou had bericht dat ‘Nikita Khrushchev's recent reorganization of the Communist Party Soviet Government did not negatively influence his tight control over the Kremlin power machinery. The Soviet leader still wears more hats than any of his collegues. All recent changes in the Party and Government, concerned functionaries, who owe their careers to Mr. K. and will be working under his direct supervision.’391 Intussen had Fidel Castro met Kerstmis, na maanden onderhandelen via de Newyorkse advocaat James Donovan, de 1.113 gevangengenomen huurlingen bij de nederlaag van Playa Giron vrijgelaten in ruil voor 53 miljoen dollar in voedsel, medicamenten en andere leveranties. Ook komen 23 Amerikanen die opgesloten zitten in Cubaanse gevangenissen vrij, net als duizend vastgezette familieleden van de huurlingen. Er is overigens veel kritiek op het dollarpact met Castro.
Het parlement in Leopoldville had de regering Cyril Adoula 48
uur gegeven om de voormalige vice-premier Antoine Gizenga392 eindelijk vrij te laten. In Katanga is het nog steeds een bende. Moishe Tjombé is al naar Rhodesië uitgeweken. uno-troepen rukken op om de rebellerende provincie op de knieën te krijgen. President Kennedy, vergezeld van echtgenote Jacqueline, heeft een ontmoeting gehad met de Cubaanse huurlingen in het Orange Bowl-stadion in Miami, Florida. De verslagen strijders boden jfk het vaandel van hun brigade aan. De president beloofde hen het vaandel te zullen teruggeven wanneer de brigade in een vrij Cuba zou zijn teruggekeerd.393 Jackie Kennedy sprak de huursoldaten in vloeiend Spaans toe, en noemde hen ‘een groep van de moedigste mannen ter wereld’.394

5 januari 1963

Gaf Shirley Burke mijn Sukarno-manuscript. Ze vond het in slechte en onprofessionele staat verkeren, maar beloofde eraan te zullen werken.

Hella Pick schrijft uit St. Moritz.

7 januari 1963

Lezing voor de West End Club in New Haven, Connecticut. Altijd een emotionele ervaring om hier terug te keren, omdat ik hier van 1948 tot 1950 woonde, toen ik colleges volgde aan de Yale University.395 Dat was de tijd dat ik verloofd was met Micheline Vernier. Zou ik wat seksleven betreft en als mens, nu ik niet ben getrouwd, veel hebben gemist? Ik zal het nooit weten, omdat ik seksueel op de vrije markt leef. Gisteravond ontmoette ik op de weg naar huis een jongen uit Hawai, Arthur, die bleef slapen en mij de tweede blow job van 1963 gaf. Ik droomde van Emile van Konijnenburg en belde hem op. Het is de Konijnenburg-affaire, waardoor ik geleidelijkaan een milde minachting heb ontwikkeld voor Henk Hofland, die hem nota bene ook kent na mijn jarenlange aandringen. Toch heeft Hofland vrijwel geen vinger uitgestoken om Konijn of mij te hulp te komen. Basically is Henk helaas een streber. Misschien was hij het altijd wel. Ik lees zijn laatste artikel over internationale politiek in Podium, dat uitstekend is.396

Telefoneerde met de vrouw van professor Richard Flint. Mijn vriendin Anne is nu met een Mr. O'Gilvy getrouwd. Ze ver-

trekken naar Argentinië. De lezing was okay, met een minimum aan compromissen. De New Haven Register interviewde me en nam foto's.397

Op de terugweg werd ik in het postkantoor aan Lexington Avenue aangesproken door een mijnheer Schot, die officier van de Marine Inlichtingendienst in Indië was geweest. Hij wist meer over Sukarno dan wie ook, want hij was bij de parachutistenlanding in 1948 bij Djokjakarta geweest, waarbij Sukarno en zijn medestanders krijgsgevangen waren gemaakt. Samen met een luitenant-ter-zee Jan van Nieuwenhuizen had hij brieven, speeches en films van Sukarno in beslag genomen en naar Washington gezonden, ‘waar een en ander is weggeraakt’, vertelde hij.

Ik zie in talrijke knipsels uit de Nederlandse bladen, dat het anp ook mijn vertrek naar New York op het net heeft gezet. Intussen gaf het ministerie van Buitenlandse Zaken een buitengewoon leugenachtig communiqueetje uit. Het ministerie, aldus een woordvoerder, begreep maar niet ‘waarover de heer Oltmans zich beklaagt, aangezien hem van officiële zijde niets in de weg wordt gelegd om zijn activiteiten in de vs of elders uit te oefenen, zoals reeds bleek uit uitspraken van woordvoerders van de Amerikaanse voorlichtingsdienst en van de Verenigde Naties’. Wie dit en vorige delen dagboeken heeft gelezen weet nauwkeurig gedocumenteerd hoe ik sedert 1957 in Jakarta non-stop openlijk door Den Haag ben gesaboteerd om mijn mening naar buiten te kunnen brengen. De keurige heren van Buitenlandse Zaken zijn ordinaire leugenaars, met Luns als grootste jokker aan het hoofd.

10 januari 1963

Shirley Burke zendt me een contract voor het Sukarno-boek. Het is meer dan goddelijk weer, zonnig, het lijkt wel lente.

Hans Martinot (anp) is de eerste Nederlandse journalist in Indonesië in vier jaar. Hij staat op de voorpagina van de Indonesian Observer naast Bungkarno, die Martinot minacht. Al die jaren ontpopte Martinot zich, waar mogelijk, als trouwe paladijn van Luns. Het is amusant om te observeren hoe de zaken nu hun loop nemen. Martinot heeft bovendien een interview gehad met minister Subandrio.398

Ik ging naar het vliegveld om Hella Pick af te halen, die er prachtig uitzag in een leopard-jas met bijpassend hoedje. Maar.

toen ik zag dat er ook een Engelsman was om haar te ontmoeten ben ik snel vertrokken.

11 januari 1963

Nu de kranten al dagenlang staken mis ik veel van het internationale nieuws. Op de radio werd gemeld, dat admiraal Felt in Saigon had gezegd dat de Vietnamezen niet met hart en ziel oorlogvoerden. Wat ambassadeur Sukardjo altijd zei over de Nederlandse militairen op Nieuw-Guinea: knokken ze voor Nicolaas Jouwe? De Zuid-Vietnamezen strijden voor een mijnheer Ngo Dinh Diem, die uit een klooster bij Philadelphia werd gevist om staatshoofd in Saigon te worden. Wanneer zal Washington, for God's sake, inzien that this silly war of slaughtering and murdering innocent South-Vietnamese boys is an ordinary crime, comparable to what happened in Algeria or what the Soviets did in Budapest?

14 januari 1963

Person vertelt me, dat Bungkarno tegen Martinot heeft gezegd, dat de verhouding, na alles wat er is gebeurd, nooit meer echt intiem zou worden. Het bleef echter zijn onvervulde wens om koningin Juliana de hand te reiken. Ik vraag me af wanneer dit zal gebeuren: volgend jaar of in 1965?

Ik kende deze wens van Sukarno al jaren uit de eerste hand, om te beginnen sinds ons gesprek in Pompei (Italië) in 1956. Het zou immers ook redelijk zijn om de grondlegger van de Republiek Indonesië - Nieuw Guinea inbegrepen - eindelijk eens te eren als de leider die zijn volk van het Europese kolonialisme bevrijdde. Zoals H.A. Lunshof ooit stelde dat de uiteindelijke erkenning van de Indonesische onafhankelijkheid Sukarno pas zal ondervinden, niet met een ontvangst in Bonn of op het Witte Huis, maar op het balkon van het paleis op de Dam naast Juliana. Maar helaas. Nederlanders genieten de twijfelachtige eer de enige voormalige kolonisator te zijn geweest, die het niet opbracht de leider van de antikoloniale revolutie naar het voormalige moederland te halen. Patrice Lumumba kwam naar Brussel en werd ontvangen door de koning. Zelfs Yomo Kenyatta, op wiens hoofd de Britten eens een prijs zetten als Mau Mau-guerrillaleider, ging onmiddellijk na de onafhankelijkheid naar Buckingham Palace. Dat is een daad van sportiviteit, of misschien berekendheid, die Britten gemakkelijker maken, maar waar Nederlandse breinen niet toe in staat zijn. We blijven armzalige verliezers.

17 januari 1963

Lezing voor de Dutch Treat Club in Waynesboro, Pennsylvania. Werk bijna dagelijks met Hella Pick aan mijn Sukarno-manuscript. Zij is mij daar zeer behulpzaam bij.

Intussen introduceerde Santo me aan een Indonesiër, Sunarjo, die later gay bleek te zijn. Hij is al lange tijd in de vs en jammer genoeg erg verwesterd. Ik moet hem nog beter leren kennen en wil vooral nagaan hoeveel belang hij hecht aan seks. Hij was zalig kroelerig de eerste nacht dat we samen sliepen. Hij interesseert me.

Mijn vader heeft namens mij de heer J.C.S. Warendorf geschreven, dat ik die zaak tegen De Telegraaf maar laat rusten, want ik kan me een procedure tegen die rotlui gewoon niet permitteren.

21 januari 1963

Lezing voor de Woman's Club in Bethlehem, Pennsylvania. It wasn't my day. Ze leggen alles altijd meteen als pro-rood uit. Amerikanen zijn inzake het communisme bezeten.

Mijn vriend uit Hawai, Arthur, bleef slapen. Plezierig als altijd. President Sukarno heeft toch maar een eigen paleisregiment opgericht, de Tjakrabirawa-commando's, die onder leiding staan van de trouwe kolonel Sabur. Deze eenheid bestaat nu zes maanden. De stroom van geruchten over een ophanden zijnde coup en de reeks aanslagen op de president moeten tot het vitale besluit hebben geleid om een eigen garderegiment op te richten, belast met de bewaking van het staatshoofd.

22 januari 1963

De Indonesian Observer kent me nog. Ze plaatsten mijn gerechtelijke stappen tegen Luns op de voorpagina.

President Sukarno heeft de Mahaputra Star of Merit postuum toegekend aan generaal Gatot Subroto - ik wist niet dat hij was overleden, mocht hem altijd buitengewoon graag399 - en aan alle autoriteiten direct bij de overdracht van Irian-Barat betrokken, zoals dr. Subandrio; generaal Nasution; luitenant-generaal Hidajat; generaal-majoor Jani; vice-maarschalk Omar Dhani van de auri (de luchtmacht); schout-bij-nacht Martadinata en vele anderen. Wat me opvalt is, dat generaal-majoor Suharto, de territoriale commandant voor de bevrijding van Irian-Barat, er niet bij is.400

Indonesië is een confrontatie-politiek tegen het buurland Maleisië begonnen, waar ik niets van begrijp.

23 januari 1963

De Indonesische pers meldt vandaag dat president Sukarno Emile van Konijnenburg op audiëntie heeft ontvangen. Antara wist niet wat onderwerp van gesprek was geweest.

Lezing voor de Clio Club in Williamsport, Pennsylvania.

24 januari 1963

Lezing aan het Broome Technical Community College in Binghamton, New York. Ik was zo moe, dat ik in de auto van Gordon Gates naar het vliegveld in slaap viel.

25 januari 1963

‘Newsman says: “Talk to Castro or kill him”’ was de kop in de Binghamton Press vanmorgen. ‘I don't think Castro will be overthrown from within. Communist Cuba is a police state. Anyone who thinks that there will be an uprising is deluding himself. There are only two ways for the us to handle the situation: One: Let Castro come to Washington the same way we talk to Nikita Khrushchev in the White House or two: send the us Marines into Cuba. Either you talk to Castro or you kill him. Anything in between is playing into the hands of Communism.’ En verder, aldus de Binghamton Press, zei ik: ‘I think it is silly to think that Khrushchev, by withdrawing his rockets, really gave up Cuba. He did nothing else but save Castro's neck and gain time. Every day ships are pulling into Havana harbor. They are arming Cuba to the teeths. We have been waiting for twelve years for Mao Tse-Tung to drop dead. Well, he hasn't. He's marching on India. Now, we are waiting for Castro to drop dead, but he's not the type to be knocked out easily. I saw him. He's healthy.’

Ik lees Arnold Brackmans Indonesian Communism, A History.401 Typisch Brack, indrukwekkend grondig werk. Belde hem op om dit ook te zeggen. Maar, anderzijds, hem kennende, en inbegrepen zijn minachting voor Sukarno, lijkt het toch een antiboek geworden. Ik zie, dat hij mijn researchmateriaal over de opstand te Madiun heeft gebruikt. Toch zet ik talrijke vraagtekens in de kantlijn.

Life magazine komt met een omslag met een foto waarop Vietcong-gevangenen aan touwen gebonden in een bootje, opgebracht worden door militairen. De oorlog wordt geleidelijkaan heviger. Opnieuw lopen de Amerikanen met open ogen in een val.

27 januari 1963

Hella Pick werkte twee uurtjes met me mee aan het hoofdstuk ‘Java’. Toch heeft ze geen geduld en krijgt woede-aanvalletjes. Ze is, net als ik, beslist niet geschikt voor wat in de volksmond heet ‘vaste verkering’. We zijn naar de verfilming van Elektra van Euripides geweest. De scène waarin de oude onderwijzer (die Orestes redde) deze vlak voor Elektra herkent aan een litteken achter zijn oor en aan het zwaard van zijn vader, vond ik prachtig. Orestes heeft een vriend die hem overal begeleidt. Ik ben zijn naam vergeten. Maar uiteindelijk, na de moord op de moeder, gaan Orestes (en Elektra) ieder huns weegs. De vriend van Orestes laat hem daarna alleen. Het moment dat Elektra een monoloog houdt tegen het lijk van haar moeders lover is magnifiek evenals veel dialogen. I loved this film. Treurig eigenlijk, dat je 37 moet worden voor je bewust iets van Euripides tot je neemt.

Luister naar de muziek van de film Jeux interdits - over die twee kinderen met hun kerkhof van beesten, die ik jaren geleden samen met Martin Portier zag. Martin is nu in de eerste zogenaamde Suriname Compagnie een jaar dienst gaan doen in Paramaribo.

29 januari 1963

Yusuf Ronodipuro vertelde, dat toen minister Subandrio tegen Arnold Brackman zei, dat het wellicht wijs was, in verband met zijn boek over communisme, na al die jaren eerst nog eens terug te gaan, hij geantwoord had: ‘niet onder dit regime’. Van Sukarno dus.

Ik zie nu, dat de val van Ernst van der Beugel eigenlijk door zestien commissarissen van de klm - waaronder prins Bernhard, prof. mr. P. Lieftinck en dr. ir. F.Q. den Hollander - in elkaar is gezet. Er schijnt niet alleen een miljoenenverlies bij de company te zijn, maar er wordt ook gesproken van een noodtoestand, die een keiharde herorganisatie noodzakelijk maakt. Prins Bernhard, dat is duidelijk, heeft een belangrijke rol gespeeld. Emile van Konijnenburg mag dan vertrokken zijn, maar zij, die onder een hoedje met Luns en consorten speelden, verdwijnen nu ook.402

30 januari 1963

Schreef een brief aan prins Bernhard met de suggestie dat hij ook eens een Amerikaanse lezingentournee op bijvoorbeeld de

grootste universiteiten zou maken met speeches over onderwerpen als de Europese eenwording, en desnoods landingsrechten voor de klm in Los Angeles. Wanneer hij het groene licht gaf, zou ik zorgen dat W. Colston Leigh hem benaderde. Met het manuscript gaat het prima, Shirley Burke is enthousiast. Ronodipuro vindt het ook bakoes, maar heeft er moeite mee wanneer ik Bungkarno bekritiseer, maar begrijpt dat dit onvermijdelijk is.

31 januari 1963

Mijn vader stelt voor om de levering van kina uit Indonesië opnieuw aan te zwengelen.

Op 1 mei a.s. zullen Nederland en Indonesië de diplomatieke betrekkingen hervatten. Eindelijk.

1 februari 1963

Ik vind een boeiende onthulling. Heeft jfk de huurlingen op Playa Giron vorig jaar verraden door de toegezegde aircover terug te trekken? Manuel Penabaz heeft dit, als voormalige huurlingenleider, met nadruk verklaard. Procureur-generaal en minister van Justitie Robert Kennedy heeft geantwoord: ‘I can say unequivocally that president Kennedy never approved us aircover, so there was nothing to withdraw.’403 Time liet erop volgen: ‘That statement of rfk sounded pretty firm and final - except it contradicted the accounts of many other people, including some members of the Bay of Pigs invasion.’404

Manuel Penabaz verklaarde, dat een twintigtal b-26 bommenwerpers uit de Tweede Wereldoorlog door de cia op een basis in Nicaragua bij Puerto waren toegezegd ter ondersteuning. Het Witte Huis had slechts twee bombardementen goedgekeurd die aan de invasie vooraf waren gegaan, en van deze toestellen werden er vele door Cuba's snelle jets neergehaald. Er lag een Amerikaans vliegdekschip met een squadron moderne gevechtsvliegtuigen aan boord voor de Cubaanse kust, dat, indien jfk deze had ingezet, het getij ten gunste van de invasie had kunnen doen keren.405

2 februari 1963

Sunarjo is op merkwaardige manier door de mand gevallen. Ik

ontmoette in de stad Mitch Walker, een neger. Hij kwam mee naar Kew Gardens. Hij bleek gevaarlijk gestoord. ‘Als ik dictator van de wereld was, dan zou ik misdadigers in een raket in de ruimte laten schieten. Verban ze naar de ruimte, dan kunnen we de planeet misdaadvrij maken.’ Zijn moeder wist dat zijn vrienden niet zuiver op de graad waren, ‘dus,’ vroeg ik, ‘zij is medeplichtig wanneer zij hen zo aardig vindt als je zegt en hen niet berispt. Wat zou je als je dictator was met je moeder doen? Mitch: ‘Stab her.’ Hij praatte maar door over raketten en de ruimte. Hij wist er bewonderingswaardig veel van af. ‘I am often dreaming... I am building cities on planets and give tham names like Kovacadoria, named after my best friend Kovacs.’ Hij tekende wat hij vertelde.406 Daarop arriveerde Sunarjo in mijn flat. Mitch begon zijn droomverhalen van voren af aan. Maar deze keer werd ook de maan erbij gehaald. Mitch en Sunarjo kropen uiteindelijk samen in bed en raakten seksueel verwikkeld. Ondertussen bleef Mitch maar over zijn raketten door smoezen. Om 05.15 uur verloor ik mijn geduld totaal. Ik heb ze onverkort, ondanks het late uur, de deur uit gezet. Dat was het einde van Sunarjo.

4 februari 1963

Cincinnati, Ohio, Sheraton-Gibson Hotel.

Arriveerde met de nachtbus. Er waren drie zwarte muzikanten op reis, een pianist, violist en bassist. Ik zag hoe ruw ze met de bas omsprongen. In Columbus, Ohio ontdekte de bassist dat er een scheur in zijn instrument was gekomen. Dat had ik kunnen voorspellen. Ze werden woedend. Geen verzekering. Na Columbus kwam de bassist naast mij zitten. ‘I hate this country with two faces’, zei hij. ‘As soon as I have enough money I want to get out, to Europe or Japan.’ Bij de pissoir van het busstation in Cincinnati hingen twee negerjongens rond. Zij boden een blowjob aan voor geld. Eén althans. De ander deed mee uit verveling. Ik adviseerde: ‘join the Army.’

Lezing voor de Woman's Club in Wyoming, Ohio. In de bus zaten patiënten van de Longview Mental Clinic. Een vrouw zei haar man te gaan opzoeken, die steeds maar mensen met zijn handen door verstikking om zeep wilde brengen. De man was een Italiaan, had voor Mussolini gevochten en was drie keer met zijn schip getorpedeerd. Zij toonde me foto's van een aantrekkelijke kerel. Hun zoon, Salvatore was achteneenhalf jaar.

Nu haar man in de funny-farm zat had ze omgang met een truck-driver, ‘om wat te rollebollen’. Ze gaf haar telefoonnummer: joan, be 1-6191.

5 februari 1963

De us News & World Report407 publiceert een Baron von Munchhausen-verhaal, dat Bungkarno nu ook, na Irian-Barat, Sarawak, Brunei en Noord-Borneo wil inpikken, evenals Oost-Timor. Premier Abdul Rahman wil een Maleisische federatie stichten met Singapore, Brunei, Sarawak en Noord-Borneo. President Macapagal van de Filipijnen zou ook Noord-Borneo willen opeisen, dus concludeert het blad, Sukarno's empire-building is in de gevarenzone terechtgekomen.

U Thant heeft het onderzoek naar de dood van Patrice Lumumba officieel gesloten. We zullen nooit weten hoe die moord zich heeft voltrokken.408

Robert McNamara, minister van Defensie, verzekert de Amerikanen, dat ‘based on information available to me, I believe, that there are no surface missiles in Cuba threatening the country today.’409 Een weinig overtuigender verklaring is nauwelijks denkbaar. Sprak vanavond in het International Student Centre van de (zwarte) Fisk University. In Nashville, Tennessee. Er woonden ongeveer tien studenten uit Nigeria, Barbados, Jamaica en andere landen de lezing bij, plus vijftien zwarte Amerikanen en twee of drie leden van de faculteit. Ik had de Associated Press en United Press een press release van één pagina gegeven over wat ik ging zeggen, maar met dertig personen in mijn gehoor, I made a complete ass of myself (giving out a press release). De universiteit betaalde 250 dollar aan W. Colston Leigh, dus bijna tien dollar per persoon. Absurd. Gross mismanagement.

6 februari 1963

Memphis, Tennessee.

Sliep hier in een hotel. Achtste blow job sinds 1 januari. Met Greyhound op weg naar Pine Bluff, Arkansas. Sommige kampong-huisjes hier herinneren me aan het landschap van Java. Ik lees Brackmans boek over Indonesian Communism uit. Heb veel vragen en zet vraagteken na vraagteken in de kantlijn. De Nederlanders hadden gelijk om Sukarno al in de twintiger jaren op te sluiten. Hij was toen al nummer één. Voor mij zal hij het blijven. Leer toch veel van Bracks boek.

Texarkane, Texas, Grim Hotel

In Pine Bluff drie uur bij het trein-emplacement in de zon gezeten. Goddelijk, alleen in een hemmetje. Het is lente-achtig zacht. Las het Sukarno-manuscript. Er moet nog veel aan gebeuren. Lees de biografie van Marlon Brando, stijl James Dean. In Fisk vroegen de studenten, waarom de vs tegen sancties jegens Zuid-Afrika waren. De twee gezichten van Amerika. Prima titel voor een boek. Sommige studenten bleken affectie voor Patrice Lumumba te voelen.

7 februari 1963

Lezing voor de Woman's Department Club in Shreveport, Louisiana. Werd afgehaald door Mrs. Ralph Henderson en een verslaggever van de Shreveport Journal.410 Station ksla, gesponsord door Maxwell House Coffee, nam een tv-interview af voor Dateline door Richard Townley. Kreeg acht minuten. De lezing ging zo-zo. Ik weet niet of ik jfk voldoende verdedigd heb, want een dame stond op en vroeg warempel of ik niet dacht, dat de president een communist was. Ik antwoorde, dat veel kritiek op jfk gerechtvaardigd was, maar communist zijn nooit. Applaus. Ik werd bestormd na afloop.

Op weg naar Baton Rouge reisde ik met een zwarte matroos. Hij was op weg naar zijn moeder en vroeg of ik bij hen wilde logeren. Hij ging naar een telefoon, toen er werd gestopt. Maar er waren thuis reeds gasten. Het ging dus niet door. Later zat ik naast een andere zwarte militair, Ephraim Connerly, die zijn vrouw ging groeten voor hij naar West-Duitsland werd gezonden. Zijn uniform stond hem prima. Zijn boots glommen, trim, militair, maar hij had een zacht karakter. In Alexandria werd gestopt. Het busstation was voor rassen gescheiden. Ik ging bij hem in de zwarte afdeling zitten. Twee blanke politiemannen zaten wel te kijken, maar er gebeurde niets. Hij vertelde, dat binnen het militaire kamp blanke en zwarte militairen normaal met elkaar om gingen, maar zodra men buiten kwam gold de apartheid nog. ‘Whites always seem to fight among themselves’, zei de soldaat. ‘We don't. Also, when I get into trouble with another black soldier for instance, whites would never come to my aid.’ Een ander verschil was, dat wanneer white soldiers geen geld hebben ze binnen het kamp blijven en niet uitgaan. ‘With us blacks, when one of us has no money, it doesn't matter, we share, we share all the time. What's mine is his too.’

Ik lees in Time, dat wanneer alle vijftienduizend psychiaters in de vs plus alle psychiatrische sociale werkers en alle psychologen en getrainde therapeuten samen al hun tijd aan individuele patiënten zouden besteden, zij slechts één op de tien Amerikanen zouden kunnen helpen, die met emotionele problemen zitten. Vandaar de hausse in groepstherapie.411

Twee Amerikaanse vliegers zijn neergeschoten in Zuid-Vietnam. Die waanzinoorlog begint pas.

8 februari 1963

Lezing voor de National Association of College Women aan de Southern University in Baton Rouge, Louisiana. Ik stelde Miss Pinkie Thrift voor, dat een der studenten me zou komen ophalen. Ik logeerde in Hotel Colonial House. ‘Oh, no,’ antwoordde zij, ‘you know what school this is?’ Zij bedoelde voor zwarte studenten. ‘They could not go to the hotel, I hope you understand.’ Haar opmerking maakte me woedend.

Ik zit in de zon aan de Mississippi-rivier. Er varen oceaanstomers langs. Liet mijn bagage op het Greyhound-station. Geheel rassen-gescheiden.

De voordracht had plaats in het Law School-gebouw, dat prachtig was. Ik werd opgewacht door zes studenten, twee studentes en de faculty advisor voor het studentenblad Digest. Editor Elbert Guillory en zijn twee medewerkers, Jim en Carl, waren ook aanwezig. De stemming was meteen slecht. De lezing was dus een soort discussie en petit comité. Niemand durfde zijn mond echt open te doen vanwege de docent. Jim vond ik zeer aantrekkelijk, maar hij wierp een ijzige blik terug. Elbert had een body uit duizenden. Ik vroeg me af hoe de kaarten lagen. Na afloop ging ik met Elbert, Jim en Carl, drie zwarte studenten dus, naar het cafetaria. De tongen kwamen los. Later werd het gesprek in het redactiekantoor voortgezet. Toen bleek dat Elbert en Jim meer dan gewone vrienden waren, alhoewel de mate van betrokkenheid niet duidelijk werd.

Jim: ‘There is no culture here on campus. I never see newspapers. I used to go to chapel and play the piano. You die here culturally.’ Er was vorig jaar een sit-in geweest en een studente was naar de rector gegaan om diens steun te verwerven. Twee dagen later verdween ze mysterieus en kwam nooit meer terug. De studenten die tijdens de sit-ins werden gearresteerd, kregen dermate bezwarende verklaringen op hun staat van dienst, dat men ze nergens anders ooit nog op een universiteit zouden toelaten.

De rector en professoren steunden de sit-in vanwege druk uit het parlement van Louisiana dus ook niet. Jim liep met me mee naar het guesthouse, waar ik een kamer had gekregen. Hij vertelde me, dat vier maanden geleden een docent van 39 jaar, ook een neger, hem de homoseksuele liefde had bijgebracht. De docent was feitelijk de lover van Elbert. Carl was ook gay. Ze hadden voortdurend allemaal seks met elkaar. Dus precies wat ik had vermoed. We namen teder afscheid eigenlijk. Ik moest naar een officieel diner, dat aan mijn lezing voorafging. Later besprak ik openlijk het incident rond het meisje, dat vanwege de sit-in naar de rector was gegaan en de negatieve stemming bij veel studenten, zoals ik die ook elders op Amerikaanse colleges en universiteiten aantrof. Ik kreeg wel een applaus, maar de vrouw van de rector kwam op me af om te zeggen dat ze diep geshockeerd was over wat ik had gezegd. Niets aan te doen. De ontmoeting met Jim, Carl en Elbert maakte alles goed.

9 februari 1963

New Orleans, Louisiana.

De stad valt me tegen. Bezocht het Casa de los Marinos. Niets aan. De French Quarter, met de antiekwinkeljes, heeft wel sfeer maar de rest is een sof. Wandelde naar de rivier en viel naast het nieuwe Hoge Gerechtshof-gebouw in het gras in slaap. Ik schreef Jim van de Digest om te vertellen wat er 's avonds was gebeurd, opdat ze de jongens niet in een val konden lokken. Er liepen trouwens op de Fisk-campus some beautiful specimen around the buildings and parks, beautiful boys and equally attractive girls.

10 februari 1963

Broer Hendriks verjaardag in Kaapstad. Via Jacksonville ben ik - de weg liep soms langs de zee - in Mobile, Alabama gearriveerd. Ik siep in de ymca. Een jongen van 24 jaar oud kwam in mijn kamer, maar hoe meer hij zei ‘give it to me I want to eat it’, hoe zekerder ik was dat ik dit niet wilde.

Lees met klimmende verbazing Conor Cruise O'Briens To Katanga and Back, A United Nations History.412 Het biedt een nieuwe versie van de moord op Patrice Lumumba. Ik heb de indruk dat O'Brien dit boek schreef zonder rekening te houden met zijn carrière of toekomst. Hij probeert een aantal sluiers die over de Congo-affaire zijn blijven hangen op te lichten.

Nikita Khrushchev heeft de Britse krantenmagnaat Roy Thompson verzekerd dat de Sovjet-militairen op Cuba slechts als instructeurs werkzaam zijn. Op de voorpagina van de Pensacola News Journal zie ik dat collega Tom Stacey van de Sunday Times met Khrushchev en Thompson op de foto staat.

12 februari 1963

Lunch en lezing met de dames van de officieren in de Club van de Air Force Missile Test Center op Patrick's Air Force Base in Eau Gallie, Florida. Zat tussen mevrouw Davis, echtgenote van de commandant van de basis, en Mrs. Sands, ook een generaalsvrouw. De dames leken tevreden, want ze willen dat ik volgend jaar voor de officieren zal spreken.413

13 februari 1963

Raleigh, North Carolina.

In de bus ontmoette ik Yoshihiko Arai (25) een graduate student Business Administration uit Californië, die voor hij naar Tokyo terugkeert een rondreis per bus maakt. Hij is hier met mij afgestapt in Hotel Carolina. We bezochten het stijlvolle gouvernementsgebouw. We wandelden samen naar St. Mary's Junoir College waar we drie bejaarde tantes aantroffen, die ons opwachtten met koffie. Yoshi merkte op, dat de dames jaloers waren, omdat ik meer aandacht had voor de studentes. Ik deed twee klassen in de ochtend, waarvan een op verzoek over de Gouden Eeuw. Sprak dus over empire-building en Indië. De lunch was prima en werd door zwarte bedienden geserveerd. Yoshi en ik sliepen in de middag in Miss Mabel Morrisons huis, waarna er een diner was. 's Avonds volgde de lezing voor alle studenten. Kreeg een staande ovatie, maar ik was dan ook, door het contact met Yoshi, in een uitstekend humeur. De vragen na afloop schenen niet te eindigen. Yoshi had de dag, net als ik, de moeite waard gevonden.

Was verrast toen Jan Piet Karssiens, studiegenoot van Nijenrode, opdook. Is getrouwd en heeft twee zonen. Werkt bij een waterleidingbedrijf.

15 februari 1963

Yoshi en ik namen de nachtbus naar Washington dc waar ik hem in het Everett Hotel installeerde. Zelf ging ik naar Odjahan Siahaan, die vertelde, dat dr. Zairin Zain in Jakarta ernstig ziek was geworden. Ook schijnt president Kennedy in de

kwestie-Maleisië de zijde van Kuala Lumpur te hebben gekozen.

Yoshi vertelde dat zijn vader bezig was een huwelijkskandidaat voor hem uit te kiezen. Hij had wel eens homoseksuele benaderingen ondervonden, zoals in een hotel in Los Angeles, toen de eigenaar hem eerst een baan aanbood, toen naar zijn kamer was gekomen, de deur op slot had gedaan en zich had uitgekleed. Dat had hem bang gemaakt. Hij had zijn vader erover geschreven. Deze had bevestigd dat de hoteleigenaar hem had beledigd. Yoshi zei homoseksualiteit af te wijzen, maar wilde er tezelfdertijd meer over weten. Daarna ontmoetten we Hella Pick samen, die geïrriteerd was over Yoshi's aanwezigheid. Yoshi en ik gingen daarop uit elkaar.

17 februari 1963

Vrijdagavond zagen Hella en ik de film David and Lisa: origineel en interessant. Ik ben er alleen niet van overtuigd, dat teenagers de film moeten zien, zoals de jongelui naast ons. Zou er met Lex Poslavsky over willen spreken.414 Zaterdag brachten Hella en ik door bij Bill en Ellen Craddock Broome415 in Charlottesville, Virginia. Hella is lief, maar ik heb tenminste van het verleden geleerd, om niet opnieuw aan liaisons dangereuses te beginnen.

Vandaag een lezing gegeven voor Chatham Hall, een meisjesschool in Chatham, Virginia. Hella was het in het algemeen met me eens over wat ik zei, ‘behalve op momenten waar je wordt meegesleept door je eigen retoriek’.

20 februari 1963

Kew Gardens, Long Island.

Mr. J.C.S. Warendorf blijft zich inzetten om mijn journalistieke rechten veilig te stellen jegens Luns en Buitenlandse Zaken. Hij lunchte op 4 februari met mr. A. Stempels en schreef: ‘Ik heb thans redenen om aan te nemen, dat de zaak nu weer op gang is gekomen en met energie zal worden vervolgd.’ Daarop volgde een curieuze, zeer vertrouwelijk passage: ‘De heer Stempels zeide mij terloops u in februari 1957 naar Jakarta te hebben geseind, dat u niet meer voor de nrc behoefde te schrijven. Toen ik hem daarop meedeelde, juist van u te hebben vernomen dat het één van uw bezwaren was, dat men van regeringszijde bij die gelegenheid, althans omstreeks die tijd te

hebben gezegd, dat u zich voor een correspondent van de nrc had uitgegeven, met de bedoeling de mening te verspreiden dat u zich ten onrechte als zodanig uitgaf, heb ik daaraan het volgende toegevoegd. “Deze tegenstrijdigheid is vermoedelijk wèl het gevolg van de omstandigheid dat Buitenlandse Zaken eerder van de inhoud van het telegram van de nrc aan u kennis had gekregen dan uzelf.”’416

Yoshi Arai kwam naar Kew Gardens en logeert en slaapt bij me.

21 februari 1963

Yoshi was gekwetst en vond me bruut omdat ik geen zin had in het ontbijt dat hij prepareerde. Hij bleef thuis. In de uno ontmoette ik de Cubaanse ambassadeur Raul Primelles. Later ging ik naar Santo, met Yoshi, die zich inmiddels bij me had gevoegd. Santo en Yoshi konden het prima vinden. Santo fixte een heerlijke maaltijd in zijn flat. We gingen voor koffie naar Figaro in de Village. Dewanto was bij Bungkarno in Bogor geweest en had de president verteld, dat veel Indonesische studenten in de vs het niet eens zijn met zijn beleid. Dat is waar, maar ze kennen hun president ook helemaal niet. Santo was van mening, dat het niet Dewanto's taak was dit de president te gaan vertellen. Hij zei ook dat, vanuit bed kijkend naar de twee lampen die hij had opgehangen, hij tot de conclusie was gekomen, dat in het leven drie lijnen nodig zijn, geen vier. ‘Twee, man en vrouw, en als derde een vriend van beiden.’

22 februari 1963

Mr. A.E. van Braam Houckgeest deelt namens prins Bernhard mee, dat hij niet kan ingaan ‘op het door u uitgewerkte voorstel’ om in de vs aan een aantal vooraanstaande universiteiten lezingen te geven. De eeg verzorgde regelmatig lecture-tours bij universiteiten in de vs. Jammer.

Mijn vader zendt een vierkoloms-artikel van Otto Kuijk in De Telegraaf417 waarin en detail wordt ingegaan op de ‘aktentas vol met menselijke betrekkingen’ van Emile van Konijnenburg. Het is een feit dat Konijn altijd voor iedereen gereed staat om te helpen, vooral wanneer het problemen in Indonesië betreft. Hij is de eerste Nederlander die na het herstel van de betrekkingen het land binnenkomt, ook al is het zijn eerste zorg om de klm-onderhandelingen tot een voor beide partijen profijtelijk einde te brengen.

24 februari 1963

Ben op weg naar Syracuse, New York. Tijdens het weekeinde leverde Hella Pick, correspondente van de Guardian, een, althans voor mij scherpe kritiek op jfk. ‘Kennedy is een la faard’, aldus Hella. ‘He is much less progressive than he appears to be. He knows damned well, he can't get the bills through Congress he is asking for. He fears for his life. The press was not even allowed to attend the party for president Romulu Betancourt until after the Kennedys had left.’ Hella is aardig maar instinctief. Herinnert ze mij te veel aan de Röell- en Westerman-affaires?418 Ik ga geen stap verder met haar.

Er is weer een nieuwe storm opgestoken over Cuba na een waarschuwing van de Sovjet-maarschalk Rodion Malinovsky. Om dit eiland zou World War III kunnen ontstaan. De Record American publiceerde op de voorpagina: ‘u.s. promises castro ouster.’ Senator John Stennis van Mississippi vond tien Sovjet-instructeurs op Cuba er tien te veel. ‘We will wipe out all Soviet-dominated Governments in the hemisphere.’ Senator Barry Goldwater schreeuwde om een totale blokkade van Cuba.

Joop van Tijn interviewde Emile van Konijnenburg voor de Haagse Post. Natuurlijk werd eerst gevraagd of hij zich ten aanzien van Indonesië had ingespannen voor het materiële belang van de klm of dat het breder lag? ‘Belangrijk breder’, zei Konijn. ‘De klm is natuurlijk een belangrijk aspect, maar ik geloof dat de 350 jaar dat Nederland contact met Indonesië heeft gehad de basis vormt voor het voortzetten van het contact, dus herstel van de betrekkingen.’ Daarop volgde de vraag of Konijns activiteiten in die richting tot een passie waren geworden. ‘Het is meer een kwestie van gezond verstand. Ik geloof, dat beide landen er wel bij varen wanneer de betrekkingen worden hersteld.’ Van Tijn hield vol: ‘Toch bent u wel een man, die als hij zich iets voorneemt zich daar helemaal op werpt.’ Van Konijnenburg: ‘Dat is juist, maar naar ik meen is dit nog geen passie. Het is een kwestie van volhouden en doorzettingsvermogen.’419 Konijn verwoordde nog eens exact het standpunt van de groep-Rijkens en alle daaraan verbonden leden, inbegrepen mezelf. Altijd kregen we weer te horen dat we ‘bezeten’ waren van de Papoea's, Sukarno en Indonesië. Puur geklets. Het ging om het behoud van de historie en veel eerder de psychologische investeringen over een periode van eeuwen, dan de dubbeltjes en centen, althans zo was het zeker bij mij, deze afgelopen jaren 1956-1963.

25 februari 1963

Opnieuw een lezing voor het Auburn Community College in Auburn, New York. Het liep vrij gesmeerd. Sommige studenten vragen dan altijd weer: ‘Whom are we to believe, you, or what we are reading in the paper?’

Subway. Twee oudere mensen, grijzende man en een magere, lange juffrouw, demonstreren alle tekenen van verliefdheid: lachen, druk praten, bouderen, staren, zoentjes met de lippen in de lucht, alles wat erbij hoort. Waarom lijken ze me toch zo volmaakt belachelijk? Waar komt die opwinding eigenlijk vandaan? Dat alles voor a simple piece of ass?

26 februari 1963

Yoshi is naar Tokyo vertrokken. Hij liep naar mijn werktafel en zoende me. Hij heeft zich wel snel aangepast aan wat voor mij de essentie van leven is.

Generaal Emmett O'Donnell, commandant in het gebied van de Stille Oceaan, heeft verklaard dat de vs geen jets in de strijd zullen werpen in Vietnam. Dat geeft de burger moed.

Lunchte met Arnold Brackman in het New York Times-gebouw.420 We bespraken zijn boek over communisme in Indonesië. Ik deed enkele suggesties. We verschilden over Bungkarno van mening, als altijd. ‘You are for revolution for the sake of revolution. I am for a revolution, so Indonesia will at last get on its feet economically. Do you know that the roepia is now 1.500 against one dollar?’ Ik vertelde Brack reeds weken geleden een artikel voor de Typhoon te hebben geschreven met als kop: ‘Harde aanpak gewenst: opbouw economie krijgt voorrang.’ Het begon aldus: ‘Verscheidene malen heeft president Sukarno deze maand zijn voornaamste adviseurs op het Merdeka-paleis bijeengeroepen teneinde de treurige financiële toestand van het land te bespreken. De minister van Voorlichting, Ruslan Abdulgani, heeft de pers een uiteenzetting gegeven van wat er werd besproken. Er wordt ten eerste naar gestreefd een snelle stabilisatie van 's lands economische en monetaire positie te bereiken.’421

Brackman reageerde net als ik op de berichten dat Sukarno fortuinen in buitenlandse banken zou hebben: ‘I can imagine with Sukarno almost anything,’ zei hij, ‘but not that.’

Intussen heeft president Kennedy een onderzoekscommissie, het us Economic Survey Team, de Indonesische economie laten doorlichten onder auspiciën van het Yale University Southeast Asia Study Program. Het besluit hiertoe werd tijdens Sukarno's eerste bezoek aan jfk op 24-25 april 1961 genomen. Het team stond onder leiding van professor Don Humphrey, van de Fletcher School of Law and Diplomacy aan de Tuft University, en vijf andere specialisten. Ze verbleven slechts 24 dagen in Indonesië, maar produceerden een gedetailleerd rapport van tweehonderd pagina's, het zogenaamde Humphrey-rapport. Het is onlangs verschenen. Mijn vader en mr. C.N. van der Spek van de kininefabriek hebben er reeds om gevraagd.

27 februari 1963

Lezing voor de Present Day Club in Princeton, New Jersey. Iemand zei, dat het de interessantste lezing was sinds hij in 1936 lid van de club werd. Wel wat overdreven. Ik ben dergelijke superlatieven gewend en trek me er weinig van aan. Vervolgens ging ik naar Hashram Zainoeddhin, die eerst zijn gebeden zegde en daarna reden we samen naar Kew Gardens (in zijn auto).

Martin Portier is in Suriname aangekomen en doet dienst op het vliegveld Zanderij. Hij zal er drie maanden blijven en dan naar Nickerie worden overgeplaatst. ‘Achter ons kamp bbz (Bos Bivak Zanderij) woont een tukang penatu,422 een Javaan en zijn vrouw. Ik kom dikwijls bij hen. Voel me dan senang.423

W. Colston Leigh gaat toch een dezer dagen naar prins Bernhard schrijven om te zien of hij niet toch voor een lezingentournee is te vangen.424

De Federatie van Journalisten heeft andermaal minister Luns geschreven.425 ‘De brief is zo gesteld,’ aldus mr. J.C.S. Warendorf, ‘dat de minister nu wel met feiten moet komen.’ Zelf zond de advocaat een brief aan de heer Droogleever Fortuijn ‘om extra druk uit te oefenen’.426

1 maart 1963

Lezing (de tweede) op het Waynesburg College in Pennsylvania. Hashram was meegekomen. Op de terugweg raakten we verdwaald in de Blue Mountains. Op de New Jersey Turnpike -

ik reed - maakten we in het donker een rare slipper op de sneeuw en het ijs. We waren pas om 03.45 uur in Kew Gardens terug. Hashram bidt altijd. Hij keert zich naar Mekka en zit op de grond. Hij praktiseert judo. ‘Ik kon eigenlijk helemaal niet tekenen, maar daarom juist wilde ik ingenieur worden’, zei hij.

3 maart 1963

We wilden Dewanto ontmoeten, maar hij is onvindbaar. Sukarno's concept van nasakom - nationalisme, socialisme en communisme - is eigenlijk een praktische synthese van wat er in zijn land leeft. Ronald Stead meldt in de Christain Science Monitor dat D.N. Aidit, secreraris-generaal van de pki (Partai Kommunis Indonesia) heeft gevraagd om de oprichting van een nasakom-kabinet. Het is een feit dat Sukarno tot dusverre de aanzienlijke groep Indonesiërs die de pki aanhangen buiten het decision-making process heeft gehouden. Ze willen meer in de melk te brokkelen hebben en daar heeft Sukarno oren naar. Dit toegeven jaagt het Indonesische leger in de gordijnen. Tenslotte hebben de militairen in 1948 een communistische coup in Madiun in de kiem moeten smoren. Sindsdien heeft het nauwelijks geboterd tussen beide groepen. Sukarno was steeds de vredebewaarder tussen hen. Ik heb altijd de indruk gehad, dat president Sukarno zich ook bewust Bapak beschouwde van Aidit en de pki, een opstelling waar het leger geen boodschap aan wil hebben en ook weinig begrip voor heeft.

Bungkarno excelleerde om samen met zijn rechterhand in politiek denken, Ruslan Abdulgani, slogans te bedenken voor de wijze waarop hij leiding wilde geven aan volk en land. De nasakom-filosofie was gebaseerd op manipol, usdek en resopim. manipol was de naam voor het politieke manifest van 17 augustus 1959. Het thema van manipol was ‘Socialisme à la Indonesia’. usdek betekende de eerste letters van de vijf Indonesische woorden voor de Grondwet van 1945, Indonesisch socialisme, geleide democratie427 en het tot bloei brengen van de Indonesische identiteit. resopim was gevormd uit de woorden revolutie, socialisme en leiderschap. Indonesische studenten in de vs, dikwijls al vele jaren van huis en na hun studie in New York blijven hangen, konden, naar mij dikwijls bleek, op afstand niet volgen wat zich thuis afspeelde of hoe
er door Bungkarno werd gezocht naar een equilibrium volgend op een paar eeuwen buitenlandse overheersing.

4 maart 1963

Pittsburgh, Pennsylvania, Hilton Hotel.

Lezing en lunch voor de Woman's Club van Sewickley, Pennsylvania. Zelfs in dit hotel kwam er gisteravond een neger naar mijn kamer voor een bezoekje.

5 maart 1963

ymca, Cleveland, Ohio

Moskou heeft de regering-Kennedy laten weten zevenduizend militairen uit Cuba terug te zullen trekken: tienduizend Sovjet-militairen zullen ‘als instructeur’ achterblijven.428

Ben op weg naar Ashtabula, Ohio, wat een Indiaanse naam is en ‘kleine visjes in de rivier’ betekent. Kan er alleen met een bus komen. Er is een avondeten gepland. De lezing zelf voor de Woman's Club is om 20.00 uur. Dan met een nachtbus naar Nashville, Tennessee.

7 maart 1963

jfk heeft gezegd dat hem niet bekend is dat Havana er prijs op stelt diplomatieke betrekkingen met Washington te herstellen. Hij verwachtte ook niet dat het zou gebeuren. Dit is onbegrijpelijk, want het is precies wat wèl zou moeten gebeuren. jfk heeft ook gezegd, dat een blokkade van Cuba, om Sovjet-olie tegen te houden, gelijk zou staan met een oorlogsdaad en is dit niet van plan. Cuba blijft Kennedy's achilleshiel.

Sprak om 11.00 uur voor de Centennial Club in Nashville. De voorzitter van de lokale Birch Society429 zei me: ‘We lachen hier om de Kennedys. Zijn regering wemelt van de communisten. Het State Department zit er vol mee.’ Het hele gezelschap was tegen de uno. Er werden grapjes gemaakt over Caroline Kennedy, die zich met de zoon van dominee Martin Luther King zou verloven. Maar wanneer je ook ziet hoe erbarmelijk slecht de lokale kranten zijn, zoals de Nashville Banner, kan het haast niet anders dan dat deze mensen onzin praten.

Later kwam professor Bill Alexander, met drie (zwarte) studenten van Fisk en vergezeld van professor en Mrs. Jay Hint (Political Science) naar mijn hotel. Het gezelschap werd verboden, omdat zij negers waren, naar mijn kamer te gaan. Tevoren was

een student uit Liberia, die bij me was, wèl doorgelaten. We moesten dus een andere plaats vinden om te praten. Die was er niet, want ik was blank. We eindigden in het restaurantje van het Greyhound-busstation. Wat een walgelijke samenleving.

8 maart 1963

Lees Communist China and Asia, Challenge to American Policy, van A. Doak Barnett, uitgegeven onder auspiciën van de Council of Foreign Relations.430 Het accent valt op het China van nu. Tenslotte zijn de communisten er al weer veertien jaar aan de macht. Het is inderdaad onvoorstelbaar hoe de aanhangers van Mao een volk ter grootte van enkele honderden miljoenen mensen in een recordtijd onder politieke, sociale en psychologische controle hebben gebracht. Adembenemende studie (575 pagina's).

Ben op weg naar Kentucky. Links van me zit een juffrouw in de bus om koude rillingen van te krijgen.

In dit land wordt de romantiek vervangen door calculatie. Het ‘hart’ wordt gereduceerd tot een machine in plaats van het zenuwcentrum van emotie en affectie. Men vervormt het leven tot een mechanische operatie. Kinderen zullen op een dag op het gemeentehuis worden gepland, net als de rest van de samenleving. Hormonen zullen in laboratoria worden onderzocht alvorens ze kunstmatig worden ingebracht. Niet meer als het gevolg van romantiek en op hol geslagen hoofden, maar als gevolg van laboranten in witte jassen die het vitale werk zullen doen. Eens zal de Staat bepalen hoeveel blauwe en hoeveel bruine ogen er moeten komen, hoeveel brunettes en hoeveel blondines. Ik vraag het me af, en griezel bij de gedachte.

Doak Barnett refereert aan Sun Yat Sen, die me aan Bungkarno doet denken. Sukarno bewonderde Sun Yat Sen, wanneer ik me dit correct herinner.

Charles de Gaulle schijnt naar Soestdijk te gaan. Wat voor gezicht zal Luns daarbij trekken?

9 maart 1963

Lezing voor de Woman's Club in Lexington, Kentucky.

Paus Johannes XXIII heeft de schoonzoon van Khrushchev, Alexei Adhzubei en zijn vrouw Rada op het Vaticaan ontvangen.

11 maart 1963

Statler Hotel

Ontmoette Paul (23 jaar). Hij verliet het leger na te hebben duidelijk gemaakt, dat hij gay was. Volgde de kunstacademie en richt nu etalages in. Is vorige week door tien zwarten in elkaar getimmerd ‘for no reason at all’. Hij voegde eraan toe: ‘Ze herinneren me aan apen.’ Hij had me bij de bus gezien en was ook naar de Statler gekomen en zat vlak bij toen ik thee bestelde in de coffeeshop. ‘I guess I needed your brain lifting. You looked interesting. I didn't want to loose track of you’. We aten samen. ‘I do my dying act for you’, zei Paul, en er volgde een reeks rochels en geluiden alsof hij stikte. Dat was gisteravond.

Gaf een lezing voor de Woman's Club in Lakewood, Ohio.

13 maart 1963

Louisville, Kentucky

Logeerde in het ymca. Ontmoette Robert Haines (20). Hij was sinds zijn tiende jaar metselaar en bouwvakker. Hij was een blonde ruige beer met blauwe ogen en helemaal om te pakken, wat ik prompt heb gedaan. ‘The higher up the building,’ vertelde hij later, ‘the greater the danger, the more I love it. I served in the navy. I loved the woolen uniform. I love uniforms anyway.’ ‘You would have been a perfect Nazi’, antwoordde ik. ‘Weren't those uniforms of the Nazi's something?’ ging hij verder. ‘I like tight pants, and boots with a bugle and black. Boy, I love the color black.’ Bob had één beste vriend, een marinier. ‘If he's off, he doesn't even go home, he comes and stays with me. We fight together. We wrestle together. I guess he is my best friend. With your best friend you both in turn come up on top, otherwise it isn't right.’ Ik vroeg hoe zijn beste vriend heette. ‘Bob’, zei hij. Hij hield van kleine vrouwen maar ging niet meteen met ze naar bed. ‘I first like to know them better before I fuck them. I guess I felt like talking tonight, although I love to be alone. I live all by myself and have a nice apartment.’ Hij was uit Indianapolis gekomen, wilde een poosje in Louisville werken en dan zou hij verder trekken.

Gaf een lezing voor de Woman's Club in het auditorium van het Club House. Op de programma's stond ‘demand performance.’ Ik was hier op 20 januari 1960 ook geweest. ‘His dynamic grasp of his subject, his attractive appearance and his brilliant platform personality so captivated his audience that there have been many requests for a return engagement.’ De lezing verliep prima, maar er waren vervelende vragen en problemen tijdens het vragenuurtje. Een dame zei, dat ik de zaken driemaal onjuist had voorgesteld. Ze had ze opgeschreven. Ik werd woedend, maar zorgde ervoor

dat ik een smile produceerde. Later hoorde ik, dat zij gehuwd was met de general manager van de Louisville Times.

Ben op weg naar West Virginia. Lees Nobody Knows my Name van James Baldwin.431 ‘It is a terrible, an inexorable, law that one cannot deny the humanity of another without diminishing one's own: in the face of one's victim, one sees oneself.’ Al enkele dagen heb ik er behoefte aan naar een kerk te gaan en een kaars te branden, zoals ik in Rome dikwijls deed.432 Eigenlijk ben ik na mijn definitieve scheiding van Frieda bijna nooit meer naar St. Patrick's gegaan.

14 maart 1963

Charleston, West Virginia, Hotel Ruffner

Lezing voor de Exchange Club.

Tengku Abdul Rahman, premier van Maleisië, denkt dat Bungkarno Noord-Borneo wil inpikken. Oorlog tussen beide landen zou op een Indonesische overwinning uitdraaien, omdat de Sovjet-leveranties van oorlogstuig het evenwicht in Zuidoost-Azië hebben verstoord, meende de premier. Rahmans analyse en de analyse van Washington lopen parallel. Luns moest uit Irian-Barat verdwijnen, omdat de Amerikanen verwachtten dat een verscherping van de confrontatie met Nederland het vissen in troebel water door de Sovjet-Unie zou vergemakkelijken. Indonesië zou internationaal onnodig in de richting van Moskou worden gedreven. Een herhaling dus van de betrekkingen die Nieuw Delhi en Moskou waren aangegaan. Daarom diende de Nederlandse fictie ‘Papoea's broeken te willen aantrekken’ te worden opgeofferd. Ik denk dat het Indonesië meer is te doen om roet in het eten te gooien in het plan om tot een grotere Maleisische federatie van Sarawak, Brunei, Noord-Borneo, Singapore en Malakka te komen, welke op 31 augustus zijn beslag moet krijgen, dan dat - zoals de wereldpers het voorstelt - Bungkarno imperialistische bedoelingen zou hebben, laat staan aan grootheidswaanzin zou leiden, zoals in Holland zo graag wordt geschreven.

Ben op weg naar Cincinnati. Gebruik mijn tijd uitstekend. James Baldwin zegt over het belang van de schrijver: ‘His importance, I think, is that he is here to describe things, which other people are too busy to describe’ (pagina 153). Baldwin vindt, wat Carl Rogers mij al jaren geleden duidelijk maakte,433 dat je òf de mens wordt die je werkelijk bent, òf je geeft je over en laat je leiden

door dromen en fantasieën over wie je zou kunnen zijn, wat tot je ondergang zal leiden.

Er zitten een blanke matroos en een zwarte parachutist in de bus. Je kunt ze niet missen. De para heeft zijn haar laten bewerken, ontkrullen. Het hangt een beetje voor zijn hoofd. Hij maakt bewegingen met zijn neus, zoals Martin dat kan doen. Zijn uniform zit gegoten, gestreken en trim. Ik ben me bewust, dat ik mijn ogen niet van hem af kan houden, wat dus niet koosjer is. Waarom eigenlijk? Om seks te hebben? Niet direct. Om samen te zijn en met elkaar te spelen, to cuddle, to neck? Ook niet helemaal. Toch voel ik me als een magneet aangetrokken tot de para-boy. Is it love? Is it the desire to father him? Is het om hem te leren kennen? Een verlangen naar beschutting, bescherming, in elkaars armen te zijn? Zijn deze gevoelens te vergelijken met die van een vrouw, die een man opmerkt? Een vrouw zou wellicht direct in zijn broek zitten en op zijn penis afgaan, òf met haar handen, òf met haar mond en hem naar een erectie toewerken. Maar dat is wat ik langzamerhand verwacht dat kerels bij mij zullen doen. Dat is ook precies wat al jarenlang met mij gebeurt. Ik ben met boys meestal volkomen passief, ik lig op mijn rug en laat me bewerken. Hoe dikwijls nam ik het initiatief over. Bijna nooit. Ik hoor de stem van de para achter me, dezelfde toon als de stem van Frederick Wallace,434 dezelfde softness.

Ik las dat in Afrika de verhouding 524 zwarten op één blanke is. In Zuid-Afrika is het drieëneenhalve zwarte op één blanke; in Rhodesië twaalf op één; in Portugees Angola 46 op één en in Mozambique 64 op één. Reeds 25 Afrikaanse staten, eens kolonies van blanken, zijn nu vrij.435 James Baldwin houdt zich hier intens mee bezig. Hij zegt dat het lot van Patrice Lumumba, die tenslotte werd vermoord door zwarten die met blanken collaboreerden, de popular imagination van de zwarten in Harlem, New York heeft weten te grijpen. Welke is toch die haatliefdeverhouding tussen blank en zwart in Amerika? Baldwin is kritisch jegens William Faulkner, die het geleidelijk opheffen van het Amerikaanse apartheidsvraagstuk voorstaat. Natuurlijk zijn zwarten ongeduldig. In Ashlan, Kentucky verliet ‘mijn’ paratroeper de bus. Hij zal nooit weten dat ik over hem heb geschreven.

Baldwins hoofdstuk ‘Male Prison’, dat de homoseksualiteit behandelt, plaatst me voor veel vraagtekens. Morgen wil ik het

opnieuw lezen. Ook hij komt bij André Gide uit. Baldwin voelde, naast bewondering voor Gide, afschuw voor diens protestantisme en diens homoseksualiteit. Protestantisme gaat aan me voorbij, want de meeste mensen hangen tenslotte het onbegrepene uit de wereld aan een theorietje op om de vragen voor zich uit te schuiven. Baldwin vindt dat Gide's nichterij ‘his own affair’ was, ‘which he ought to have kept hidden from us’. Onzin. En, volgens Baldwin, ‘if he were going to talk about homosexuality at all, he ought, in a word, to have sounded a little less disturbed’. (pagina 156). Daar ben ik het dus evenmin mee eens. Vooral Baldwins conclusie: ‘When men can no longer love women they also cease to love or respect or trust each other, which makes their isolation complete’, is nauwelijks een wet van Meden en Perzen. Ik geloof helemaal niet dat homo's zich dermate geïsoleerd behoeven te voelen. Homoseksuelen spelen seksueel met andere jongens, precies zoals hetero's hun ‘neus snuiten’ bij een dame aan de Zeedijk.

Hoe dikwijls denk ik nog aan Frieda? Bijna dagelijks houden bovenstaande vragen me bezig, wanneer mijn ogen de mensen aftasten. En ik nu eigenlijk bezig ben de parachutist met mijn ogen ‘uit te kleden’.

Er gaat geen dag voorbij, dat ik niet over deze puzzels wil schrijven, niet één boek, maar boeken.

21.50 uur (Greyhound-bus, vervolg)

Een jongen zit naast me, 24 jaar, blond, lange benen, jeans, goeie tanden, net uit de gevangenis losgelaten in West Virginia. Hij had vaker vast gezeten, maar nog nooit zo lang als deze keer. Hij was gepakt als moonshiner; hij had samen met anderen clandestien whiskey gestookt, ‘die als vodka smaakte’. De vrouw van een van zijn vrienden had hen verraden. ‘I made 70 dollars a week plus unemployment pay, not bad at all.’ Hij was getrouwd, had een jongen van vier en een meisje van twee jaar oud, maar zijn vrouw had echtscheiding aangevraagd. Waar hij nu naar toe ging? ‘Chicago, to my mother.’

15 maart 1963

(nog steeds in de bus)

Nog negen uur rijden en dan ben ik er: Des Moines, Iowa. Een vrouw naast me weet van gekkigheid niet wat ze moet doen. Een stuk breien, weg. Op de kaart kijken. In een boek lezen. In een appel bijten. Ik herinner me dat Tengku Abdul Rahman in het interview zich erover beklaagde veel moeite te hebben gedaan om Indonesië te steunen met het opeisen van Nieuw-

Guinea, en nu stelde Jakarta zich vijandig op. Ik dacht: I know how it feels, buster.

Lees The Great Deception, The inside story of how the Kremlin took over Cuba, door James Monahan en Kenneth Gilmore,436 beiden medewerkers van Reader's Digest. Het boek shockeert, maar er staat zoveel informatie in die nagetrokken zou moeten worden. Wie komt daartoe? Toch kan men er ook niet helemaal omheen of de schouders erover ophalen. Ook hier wordt herhaaldelijk benadrukt, dat het onwaarschijnlijk moet worden geacht dat Fidel Castro zich tot Moskou zou hebben gekeerd indien Washington een ander, pragmatischer beleid had gevolgd. Het is vrijdagavond in Des Moines. Wandelde in de stad. De jeugd van zestien, zeventien en achttien jaar weet niets beters te doen dan langzaam door het centrum heen en weer te rijden in dikwijls dure, flashy automobielen, met de radio's knoerthard aan, en spelletjes doen als elkaar snijden en snel optrekken en naar elkaar schreeuwen. De traumatisch verveelde jeugd van de usa anno 1963, welke met zichzelf geen raad weet en dan maar de straat op gaat om onzin uit te halen en tijd te verdrijven. Dat zijn dan de gezagsdragers van morgen, die de zogenaamde ‘vrije wereld’ zullen gaan maken of breken.

Nam een late nachtbus naar Ames, Iowa, waar ik morgen aan de State University tijdens een model United Nations-bijeenkomst moet spreken. Er zijn studenten uit 56 landen aanwezig, van verschillende universiteiten in de vs. De zetels van de communistische landen zullen door links-georiënteerde Amerikaanse studenten worden bezet. Ik werd door Paul X. van de bus gehaald en in een comfortabele kamer in de universiteit gehuisvest.

16 maart 1963

Om 09.00 uur was ik deze tweede dag van de bijeenkomst de keynote-spreker in mijn functie van United Nations-correspondent. Ik kreeg dertig minuten. Er waren vijf Indonesische studenten aanwezig, ik lunchte met hen. Ging wat stroef. Er was één jongen die Cuba vertegenwoordigde, een weggelopen anti-Castro-student. Gedurende de rest van de dag leidde ik nog drie discussiegroepen. Het was allemaal zeer de moeite waard. Sommige Amerikaanse studenten, zo werd mij door afgevaardigden van Kenya, Angola, Rhodesië, Ghana, Guinea en de beide Congo's verzekerd, beschouwden mijn ideeën over in-

ternationale politiek als communistisch. Veel studenten vroegen of ik wilde debatteren met professor Arthur Larson, directeur van het World Rule of Law Center aan de Duke University. Ik ging akkoord maar het voorstel werd afgewezen. Na het diner was er een cocktailparty voor de president van de universiteit, de faculteit en speciale gasten. Omdat ik, na me de hele dag te hebben uitgesloofd, door niemand was aangesproken en aan niemand van de leiding was voorgesteld, zelfs niet voor we aan tafel gingen, bedankte ik voor de eer en zei er de voorkeur aan te geven naar een party van Ghanese studenten te gaan. Een student uit Guinea bracht me erheen. Het was er te vol en te druk. Ik bleef niet lang.

Toen eerder professor Larson vragen van studenten kreeg, vroeg een Congolese student op mijn suggestie: ‘Waarom willen de vs geen sancties tegen Zuid-Afrika, terwijl Washington een blokkade om Cuba legt?’ Larson antwoordde, dat deze twee zaken niet te vergelijken waren. Cuba was een kwestie van leven en dood. Op Cuba ging het om levensgevaarlijke raketten. Hij stelde het voor alsof het embargo op Cubaanse suiker - reeds door Eisenhower afgekondigd - iets te maken zou hebben gehad met de kwestie van de raketten, die pas veel later ging spelen. De raketten waren immers in reactie op de Amerikaanse blokkade geplaatst. Ik had geen zin om erop in te gaan. Larson moet de Afrikaanse studenten in zijn gehoor met zijn visie hebben gekwetst. Je kunt apartheidsproblemen niet vergelijken met het nationaliseren van Amerikaanse eigendommen op Cuba. Ik zou over deze onderwerpen snel een boek willen schrijven, maar wanneer?

17 maart 1963

Om 04.30 uur kwam ik per bus in Kansas City aan. Ik dronk een kop koffie. Een kerel kwam op me af, met als smoesje de vraag of we elkaar in de Air Force Mess in Wiesbaden hadden ontmoet. Zijn naam: Jim Dellen. De vriend van zijn ouders, Donald Watson, zat verderop. Omdat zijn vlucht naar Dallas, Texas pas om 09.05 uur zou vertrekken vroegen zij of ik met hen mee naar hun flat ging. Ik nam een douche. Zij lagen al te wachten, dus de onvermijdelijke seks werd geconsumeerd. Ik was niet in staat op beiden tegelijk te reageren, dus ze hebben me met hun tweeën langdurig bewerkt. Hun huwelijk duurde nu drie jaren. De een werkte in een ijzerwinkel. Wat de ander deed ben ik vergeten.

Vloog met Braniff International Airways first class naar Dallas. Een stewardess, met de bekende Hollywood-grijns, bood thee,

koffie en warme chocolade aan. Toen ik vroeg of er misschien een ontbijt was, of iets anders, zei ze: ‘I can make you some soup.’ De service is erbarmelijk in het rijkste land ter wereld.

18 maart 1963

Corpus Christi, Texas, Nueces Hotel.

Overal Spaanse invloeden dicht bij de grens met Mexico. Zeker wat de architectuur betreft. Verder heeft deze plaats hetzelfde onpersoonlijke karakter als alle Amerikaanse woonoorden. Zag de film To kill a mocking bird met Gregory Peck en twee zeer opmerkelijk spelende kinderen, zowel de jongen als het meisje. De weduwnaar in de film vraagt aan de zwarte dienstbode om te blijven slapen om op de kinderen te passen. Twee bejaarde blanken voor mij in de bioscoop zeiden tegen elkaar: ‘the good old days are gone forever’. Wat later vond er een klassieke ‘lynch mob scene’ plaats in de film. Ik zei, luid genoeg, alsof ik in mezelf sprak: ‘these good old days are gone forever...’ Een film als deze past precies in het huidige sociale klimaat.

Wandelde later langs de zee en mijmerde over de lichtjes langs de kust. Voelde weer die intense eenzaamheid. De wind kwam zachtjes opzetten. Probeerde zoveel mogelijk zeelucht in mijn longen te pompen.

Mrs. Marcine Struve, echtgenote van een oogarts, haalde me in een airconditioned Cadillac af. We reden eerst naar de kathedraal, die ik gisteravond had gezien. Zij brandde een kaars maar ik bleef achterin. Kaarsen branden kan ik niet wanneer ik op mijn vingers wordt gekeken. Om 17.00 uur ben ik alleen teruggegaan en heb mijn kaars aangestoken. Dit ritueel is begonnen met Micheline Vernier in 1949, en is voortgezet met Bertie Hilver dink in de jaren vijftig. Zij waren beiden rooms-katholiek.

Lunch in de Country Club. De lezing ging prima. Ik omzeilde zo tactvol mogelijk vragen als: ‘Hoe raken we de communisten tussen onze onderwijzers en dominees kwijt?’ en meer van dergelijke paranoïde veronderstellingen, die nergens op slaan. Zit in de bus naar Houston, Texas. Lees in Harper's een expliciete uitspraak van Sigmund Freud, uit 1935: ‘Homosexuality is assuredly no advantage, but it is nothing to be ashamed of, no vice, no degradation, it cannot be classified as an illness. We consider it to be a variation of the sexual function produced by a certain arrest of sexual development. Many highly respectable individuals, of ancient and modern times have been homosexuals, several of the greatest men among them... It is a great injustice to persecute homosexuality as a crime, and a cruelty too.’

19 maart 1963

Houston, Texas, McKinney Hotel.

Ontbijt met Barbara Applegate van W. Colston Leigh, mijn favoriete sales-lady. Zij is het ermee eens, dat ik te lage fees ontvang en een fifty-fifty contract moet zien te bedingen, waarbij het bureau mijn vervoer en hotels betaalt. Ik word op deze manier mesjogge van het dagenlang in bussen reizen om geld uit te sparen.

Vanmorgen gaf ik een lezing in het Lee College auditorium. Van de vijftienhonderd studenten kwamen er vijftien. Ontmoette een sympathieke student uit Saoedie-Arabië. Hij was pro-Nasser en meende dat het tijd was voor een revolutie in zijn land. Er was ook een Indiaans-Mexicaanse student. Wat staken ze beiden schril af tegen de Yankees. Maar niemand wist hoeveel mensen er in China woonden. Het hoogste cijfer was 200 miljoen. Altijd wordt gevraagd of een vrees voor communisme bij de revolution of rising expectations in Afrika en Azië niet gerechtvaardigd is. Ik zeg dan steeds: ‘Name me one country of the 51 nations in Asia and Africa becoming independent after World War II that went communist. Except China, yes, but that wasn't a former colonial territory.’

Vanavond gaf ik een lezing in Baytown, Texas, in de Goose Creek Country Club. Wat een verschrikkelijk saai en vervelend publiek, meestal ingenieurs en functionarissen verbonden aan de lokale olie-industrie. Iedereen zei de voordracht prachtig te hebben gevonden. Ik geloof er niets van. De olievelden, met hun installaties en myriaden lichtjes, zijn een imposant gezicht in de avond.

20 maart 1963

Een tweede optreden voor de River Oaks Country Club437 in Houston, Texas. Een tv-crew kwam naar het McKinney Hotel. Zij wilden voor het nieuws van 18.00 en 22.00 uur een interview opnemen. Mrs. Ruth Stering stelde voor om samen te dineren. De Petroleum Club was verhuisd van de 21ste verdieping van het Rice Hotel naar een ander gebouw op de 41ste verdieping. De club van de olietycoons moet altijd op de hoogste verdieping in de stad gevestigd zijn. Ik had nu geen zin en excuseerde me met een smoesje.

De lezing was om 11.00 uur. Er was opnieuw veel applaus en veel vragen. Dean Richardson, de organisator van het Houston

Woman's Institute, dat de lezingen sponsorde, was wild enthousiast. ‘I want you to open the series next year. I will write Bill Leigh about it tonight. I don't care whether I have to pay more money to get you. You tell Barbara Applegate I want you!’

21 maart 1963

Oklahoma City, Skirvin Hotel.

Vloog naar hier om in het Jewel Box Theatre te spreken voor het Woman's Institute. Barbara, met wie ik hier ontbeet, zei dat Richardson haar had gebeld om over de voordracht in Houston te zeggen: ‘I never saw such a hunt on a man before...’ Hij had eraan toegevoegd: ‘Given two more days Bill Oltmans would have gotten himself elected Mayor of Houston’. Tegen mij zei hij gisteren, niet aan W. Colston Leigh te willen zeggen hoe enthousiast de dames in Corpus Christi waren geweest, ‘because I know they would ask more money for you’. Maar nu kon hem dat blijkbaar niets meer schelen.

22 maart 1963

Ben op weg terug naar New York, via Indianapolis en Pittsburgh. Heb 22 uur rijden voor de boeg.

 

(wordt vervolgd)


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

landen


datums