Houen, jongens!

[p. 36]

5. Het water komt

Hoor! Daar blaat een schaap. En daar jankt een hond. Dat blaten is net zo als Cootje het eens gehoord heeft bij een slachtplaats, en een hond jankt alleen zo als hij erg angstig is. En daar is moeder! Zij ziet er net zo uit als toen Aart wegging: bleek, gespannen, en toch vredig. De storm loeit en giert en buldert. En het water bruist. Het stroomt over het erf. Het dringt het huis binnen, het stijgt heel snel tot aan de zolder. De hond is op het dak geklommen en jankt daar weer erbarmelijk. De kinderen zitten in een hoekje van de zolder naast elkaar; ze houden elkander vast, maar wat helpt dat tegen het water. Het schaap blaat niet meer; dat is nu stil geworden. Moeder.... Waar is moeder? Ze is weg. Moeder! Moeder! schreeuwt Cootje angstig. Dan wordt ze wakker. Ze ligt in haar bed. Ze heeft gedroomd. Maar de storm buldert wel, en de hond jankt ook en er blaten schapen. En haar kussen is nat van zweet.

Ze gaat rechtop zitten in haar bed. Het gordijn heeft ze gisteravond opengeschoven, en toch is het stikdonker. Dus is het nacht. En toch jankt de hond zo angstig of hij groot gevaar ziet. Toch blaten de schapen, zoals schapen blaten wanneer ze naar de slachtbank gaan. Dan moet er iets niet pluis zijn. Zou het water komen?

Ze stapt uit haar bed en duwt het raam open. De wind joelt door de kamer en blaast haar om de oren. Er is niets te zien in het duister, geen glimp van water. Neen, er is geen water. Maar dwars door het stormgedruis hoort ze de hond janken, zó angstig, als hij nooit gehuild heeft.

Er moet iets aan de hand zijn.

Ze loopt naar vader en moeders kamer. Moeder is aanstonds wak-

[p. 37]

ker als zij binnenkomt, en zij wekt vader. ‘Juno slaat aan.’

Vader is er gauw uit. Als de hond aanslaat, moet er onraad zijn, weet hij. Haastig schiet hij broek en jas aan en gaat naar buiten met een zaklantaarn.

Door het raam ziet Cootje haar vader gaan. De vurige kegel dwaalt over het erf, naar het hondenhok, naar het wagenhuis, naar de schuur.

Een beetje ontstemd komt vader weer in huis. Er was niets verdachts. Geen spoor van dieven of inbrekers. De hond was alweer stil.

‘Was er ook geen spoor van water?’ vraagt Cootje.

Nu wordt vader ongeduldig. ‘Jij met je water! Je hebt er zeker van gedroomd.’

Dat kan Cootje niet ontkennen. Ze heeft gedroomd van overstroming.

‘Zet die muizenissen uit je hoofd,’ zegt vader streng. ‘Ga slapen en laat ons slapen alsjeblieft.’

Beschaamd gaat Cootje naar haar kamertje terug. Rillend, want ze is koud geworden, kruipt ze in haar bed. Ze trekt de dekens hoog over haar oren, want ze wil niets meer horen. Ze wil slapen. Maar Cootje kan niet slapen. Ze hoort het bulderen van de storm door drie dikke dekens heen. Zij hoort ook Juno janken en de schapen akelig blaten en zij hoort water bruisen. Maar dat is allemaal verbeelding en haar angst is onzin, zegt vader. Zij durft niet meer opstaan, ze durft niet roepen; ze ligt stil te snikken, maar haar angst wordt groter.

Opeens is er licht in haar kamer. Vader staat bij haar bed. ‘Cootje,’ zegt hij zacht.

Met een ruk slaat zij de dekens weg. Met de mouw van haar pyama veegt ze de tranen uit haar ogen. Vader streelt haar natte wangen en haar haar. ‘Beste meid,’ zegt hij heel vriendelijk, ‘je had gelijk. Het water komt.’

Met een schok zit Cootje rechtop in haar bed. Haar ogen worden groot van ontzetting. Dus toch!

‘Je hoeft niet bang te zijn,’ zegt vader rustig. ‘Ons huis is sterk en hecht. Er zal ons hier niets overkomen. Maar ik moet naar de

[p. 38]

paarden en jij moet meehelpen het huisraad naar boven te brengen.’

‘Is het water al in huis?’ vraagt Cootje.

‘Nog niet. Het zal ook heus zo'n vaart niet lopen. Wij moeten voorzorgen treffen. Je hoeft je helemaal niet te overhaasten.’ Ze springt het bed uit en trekt snel kleren aan. Dan gaat ze naar buiten. Ook rondom het huis is het nog droog, maar het gedruis van het water is nu duidelijk te horen naast het bulderen van de storm. Ginds, bij de Torendijk, is het gedreun het ergste. Het lijkt op het rommelen van een ononderbroken donder.

Terwijl vader naar de stal is, is moeder al begonnen het huisraad naar boven te dragen. Cootje helpt haar en de andere kinderen, ook gewekt, helpen mee. Ze maken met elkaar een rij in de gang en op de trap en geven elkaar de stoelen uit de kamer door en de potten en pannen uit de keuken en de loper uit de gang. Ook het vloerkleed gaat langs vele handen naar de zolder, en jassen en mantels en hele pakken kleren, en het beddegoed uit de slaapkamers, die gelijkvloers zijn. Wim roept: ‘Geef maar op. Ik kan best dragen.’ En Trijntje juicht: ‘We maken op zolder een fijne kamer.’ En Bram zegt: ‘En as nou straks het water komt, dan benne we op een eiland en dan ben ik Robinson Crusoë, en dan’ - dit tegen Joost - ‘dan ben jij Vrijdag.’

‘En wat zijn wij dan?’ vragen Trijntje en Machteld tegelijk.

‘Jullie zijn wilden! Wij gaan je doodschieten,’ dreigt Bram.

Ze hebben allemaal een dol plezier. Cootje wordt ook aangestoken door hun vrolijkheid. Er is immers geen gevaar. Dan is zo'n drukte in de nacht een avontuur.

Vader komt uit wagenhuis en schuur terug.

‘We maken boven een prachtige kamer, vader,’ vertelt Doortje.

‘Komt u eens kijken?’

‘Is vader ook een wilde?’ vraagt Machteld aan Bram.

‘Vader is de kapitein van het schip, dat Robinson van het eiland haalt, hè vader?’ zegt Bram.

Vader luistert niet naar het gesnap van de kinderen. Hij is ernstig. Een beetje somber zelfs. ‘'t Gaat hard met het water,’ zegt hij tegen moeder. ‘Vreemd hard. In het ogenblikje dat ik bij de

[p. 39]

paarden was is het wel een meter gestegen. Ik begrijp er niets van waar al dat water zo plotseling vandaan komt.’

Cootje, die met haar armen vol kleren de trap op wil gaan, blijft stokstijf staan als vader dat zegt. ‘Is er dan wèl gevaar voor ons?’ vraagt zij.

‘Ik weet het niet,’ zegt vader onzeker. ‘Pas als het dag wordt, zullen wij wat kunnen zien misschien. Nu is het allemaal zo vreemd.’

Cootje loopt de trap op met haar vracht. De kinderen dansen op de zolder en maken een kring om hun oudste zus. Ze willen een speelversje gaan zingen.

Zopas heeft Cootje meegedaan met hun vrolijkheid. Nu kan zij het niet. Het water wast en vader begrijpt niet waar het vandaan komt. Het is allemaal zo vreemd. Misschien zijn zij in het grootste gevaar. ‘Houdt op met jullie grapjes’, valt ze uit. ‘Straks verdrinken we allemaal.’

Daar schrikt de vrolijke bent van. De pret is plotseling uit.

Cootje gaat weer naar beneden. Vader zit bij de tafel en drinkt een kop hete koffie, die moeder voor hem ingeschonken heeft.

‘Waar zijn de schapen, vader?’ hoort zij moeder vragen.

‘Verdronken,’ antwoordt vader.

Cootje blijft als aan de grond genageld staan. Dat akelige blaten is dus het laatste wat zij van hun schapen heeft gehoord.

‘De varkens zijn ook allemaal dood,’ gaat vader door.

‘En de paarden?’ vraagt Cootje. Haar stem klinkt hees.

‘Ik heb de paarden losgemaakt. Ze zijn in de schuur en kunnen op het hooi klimmen. Zij zullen het wel redden, denk ik.’

Cootje draagt een nieuwe vracht naar boven. In de gang plast ze door het water. Als ze terugkomt, spoelt het water in de kamer ook al om haar benen.

Nu vader er is, gaan de grote stukken naar boven: de tafel, het orgel, de linnenkast.

Cootje heeft laarzen aan, maar als ze het laatste stuk uit de kamer dragen, is het water daar zo hoog gerezen, dat het over de schachten naar binnen loopt. Ze krijgt ijskoude voeten. De

[p. 40]

rillingen lopen over haar rug, maar dat is niet alleen van kou. Ze huivert ook van angst.

Ze vlucht naar boven. Daar geeft moeder droge kousen. Daar is veiligheid, voorlopig. Hoe lang? Zij weet het niet. Moeder weet het niet. Vader weet het niet. Buiten zijn de storm en de duisternis, en het water, dat steeds rijst. En zelfs vader weet niet hoe lang en hoog het stijgen zal.

Nu zitten ze bij elkander op een hoek van de zolder, die tot kamer is gemaakt. Ze zitten droog, maar koud. Er brandt geen kachel, want er is geen schoorsteen, en de storm blaast ijzig door de reten van het dak. Ze hebben allen dekens om zich heen geslagen, zoals padvinders doen, wanneer die om het kampvuur zitten, maar zo'n vuur, dat warmte en licht verspreidt, ontbreekt.

[p. 41]

Een kleine petroleumlamp kan op de grote zolder het duister niet verdrijven.

De kinderen hebben al lang geen pret meer in het verhuizen. Ze luisteren nu bang naar het loeien van de storm en het bruisen van het water rondom het huis. Lineke schreit op moeders schoot; Trijntje en Machteld zijn tegen moeders knieën aangekropen. Bram, Joost en Doortje zoeken troost bij vader. Cootje rilt.

‘Ben je koud, Co?’ vraagt vader aan haar.

Zij schudt het hoofd. Dat is het niet. Ze heeft droge kousen aan en twee dikke dekens om zich heen. Met de kou gaat het wel. ‘Ik ben zo bang,’ bekent zij zachtjes.

Vader kijkt om zich heen. ‘Is de bijbel ook boven gekomen?’ vraagt hij.

‘Ja, vader,’ antwoordt Wim, en hij haalt de huisbijbel te voorschijn, groot en oud en in een zware leren band gebonden.

Vader slaat Psalm 57 op.

‘....Wees mij genadig, o God, wees mij genadig, want bij U schuilt mijn ziel; ja, in de schaduw van uw vleugelen zal ik schuilen, totdat het onheil voorbij is. Ik roep tot God, den Allerhoogste, tot God, die het voor mij voleindigt. Hij zal van den hemel zenden en mij verlossen....’

Cootje luistert eerbiedig en aandachtig. Is het zo? Schuilt zij hier op de zolder, waar de wind doorheen blaast en waar het water rondom buldert, onder de vleugels van God, tot het onheil voorbij is? Zal Hij van de hemel zenden om hen te redden?

Vader leest verder.

‘....Mijn hart is gerust, o God, mijn hart is gerust; ik wil zingen, ja psalmzingen....’

‘....Want hemelhoog is uw goedertierenheid, tot aan de wolken reikt uw trouw....’

Is vader zo gerust? Maar het water stijgt. Het bruist met groot geweld rondom het huis. En de paarden hinniken angstig in de schuur.

Vader heeft de bijbel gesloten, nadat hij de Psalm uitgelezen heeft. Nu vouwt hij de handen om te bidden.

‘....O, God, aan Wie de winden en de zee gehoorzaam zijn, laat

[p. 42]

ons bij U mogen schuilen, totdat dit onheil is voorbijgegaan....’ Cootje bidt mee. Zij gelooft in Gods almacht. Hij kàn hen zeker redden. Wil Hij het ook?

‘....Verlos ons, Here,’ bidt vader verder. ‘Tot aan de wolken reikt immers uw trouw en hemelhoog is uw goedheid. Dit maakt ons hart gerust....’

Cootje buigt het hoofd. Zo is het immers. God is trouw, God is liefde. God zàl hen redden. Haar bange hart moet rustig zijn.

‘.... Geef, Here God,’ bidt vader nu, ‘ons óók berusting als Gij het ànders doet dan wij misschien hopen, als Gij ons door en uit het geweld van het water brengt naar een ànder land. Breng Gij ons dan in het hemels vaderland en in uw vaderhuis, om Jezus' wil....’

Cootje knijpt haar handen en haar ogen stijf dicht. Kan zij berusten, als God dat andere wil? Zij houdt zoveel van het leven: van spelen en stoeien, van de school, ja ook van de school, al heeft ze wel eens op de school gefoeterd. Ze houdt van de vriendjes daar, en van haar broertjes en zusjes, en van vader en moeder; van moeder het meest. Het zou verschrikkelijk zijn als ze die allemaal moest missen.

Maar ze houdt toch ook van de Here Jezus! Onder het bidden 's avonds voor haar bed is het soms of Hij heel dicht bij haar is; of Hij zijn zachte handen op haar hoofd legt. Dan weet zij heel zeker, dat zij van de Here Jezus is. Maar het is ook wel eens anders. En als zij nu alles achterlaten moet: de broertjes en de zusjes, vader en moeder, om helemaal alleen met Hem te gaan, dan weet zij niet of zij dat wel wil. Hij brengt de Zijnen in de heerlijkheid, zeker.... maar het gaat door een donkere nacht en nu door wild en ijskoud water heen.

Cootje kijkt naar vader. Hij heeft na het bidden de ogen open, de handen nog gevouwen. Hij zit dicht bij de kleine lamp; het rode licht valt op zijn gezicht, dat ernstig-rustig is. Vader kan het stellig wel: op God vertrouwen met de dood voor ogen. Aan de andere kant van de lamp zit moeder. Haar wangen zijn bleek. Zij kijkt naar Lineke op haar schoot, naar Joost en Bram, naar Trijntje en Machteld, naar alle kinderen. Er rolt een traan langs

[p. 43]

haar wang, en er loopt een groef naar haar mondhoek. Cootje kan zien dat zij veel zorg heeft om haar kinderen. Maar tegelijk is er in haar ogen een stille glans. En gisteren zei zij immers tegen Aart: Als wij elkander niet terugzien, weet dan dat het goed met moeder is. Zij heeft toen stellig al het gevaar voorvoeld. Moeder durft de overtocht ook aan.

Vader en moeder wel. En zij....? Cootje weet het niet. De rust, waar vader om gebeden heeft, en die vader en moeder hebben, is er bij haar nog niet.

[p. 44]

Zij staat op en loopt naar het einde van de lange zolder. Daar, achter hoge stapels aardappelkisten, is het dakraam. Het is donker in deze hoek. Tastend zoekt zij de weg.

Het dakraam is een grauwgrijs vierkant in de zwarte duisternis. Als ze er voor staat, is er buiten nog weinig te ontdekken. Wat zwarte glimpen op het woelige water; wat schuim; de kale kruinen van de bomen rondom het erf, zwart tegen het grauwe water. Cootje rilt weer. Het is zo moeilijk te geloven, dat je bij God kunt schuilen tot het onheil voorbij is.