Beroyde student en Bedrooge dronkkaart, of Dronkke-mans hel

Regelnummers proza verbergen

[p. 62]

[p. 63]

J. Noosemans
Beroyde student.

Gespeelt op d'Amsterdamse Schouburg den 7 Augusti, 1646.

t' AMSTERDAM,

Voor Josua Rex, Boeckbinder in de Wolve-straet.

Anno 1646.

[p. 65]

⁺Op-dracht

2Aen mijn bysond'ren vriendt, C.P.⁺

3S.v.S.⁺

4Indien de wereldt oyt een belacchelicke oorsaeck teelden, soo sal dit⁴

5de minsten, by velen, niet schijnen te zijn, dat ick dese onvolkome schets soeck te 6 laten rusten in de handen van u volmaecktheydt: Ick ken dat mijn vrypostigheydt⁶ 7 lasterens waerdigh is; maer ghelijck de⁷

8milde Son gheen schijnsel weyghert, selfs het alderlaeghste telghjen, of aerdt-⁸9gewas: soo hoop ick dat ghy desen Beroyden Student (die^9-11

10schier van arme reden aen duygen valt) eens sult believen aen te sien, met de 11 ooghen uwer goetaerdigheydt, en daer nae watstraffe ghy hem waerdigh acht voor^11-13 12 sijn vermetelheydt te lijden, sal hy

+ [A1v]

+ C.P.: Mogelijk ridder Cornelis Pauw (Amsterdam, 22-05-1593 - 22-06-1668, 's-Gravenhage), raadsheer van prins Frederik Hendrik. Noozemans vader Mathias (1594-1643) was secretaris-hofmeester van deze Pauw. Zie: Molhuysen, Kossmann en Blok, 1911-1937, dl. 9, p. 762/763. En: Albach, 1977, p. 54/55. C.P. is in ieder geval geen regent van de Amsterdamse Schouwburg geweest, zie: Wybrands, 1873, bijlage D, p. 227; en ook geen burgemeester van die stad, zie: Balbian Verster, 1970. Verder zijn de initialen C.P. niet terug te vinden in: Doorninck & De Kempenaar, 1970; Kleerkooper & Van Stockum, 1914-1916 en Hoftijzer & Lankhorst, 2000. Ook Noozemans kluchten Hans van Tongen en Lichte Klaartje, waar Noozeman in zijn ‘op-dracht’ naar verwijst in combinatie met C.P., leverden niets op. Vgl: Noseman, 1644 en Hooft & Noozeman/Van Leuvensteijn & Stuart, 1999.

+ S.v.S.: Niet gevonden als afkorting in het WNT Mnl Wdb, VD99, VDHand en Wdb Lat/Nl. Daarnaast niet gevonden als historische figuur in: Wybrands, 1873, bijlage D, p. 227; Balbian Verster, 1970; Doorninck & De Kempenaar, 1970; Kleerkooper & Van Stockum, 1914-1916 en Hoftijzer & Lankhorst, 2000. Ook Noozemans kluchten Hans van Tongen en Lichte Klaartje, waar Noozeman in zijn ‘op-dracht’ naar verwijst in combinatie met S.v.S., leverden niets op. Vgl: Noseman, 1644 en Hooft & Noozeman/Van Leuvensteijn & Stuart, 1999.

4 Indien ... soo: In het geval dat ... dan ... Vast uitdrukkingspaar (WNT indien B).
belacchelicke oorsaeck: reden tot lachen. teelden: voortbracht (WNT telen A, 3). dit: voorlopig onderwerp, verwijzend naar dat ... volmaecktheydt.

6 u: bezittelijk voornaamwoord. ken: erken, geef toe (WNT kennenI, 3, b, α).

7 lasterens waerdigh: afkeurens-waardig. ghelijck (...) soo: net zoals ... zo ... Vergelijkend voegwoord, waarbij de bepalingen na ghelijck en soo met elkaar vergeleken worden.

8 selfs ... aerdt-gewas: zelfs niet aan het onaanzienlijkste twijgje of aardgewas.

9-11 dat ... sien: dat het u eens zal believen deze Beroyde Student (die ... valt) te bekijken, infinitief-constructie. die ... valt: die bijna van de flauwe praatjes uiteenvalt (WNT rede (I) II, I, A, 12).

11-13 en ... dragen: en daarna - welke straf u hem ook waardig acht voor zijn onbeschaamdheid te ondergaan - hij zal deze geduldig dragen. sal: pv. sla dragen: ww-gez. hy: ond. wat straffe ghy hem waerdigh acht voor sijn vermetelheydt te lijden: lv-zin. en daer naer: bep. v. tijd. vermetel-heydt: onbeschaamdheid (WNT vermetelheid 2). lijden: ondergaan (WNT lijden (I), II, A, 1).

[p. 66]

13gheduldigh dragen, als komende van u, door wien hy meest ten voorschijn gekomen¹³ 14 is: maer dit vertrouwe verquickt mijn Student,¹⁴

15dat dewijl d'onnoos'le Hans van Tonghe, en sijn Suster Lichte Claer by u soo¹⁵ 16 vriendelick zijn onthaelt, dat hy (schoon hy de stoutsten is, en het woordt voor hun¹⁶ 17 dryen doet) by u niet minder voor bastaert sal

18gehouden zijn, als de voorgaende. Ontfangt hem dan hoe sober hy'er oock uytsiet,¹⁸ 19 en denckt 't ontbreeckt hem aen de macht, en niet aen¹⁹

20de begeerlijckheydt, van u yets heerlijcks in hem te vertoone. Ey ghedooght hem²⁰ 21 onder de beschermingh uwer vleughelen voor het grimmigh ongediert, op dat mijn 22 beroyden, en naeckte Student mach

23gekleedt worden met u goet genoegen: op dat ick altoos mach, gelijck ick ben,²³ 24 verblijven

25U aldergedienstighste Vriendt²⁵

J. Noozeman.

13 als komende van u: omdat deze van u komt, conjuncte participium-constructie, verbonden met ‘wat straffe ghy hem waerdigh acht voor sijn vermetelheydt te lijden’ (8).

14 ten voorschijn gekomen is: gepubliceerd kon worden. (WNT voorschijn, II, 4, b, γ).
vertrouwe: verwachting (WNT vertrouwen, (II), 5, a). verquickt: verheugt (WNT verkwikken (I) 2, a).

15 dewijl: omdat (WNT dewijl2). Hans van Tonghe: Noozemans klucht Hans van Tongen was op 12 december 1644 in de Amsterdamse schouwburg in première gegaan. Voor meer informatie over dit stuk: Zie: Noseman, 1644, en: Van Stipriaan, 1996, p. 143-155. Lichte Claer: Noozemans klucht Lichte Klaartje was op 16 oktober 1645 in de Amsterdamse schouwburg in première gegaan. Voor meer informatie over dit stuk: Zie: Hooft & Noozeman/Van Leuvensteijn & Stuart, 1999.

16 stoutsten: vrijpostigste, brutaalste (WNT stout A, 1, b). by: door (WNT bij (II) I, 30).

18 zijn: worden.

19 de macht: het vermogen, de mogelijkheid.

20 de begeerlijckheydt: het verlangen, de wens. van u ... te vertoone: om aan u iets prachtigs, dat hij in zich draagt, te vertonen. u: mv. in hem: verholen conjuncte participium-constructie, verbonden met ‘yets heerlijcks’.

23 met u goet genoegen: met uw welgevallen (WNT genoegen II, 1). goet genoegen: tautologie, omdat de notie ‘goet’ al door ‘genoegen’ wordt geïmpliceerd.

25 aldergedienstighste: meest dienstwillige (WNT gedienstig II, 1, a).