Het bosken en Het theatre

^*Den Poët aenden Wijsen ende wel Gheleerden D. Gerardus Goossenius, ^*

* G.j.r^o

* D.: Doctor; Med.: medicus; voor antworde: ten antwoord (nl. op het voorafgaande gedicht)

Med. Phisicus, ende Poët voor antworde.

K'en was noyt meer verheucht,

K'en had' noyt meerder vreucht,

Van myné ionghe daghen,

Dan doen ick by v quam ⁴

En v verstant vernam, ⁵

Als myn ooghen v saghen.

Want ick vont waer terstont

Soet my was deur den mont ⁸

Vertelt van gheesten reyne, ⁹

Als dat ghy waert begaeft

Van Phoebo, en ghelaeft ¹¹

Wt Pegasis Fonteyne. ¹²

En dat den Cinthien ¹³

Phoebus den Pythien ¹⁴

De const der medecynen ¹⁵

V seer wel heeft gheleert,

Waer deur ghy wordt gheeert,

En doet v deuchden schynen.

Waer deur ghy oock deursiet ^*

Al tgheen datter gheschiet

In alderhande dinghen:

Elcx dincx nature en aert,

Wort v gheopenbaert

Deur Apollos ghehinghen. ²⁴

Eerdé, locht, water, vier,

En dat sy gheuen hier ²⁶

Weet ghy wel te deurgronden. ²⁷

De mineralen hert, ²⁸

Worden tot elcke smert ²⁹

Deur v oock wel ontbonden. ³⁰

4 doen: toen

5 vernam: opmerkte

8 soet: soe 't, zoals het

9 gheesten reyne: eerlijke lieden

11 van Phoebo: door Phoebus Apollo, de god der dichtkunst

12 Pegasis Fonteyne: Hippokrene, de bron, welks water dichterlijke bezieling schonk en die ontstaan was door de hoefslag van het gevleugelde dichterpaard Pegasus

13 Cinthien: bijnaam voor Apollo, die een heiligdom bezat bij de berg Cynthos (Delos)

14 Pythien: bijnaam voor Apollo, naar zijn orakel in Delphi (of Pytho)

15 Apollo werd ook vereerd als de verderf-afwerende en genezende god

* G.j.v^o

24 deur Apollos ghehinghen: door de toelating, de gunst, van Apollo

26 dat sy gheuen hier: wat zij (nl. de vier genoemde elementen) hier op aarde opleveren

27 wel: goed

28 hert: hard

29 tot elcke smert: als geneesmiddel voor elke kwaal

30 wel ontbonden: helder uiteengezet, verklaard (De bedoeling van de zin is: de waarde van de harde mineralen als geneesmiddel voor elke kwaal wordt door U ook helder uiteengezet)

[p. 107]

 

Ick vont oock dat ghy syt

 

Seer wel gheschict altyt ³²

 

Inde seuen vry consten, ³³

 

Liefghetal en bemint ³⁴

35

Van Pallas wys ghesint, ³⁵

 

En de Musen vol ionsten. ³⁶

 

 

 

En Mercurius loos ³⁷

 

Heeft v sprake en v voys ³⁸

 

Oock wel connen verchieren, ³⁹

40

Dies ick verwondert was

 

Als ick v op dat pas ⁴¹

 

Hoorde, en sach v manieren. ⁴²

 

 

 

^*En bouen dat ghy cunt ⁴³

 

Al dat v' is ghegunt

45

Van Iuppiter dé Heere, ^{44-45 45}

 

Soo acht ghy groot het werck

 

Van my een goet slecht clerck ⁴⁷

 

En pryst myn Muse seere.

 

 

 

Goossenius my dunckt,

50

Dat my myn hert ontfunckt ⁵⁰

 

Deur v comst' met verblyen

 

My dunckt voorwaer dat ghy

 

Hier comen syt om my ⁵³

 

De doot helpen bestryen. ⁵⁴

 

 

55

Want oft ick niet en waer ⁵⁵

 

Cloec ghenoch maer te swaer, ⁵⁶

 

Om de doot te beuechten

 

Soo sult ghy my by staen

 

En de doot wel verslaen,

60

En heur cracht wel verslechten. ⁶⁰

 

 

 

Alsoo sult ghy my dan

 

Altyts als een vroem man ⁶²

 

Doen leuen so ick hope

 

En ick sal v oock cloeck

65

Voorts trecken wt den hoeck ⁶⁵

 

Des verghetelheyts nope. ^{64-66 66}

 

 

 

Ontsterffelycken lof, ^*

 

Vyant der gheesten grof, ^67-68

 

Die inden hemel hooghe

70

V macht en woensté hout ⁷⁰

32 geschiet: kundig

33 seuen vry consten: de artes liberales: grammatica, rhetorica, dialectica, arithmetica, geometrica, musica, astronomia

34 liefghetal: bemind

35 van: door; Pallas: godin der wijsheid

36 vol ionsten: goedgunstige

37 Mercurius: als uitvinder van de lier werd Mercurius ook als god der dichtkunst beschouwd, (‘loos’ slaat op de handigheid, die hem de god der dieven deed worden)

38 voys: (zang)stem

39 wel: goed; verchieren: versieren, verfraaien

41 op dat pas: toentertijd (bij onze ontmoeting)

42 v manieren: uw aard en aanleg

* [G.2.r^o]

43 bouen: ondanks

44-45 (bedoeld wordt: al wat ik zo juist heb opgenoemd)

45 van: door

47 een goet slecht clerck: die slechts een eerzaam en eenvoudig dichter ben

50 ontfunckt: ontvonkt (nl. ‘met verblyen’, reg. 51)

53 comen: gekomen

54 helpen: te helpen (deze regel zinspeelt op het feit, dat Goossenius medicus is en dus Van der Noot helpen kan om gezond te blijven, maar zowel hier als in de volgende regels wordt tevens gedacht aan het feit, dat de naam van Van der Noot in Goossenius' poëzie zal blijven voortleven)

55 oft: indien

56 cloec ghenoch: voldoende behendig; swaer: (woordspeling met twee betekenissen van ‘te swaer’: te log, en te ziek)

60 verslechten: tot bedaren brengen

62 vroem: krachtig, gezond

65 voorts trecken: wegtrekken

64-66 en ook ik van mijn kant zal u door mijn verzen voor de vergetelheid behoeden

66 des verghetelheyts nope: van de aanval der vergetelheid

* [G.2.v^o]

67-68 God, Gij wie eeuwig lof wordt toegebracht en die de vijand zijt der grove geesten

70 woensté: woonstee; hout: houdt

[p. 108]

 

Bouen siluer en gout

 

Syt ghy groot in myn ooghe.

 

 

 

Ghy die de goede croent ⁷³

 

Ende de deuchden loent, ⁷⁴

75

Wilt Gerardus naem veuren, ⁷⁵

 

In uwen tempel schoon,

 

Op datmen tsynen loon, ⁷⁷

 

Hem kent tot allen uren.

73 croent, loent: kroont, (be)loont

74 croent, loent: kroont, (be)loont

75 veuren: voeren

77 tsynen loon: tot zijn wel-verdiend loon.

36. ionsten. - T ionsten 45. Heere, - T Heere
56. cloec ghenoch - T cloecghenoch

Idem quod superius. 8. De custos onderaan de pagina vermeldt ten onrechte Quanto als begin van de volgende regel; dit moet zijn Tanto.