|
| |
| |
| |
XV.
Der Goden vriend, Heer Luciaen,
Heeft hier gewoond een tal van weken,
En toen hy 't alles had bekeken,
Toen is hy weêr naer huis gegaen.
Hoe verrukt die kroon der steden,
Hollands tweede koopvorstin,
Rotterdam, myn hart en zin,
Door haar pracht en schoone leden.
Dirk Smits. De Rottestroom.
Jean s'en alla comme il était venu,
zegt een Fransch schrijver, en deze woorden zijn hier toepasselijk. Het klein stoombootje waerop wij ons bevonden, bragt ons niet verder dan Cronstadt; daer werden de goederen op den Naslednik overgescheept, maer dit dampschip bleef tot middernacht op stroom liggen, wachtend naer de brievenpost van Petersburg. Begerig om Cronstadt
| |
| |
nu van naderbij te zien, lieten wij ons in eene sloep aen wal roeijen: ik beklaegde mij echter de gedane moeite, want de stad is zeer onbeduidend, en één winkel al winkel, met koopwaren en levensmiddelen voor het zeevolk, dat zich hier in groot getal bevindt. Het eenige wat ons fraei voorkwam, was het standbeeld van Peter den Grooten, op een vierkant plein hem als stichter van Cronstadt opgerigt. Wij slenterden nogthans de vesting op en neêr, en lieten ons ten zeven ure weder op het vaertuig bevinden. Bij het avondmael maekten wij kennis met het overig gezelschap: het bestond uit den graef Davidoff, vroeger sekretaris van het Russisch Gezantschap te Rome, vergezeld van zijne echtgenoote; den baron de Reinhard, die als zaekgelastigde van Wurtemberg naer 's Gravenhage trok; M. Waring, Engelsch kabinets koerier; een Russisch kapitein, met eene bijzondere zending naer London belast; eindelijk onze achtbare personen. Tot lof van den Naslednik moet ik stoffen op de goede bediening, vooral wat den maeltijd betreft. De scheepskapitein, was een aengenaem en gedienstig man, die van alles bereidwillig uitleg gaf, en steeds met de zeekaert in de hand stond; ook bezat hij eene kleine bibliotheek, welke hij de passagiers ter lezing aenbood.
Het schip liep als van een leijen dakje, alles was om ter best, en opgeruimd kropen wij de slaepkooi in; maer den volgenden morgen was het eene leelijke tooneelverandering, althans voor mij: de wind blies kwaedaerdig, de regen viel in breede plassen en het schip kreeg het onaengenaem op de zenuwen. Ik waegde het echter mij in den kajuit te vertoonen; dat ging redelijk wel, zoo slapjes aen, en werd tot het vallen van den avond goed volgehouden. Maer nu was de maet van ongeregtigheid zeker vol, want ik uitte met woorden en daedzaken mijne klaegrede aen den prof. die mij stilletjes te bed hielp en mij over mijne flaeuwhartigheid braef uitlachte. Geduld, ik zal mijne beurt ook wel eens hebben.
| |
| |
De 26 September bragt geene verandering aen zee noch weder, en had ook de eer niet mij te zien opstaen. Nu en dan kreeg ik het bezoek van mijnen goeden reisgezel, die mij het leven wilde behouden met boterhammen en peeren. Ik werd bediend en bezorgd als een prelaet. Wat er in den salon omging, kon ik mij echter niet aentrekken: later vernam ik dat men over geloofspunten geredetwist had, en hoe de prof., gerugsteund door den Engelschen koerier, die den bijbel op zijn duimpje draeide, en uit alle hoeken teksten aenhaelde dat het een pleizier was, het slagveld had behouden. Maer den volgenden dag daegde de zon uit den Oosten en ik uit mijne kooi. Graef Davidoff gaf zich insgelijks de moeite van op te staen, maer veel meer ook niet: hij wentelde zich in een breeden slaepjapon, en nu was ik toeschouwer van de aenkleeding eens Russischen edelmans. Als een kind werd hij door zijnen knecht gewasschen, gekamd, gekapt, gekleed, van het eerste stuk tot het laetste, zonder dat de meester zich gewaerdigde een woord te spreken of een vinger te verroeren: De vent was nog te lui om zijn pijp te ontsteken; dat was almede het werk van den armen knecht.
Ik hield mij dien dag bestendig op het dek, en nam bijzonder vermaek in eenige kleine vogeltjes die het schip gevolgd, en ten laetste zoo tam waren, dat zij ons tusschen de beenen huppelden en schier uit de handen aten. Rond om ons was niets te zien dan lucht en water, een fraei maer op den duer eentoonig schouwspel, alleen door de lezing en redekaveling beurtelings onderbroken, maer toch zoo flaeuwtjes weg, dat de verveling ons reeds ten negen ure het bed in joeg.
Op den 28 Sept, kregen wij, God dank, de landlucht in den neus; het weder was overheerlijk en hoe meer wij de kust naderden, hoe zachter en gematigder werd het luchtgestel. Eindelijk liepen wij de rivier binnen, en wierpen het anker omstreeks twee ure voor Trave- | |
| |
munde. Verscheiden rijtuigen stonden aen den kant, waervan er een door ons gehuerd, het reisgoed, zoo best mogelijk daerop geplaetst, en toen op Lubeck aengereden werd. De geringe afstand welke ons van die plaets scheidde legden wij op zoo wat een uertje af; met klokje vier bevonden wij ons in de vrijstad, namen intrek in het Hôtel du Nord, dat ons, als beter dan die fünf Thürme was aengeraden, en loofden den Heer, onder het nuttigen van eenen goeden maeltijd, dat wij ons thans behouden op vasten grond bevonden.
‘Maer, valt mij welligt iemand in de rede, wat is dat te zeggen? ik kom hier, ik kom daer, en toen was ik weêr ginder? zoo vlug niet als ik u bidden mag; gij neemt ons daer wat te dapper op sleeptouw; wij zijn daer eventjes vier honderd uren ver van Petersburg naer Lubeck getoverd, als of het niet met al was, en zoo toch gaet de vlieger niet op!’ Ja maer, geachte Vlaemsche lezer, let eens gaeuw, en gij, Hollandsche, neem eens bedaerd in rijpe overweging, dat gij beide in mijne gewaerwordingen, in mijn geduld en ongeduld moet deelen. Nu, de prof. hangt en verlangt naer zijn geliefkoosd Leuven, en snakt naer den vaderlandschen grond als een snoek naer het water; voor mij, had ik de reuzenlaerzen van klein Duimpje tot mijne beschikking, ik maekte dadelijk van dit singulier geval gebruik en pastte ze staende voets aen. Maer het is geene vinding, neen, wij gaen in der daed zoo snel voort. Ten andere, waer wij ook komen, het zijn overal oude kennissen. Wat geef ik nu nog om Lubeck? wat raken mij haer scheeve torens, hare legenden? ik ken dat al te mael reeds van buiten, en hou er mij niet langer meê op.
Hoezeer wij aen eene goede nachtrust behoefte gevoelden, zaten wij ten zes ure van den anderen morgen reeds op den postwagen naer Hamburg. Een Belg, sints ettelijke jaren in deze stad gevestigd, bevond zich onder de reizigers, en vertelde dat er dagelijks een wagen van Hamburg naer Frankfort afreed. Deze tijding was ons wel- | |
| |
kom, en wij beraemden reeds, hoe wij best onze togt over Duitschland zouden nemen, toen de deksel ons te Hamburg leelijk op den neus viel. Men wist daer niet wat wij met dien postwagen op Frankfort voorhadden, en de waerd van het Hôtel de France, waer wij eenen kortstondigen intrek hadden genomen, kende geen' beteren weg, dan het dampschip. Schoon ik van de zee tot over 't hoofd genoeg had, moest ik mij haer laten welgevallen, en troostte ik mij met het spreekwoord: de kortste liedjes zijn het gaeuwst gezongen.
Maer om te vertrekken was er geld noodig: wij hadden nog die ongelukkige gouden Frederiks, en liepen daermeê van het eene wisselkantoor naer het andere, eerst bij een' ouden Jood, die ons familjaer 7% afvroeg. Wij dachten dat de vent dol was, maer hij wist zoo behendig te praten, sprak van wisselkoers, en van ik weet niet wat nog al; de prof. liet zich echter niet bedotten, en den ouden schagcheraer naer den weerlicht zendende, kwamen wij eindelijk aen een christen kantoor te land, al waer wij het gebeurde vertelden: ‘Wat! (riep een bediende) 7%! heeft dat jodenras dan geen geweten? wat zijn er toch schurken op de wereld!’ Met dat al bleek mij dat de christenen hier tamelijk joodsche manieren hadden, want op acht goudstukken, die wij hier uitwisselden, verloren wij vijf dikke en vette guldens.
Uit die stroopershanden verlost, keerden wij naer het gasthuis terug, deden de plaetsen bespreken voor den overtogt naer Amsterdam, en begaven ons tegen zeven ure naer den Willem de Eerste. Dezelfde lastige standjes grepen nu plaets als bij onze vroegere aenkomst, met dit verschil, dat het water zeer laeg zijnde, ons dwong van over een aental schuiten te springen en te klauteren, wilden wij de sloep bereiken, die vlot lag en ons naer het dampschip roeijen zou. Deze operatie liep naer wensch af, en weldra hernieuwden wij de oude kennis met de stoomboot.
| |
| |
Het bis repetita placent komt hier niet te pas, anders gaf ik u wederom eene beschrijving van den Willem; maer niets was op het schip veranderd dan de passagiers, die zoetjes aen aen boord kwamen. Het gezelschap was samengesteld uit een' Amsterdamschen handelaer, een' bejaerden Hollander, vroeger zaekgelastigde aen ik weet niet meer welk hof; M. Hughes, zaekgelastigde der Vereenigde Staten te 's Gravenhage, voorts nog twee heeren die van Kopenhagen afkwamen. Het schip zou ten elf ure het anker ligten; wij wachtten echter dit oogenblik niet af om ons naer de kooi te spoeden. Maer hoe vreemd keken wij niet omhoog, toen wij den anderen morgen nog altijd voor Hamburg lagen! Een Noord-Oosten wind, die de wateren zeewaertsjoeg, en bij gevolg de stoomboot op een droogje hield, had ons die leelijke poets gespeeld. De ongeduldige kapitein, schandelijk gehumeurd, tierde de vier elementen bij elkander, in afwachting dat het den wateren zou believen het dampschip uit den modder te ligten. Dit gelukte eindelijk tegen den middag, maer het scheelde geen hair breed of voor Blankenes staken wij wederom in het zand: een behendige draei van den stuerman keerde het gevaer af, en nu werden de kolen niet gespaerd om de reis verder te bespoeden.
Deze dag en de volgende werden doorgebragt zoo als dit al gaet op een schip in volle zee. De Amerikaensche gezant, vrolijk en vooral eigenaerdig man, hield ons met allerlei sprookjes en kluchtige vertellingen aen den gang, terwijl de heer Altmeyer, leeraer aen de vrije Hoogeschool te Brussel, dien wij eerst later leerden kennen, gebeurtenissen van den ouden datum uit zijnen koker haelde en zeer smakelijk wist voor te dragen. Voorts maekten wij van het fraei weder gebruik, om, waer zulks pas gaf, een schip onder zeil, een vuertoren gade te slaen, of het gespeel der bruinvisschen na te speuren. Mijn reisgezel alleen scheen minder opgeruimd en zegde zich lijdend aen de maeg. Ik raedde mijn' vriend een goeden borrel
| |
| |
als spier-en vezelsterkend middel aen; maer de Amerikaen, vast lid van een matigheid-gezelschap, keurde mijn recept niet heilzaem, en beval den zieke het gebruik van water en vruchten. Mijn likeurtje werd in den wind geslagen; de ongelukkige prof. gaf zich lijf en ziel aen den wonderdoctor, en aen zijn noodlot over; want zie, op de stille wateren der Zuider-Zee, om zoo te zeggen in zigt van Amsterdam, kreeg de waterkuer hare noodlottigste uitwerksels. Niettegenstaende deze eerste vermaning, zette de prof. er nog eene spoelkom van dat ondeugend vocht boven op, welke de maeg oogenblikkelijk daerna met verachting terug wierp. Ach Heer! zich zoo lang goed houden en thans een speelbal der golven worden, dat noem ik te regt in de haven vergaen!
Wij hadden nog dezen avond te Amsterdam moeten aenkomen, maer de zandplaten op Pampus lieten ons niet los. De honderde gaslichten van Amsterdam vonkelden in de verte; watertandend van verlangen hielden wij de oogen op de hoofdstad gevestigd; maer het ging met ons als met de kinderen Israëls: wij zagen 't land van Belofte, en konden er niet geraken.
Eerst den volgenden morgen (2 Oct.) gelukte het ons met pak en zak voet aen wal te zetten. Wij namen afscheid van onze reisgezellen, die elk hunnen weg vervolgden, en lieten ons door het doodsche Amsterdam (want het was Zondag) naer de spoorbaen op Leyden voeren. Dit alles, zoo als gij ziet, was maer een spoedig doortrekken, zonder dat wij een oogenblik in de vermaerde handelstad wilden vertoeven, en geen wonder: het laeuw water en de jammerlijke gevolgen daervan, hadden den goeden prof. nu geheel van de kook geholpen, en hij wenschte zich met alle geweld te huis.
Ten tien ure vertrok de spoortrein, en een half uer later stapten wij Leyden binnen. Het oogmerk van ons oponthoud in de geleerde stad, door Bilderdijk genaemd
| |
| |
Gy, Leydsch Atheen, dat op uw' eedlen schoot
Europaas roem gewiegd hebt en gekoesterd,
was, vooreerst de godsdienstoefeningen van den dag bij te wonen, en daerna een bezoek bij hoogleeraer Siegenbeek af te leggen. De kundige leeraer wilde ons met alle geweld te zijnent ten middagmael houden, maer wij zagen ons genoodzaekt dit vriendelijk aenbod van de hand te wijzen; mijn arme reisgenoot was gehaest, al had hem het vuer achter de hielen gelegen. Ook zaten wij ten drie ure reeds op den wagen naer Rotterdam, in welke laetste stad wij tegen het vallen van den avond voor het posthuis stil hielden.
Met de grootste moeite, en voetje voor voetje trok de prof. van het postkantoor naer dat van de Nederlandsche stoomboot-maetschappij, om dadelijk eene plaets op Antwerpen te bespreken. Ik raedde hem eenige dagen te Rotterdam te vertoeven; maer hij had het heimwee te schrikkelijk op de leden, en aen hier te blijven was niet te denken. Ik die te Rotterdam bloedverwanten en vrienden had, wien ten andere het hoofd suizebolde van dat immer voorwaerts snellen als een pijl uit den boog, wenschte eenige dagen te verademen en tot mij zelven te komen. Het scheiden was dus vastgesteld: ik bragt mijnen gezel tot op het stoomschip. Hier nam ik afscheid, dankte den prof. voor zijn vriendelijk gezelschap, omhelsde hem teeder en liet hem thans aen zijn fatum over.
Eenige genoegelijke dagen dacht ik nog in Rotterdam door te brengen, en dit geschiedde in der daed, indien men als zoodanig wil aenstippen, het stil vermaek dat men in den schoot zijner verwanten gewoonlijk smaekt. Maer hoe levendig deze stad ook voor anderen zij, voor mij was zij doodsch: ik kon mij aen dat koopmans gewoel niet gewennen, aen dat geharrewar, getrek en gesleep; die sirooptonnen en smerige suikerkisten stonden mij, en ik waerschijnelijk
| |
| |
hun altoos in den weg. Aen openbare vermakelijkheden was niet te denken: met Oosterwijk Bruyn kon ik haest zeggen:
........... geen schouwburg was te ontdekken;
Geen prachtig kunstgesticht, dat de aandacht op kan wekken;
Geen marmer grafgesteent' met on verganklijke asch;
Niet eens een kerkgebouw met slecht beschilderd glas.
Wat wilde ik hier dus langer vertoeven? ik pakte van armoê mijn ziel onder mijne armen, maekte mij uit de voeten, volgde het spoor van den prof. naer Antwerpen, en daer gekomen, had mijn vriend Van Ryswyck mij even goed als Van Dyck kunnen toezingen.
Hy hield toen aen 't hoekhuis een omnibus staen.
En spoorde naer Leuven langs d'yzeren baen.
|
|
Auteursrechtvrij