Van de Poolen.
DE Poolen schijnen haer naem verkregen te hebben van het Poolsche woort Poulouki, 't welck betekent Rover en Iager, den aert en levens-manier der oude Poolen uytdruckende; Andere trecken de naem van het Slavonisch woordt Pole, dat is vlack of woest, 't welck met de gedaente van 't Landt seer wel over een komt.
De Poolen zijn van gestalte des lichaems kloeck en sterck, doch wreedt van opsicht.
De voornaemste bekleeden sich met kostelijcke enge onder- of lijf-rocken, waer over sy noch andere langer rocken aendoen. De schoenen passen net om de voeten, en zijn onder de hielen veeltijts met yser beslagen. Het hooft wordt met een muts, wiens randt met een sabel, marter, of ander kostelijck vel-werck, verciert is, gedeckt. De dracht der Poolsche Vrouwen is niet minder kostelijck als die van de Mans, na haer landt-manier cierlijck en prachtigh gefatsoeneert.
De Inboorlingen van 't Poolsche Rijck zijn in 't gemeen eerbiedigh, beleeft, en vry gevigh, doch daer by haestigh oplopende van sinnen, en wraeckgierigh van gemoet.
De Poolen zijn in 't gemeen goede Ruyters, waerom oock haer meeste krijghs-macht in de selve bestaet. Sy zijn kloeckmoedigh in den aenval, en vermeerderen den indruck met een schrickelijck naer geschrey en getier. Over haer verwonnen vyanden zijnse wreedt, alles, wat haer in de furie voor de handt komt, met de zabels ter nederhackende: doch indien de eerste indruck der Poolen mannelijck wederstaen wordt, konnen sy lichtelijck aen het voetslaken gebracht en op de vlucht gedreven worden.
Den Adel van dit Rijck voert groote pracht soo wel in kledinge als in hof-houdinge. Haer mogentheyt is soo niet besnoeyt als in andere Christen Koninghrijcken: Waerom Poolen gemeenlijck het rijk der Edelluyden genaemt wordt. Sy zijn oock even hoogh in aensien,
behalven die geene, de welcke in hooge rijcks-bedieningen gestelt zijn, en alsoo boven de andere uytmunten. Al den Poolschen Adel is by opbodt tot bescherminge van 't Rijk verbonden sich in de wapenen te begeven, de welcke wel het grootste gedeelte van de Krijghs-benden uytbrengen.
Den Adel gebruyckt oock een ongebonden macht over haer Boeren en Onderzaten, van de welcke veel als lijf-eygenen aen haer verbonden zijn, en indien yemandt van de selve, 't zy door toornigheyt of overmoedt van den Edelman om 't leven gebracht wordt, soo is'er weynigh verhael door rechts-vorderinge op hem te verkrijgen. Soodanige en meerder vryheden die den Poolschen Adel geniet, is mede door Koningh Sigismundus Augustus aen den Littauschen, en door Koningh Stephanus Battori aen den Lijflandtschen Adel mede gedeelt, waar door het Poolsche Rijk zijn Landt-palen zeer verwijdet heeft.
De Poolen tellen een lange reecks van Koningen, uyt haer eygen landt-aerdt tot die waerdigheyt door verkiesinge verheven; Sy beginnen van Koningh Lecho de eerste Stichter dezes Koninckrijcks, van de welcke sy oock eertijdts Lechiters genaemt wierden. Daer na is de Opperheerschappy van 't Poolsche Rijk onder het bewindt van twaelf Waywoden vervallen. Na eenighe tijdt heeft de Koninghlijke Hoogheyt sijn voorige luyster wederom bekomen. Naer het overlijden van Koningh Casimirus de eerste hebben de Poolen naer vreemde Vorsten uytgesien, en de selve den Koninghlijcken Kroon op 't hooft gestelt, wanende hier door het aenzien en mogentheyt van 't Rijk te vermeerderen, de evengelijcke macht van den Adel in sijn volkomen standt te bevestigen, en alle onderlinge twisten en oneenigheden af te weeren. Voor weynigh jaren hebbense wederom de Oppermacht aen een Ingeboorene opgedragen.
Tot de verkiesinge van een nieuwe Ko-
Auteursrechtvrij
