Van de Mooren van Angola.
DE Mooren van Angola zijn eertijts geweest Onderdanen van den Koningh van Congo, maer sy zijn voor eenige jaren door een seeckere Gouverneur van sijn regeeringe en gehoorsaemheyt vervreemt: doch soo geheel niet of schicken aen hem noch jaerlijcks haer presenten en giften in teecken van vriendtschap.
Sy gaen geheel naeckt, behalven dat soo wel de Vrouwen als Mannen haer schamelijcke leden met een doeck bedecken, en vercieren haer halsen en armen met glase paternosterkens of koralen, anders gebruyckense geen cieraet aen haer lichaem. Sy zijn, naer den aert van meest alle de Swarten of Mooren, seer hovaerdigh op haer swarte verwe, en duncken daer door veel schoonder en uytnemender te zijn als de blancke menschen: haer grootste schoonheyt bestaet in de platheyt van haer neusen, dickte van haer lippen, en witheyt van haer tanden.
Men vindt 'er onder haer die seer sterck van krachten zijn, soo dat 'er een geweest is, die een vierendeel van een boote wijns, wegende omtrent 325 ponden, op sijn armen dragen konde.
Sy besitten rijcke Mijnen van koper en ander metael: aen levens middelen ontbreeckt het haer niet, soo wel van vee, als aerd- en boom-vruchten: Sy hebben groote menighten van koeyen, doch het honde-vleesch smaeckt haer veel beter als eenige andere soorte van vleesch, 't welck sy daerom oock veel duurder betalen.
By haer gaet den menschen-handel seer in zwangh, naer diense haer overwonnen vyanden of aengequeeckte slaven, ja oock wel van haer eygen geslacht, out en jongh in groote menighte aen andere natien verkoopen; de welcke daer na in andere landen vervoert, en te koop gestelt worden: maer voornamentlijck wordense gebruyckt in West-Indien by de suycker-moolens, om het landt te bearbeyden, te planten, zaeyen, maeyen, en andere diensten tot profijt van hare Heeren en Meesters te doen.
Soo dra een onder haer overleden is komen de naeste bueren in het sterf-huys te samen, en maecken een wonderlijcke melodye en geluyt, met gesangh en veelderhande instrumenten, daer na bestellense het lichaem te aerden.
In plaetse van gelt gebruyckense schulpkens of horentjens, die sy verre boven het gout en silver schatten ende in waerden houden.
Haer woningen zijn kleyn en nederigh, waer in sy met Wijven en Kinderen huyshouden, ende voor de hitte en regen verschuylen.
De Mans zijn (niet tegenstaende sy veelderhande geweer hebben, als spiessen, zwaerden, schilden, &c.) geen krijghslieden, maer goede visschers, loopen met haer canoos of schuytjens 's morgens in Zee, en brengen somtijts overvloet van veelderhande visch mede, ondertusschen is het Vrouw-volck besich met de landtbouw en 't huys-werck.
De Mannen nemen hier soo veel Vrouwen als sy begeeren, 't welck de oorsaeck is dat haer landt soo volck-rijck is, en soo veel slaven uyt levert: De Vrouwen in barens noodt zijnde, is 'er geen schaemte, en het loopt 'er al toe jongh en oudt, Mans en Iongens: wanneer nu de Vrouwe gebaert heeft, gaet sy na de Riviere om sich neffens het jongh geboren Kindt schoon af te wasschen, en keeren terstont wederom na haer gewoonlijcken arbeyt.
Soo langh het Kindt geen tanden bekomen heeft, onthoudt sich de Moeder uyt een wonderlicke inbeeldinge van de by-een-komst des Mans; want gelooven andersins vastelijck, dat indien de vleeschelijcke vermenginge voor dien tijdt geschiede, dat het Kindt aenstonts schielijk soude komen te overlijden.
Om de schreyende Kinderen te doen zwijgen, gebruyckense een sonderbare maniere: Sy nemen water, en besproeyen met geheele handen vol de Kinderen daer mede in 't aengesicht, dit soo langh onder-