Een aendachtig leerling van den Heere Jezus, door Hem zelf geleert, zonder hulp van menschen

Kapittel XI.

SOekt u zelve dan gestadig te gewennen tot een stille ziele, hoort gy dit wel myne ziele? gy moet niet alleen die stilheit hebben of zoeken als gy zoo gezet by u Heere komt of zyt, maer gy moet 'er u toe gewennen, gy moet 'er een hebbelykheit van zoeken te krygen, ja van hebben, indien gy dit leven zout behouden en gewoon worden: en indien gy dit niet en

[p. 53]

zoekt en omdraegt, gy zult vergeefs verwachten dat u Heer u leeren zal. Een stille Geest is kostelyk voor God.

't Is niet genoeg dat gy u uitwendig intoomt, och neen, dat is de zaek niet, het gelyk 'er maer wat na, maer 't heet zachtmoedigheit, dat is inwendig, 't heet zachtzinnigheit: het gezigte der ziele, het gehoor der ziele, het gevoel der ziele, het proeven en onderscheiden der ziele, moet werkzaem zyn in dit leeren, en derhalven is 't onmogelyk dat het geschiede, ten zy in een stille ziele, in een zachten geest, in een ingetoogene gestalte van het herte, het alderinnigste gemoet moet stille zyn, op dat des zelfs bewegingen haer werk wel mochten doen, zoo in te vragen als in antwoort te hooren of te verstaen.

Och myne ziele, onthout dit doch wel ter dege; als gy van binnen ontroert of verdrietig zyt, al bent gy dan uitwendig noch al stil, gy kont aen en in u ziele alzoo van u Heere niet leeren, gy zyt niet bequaem om te hooren, of om te vragen, en u Heer is noch gewillig noch gereet om u als dan te antwoorden; ja somtyts zal 't uwe vrymoedigheit ook beletten, dan namentlyk: als gy door u onvoorzigtigheit zoo ontroert zyt geworden. Zettet u dan doch ernstig na deze gezette en gestadige stilte des gemoets, en na deze ingetoogenheit des herten, of gy kont alzoo van u Heer niet leeren.

En op dat gy u zelve in dezen moogt behulpzaem zyn, zoo zyt gedurig bedachtzaem over u herte, bezie het dikmael, ja gewennet uwe oogen daer hene van zelfs te gaen: let wel op des zelfs bewegingen, dat zy niet vlugger en

[p. 54]

zyn als u oogen, dat zy niet ongeregelt noch buitenspoorig en zyn, dat zy uwe oogen, o myne ziele, getrouw ten dienste staen, dat zy haer bewegen of stille zyn na dat gy 't verstaet, bewaert u herte boven al dat te bewaren is, want daer uit zyn de uitgangen des levens: houdet u ook van buiten stil, zyt zeer zorgvuldig daer over, zeer bedachtzaem daer ontrent, geenzins uitgelaten (tenzy in heilige bezigheden en geestelyke blytschap, dat is wat anders.)

Doch evenwel ook in dezen, zoude ik u raden, altyt een oog na binnen te houden, op dat het blyve binnen de palen van dat geestelyke, zedige, modeste, bezette, en stille gemoet; doch dit zult gy best leeren als gy 't ondervint.

Myne ziele, blyft nu maer by uw' wit van deze stilheit te bezorgen zoo veel mogelik is, spreekt of roept niet luider als 't noodig is, spreekt niet zonder oogmerk dat goet is, of noodig tot stichtinge, maer haelt u al woorden van binnen uit het gemoet, overwegeze daer eerst, eer gyze spreekt; want bent gy daer onbedachtzaem, gy zult u stilte des gemoets verliezen, laet uwe woorden zyn in aengenaemheit met zout altyt gemengt, altyt stichtelyk, profitelyk, nut, en dienstig.

Spreekt niet een woortje of aenmerket u in uwe gedachten als in Gods tegenwoordigheit, als u by den Heere, en als de Heere by u, op dat gy doch zeer bedachtzaem zyt in u spreken en wys overleggende of het al tot Gods eere of eenige nut of stichtinge dienen kan, alzoo zult gy uwe inwendige stilte te behouden behulpzaem zyn.

Trekt u ook de uitwendige dingen, die uwe inwendige stilte mochten storen niet aen, im-

[p. 55]

mers en laetze u inwendig niet raken, hebt niet veel op met het aerdsche, zienelyke en vergankelyke, dat die doch geenzins uwe inwendige stilte en ruste des gemoets en stooren: wacht u voor ongenoegen, voor verdrietigheit.

Zet u na nedrigheit, na lydzaemheit, na verlocheninge van uwe weereltze eer, gemak, profyt &c. allerwegen, op dat u gemoet in zyn stilte blyve, voeg u na een ieders zin allerwegen, tracht veel liefde in u te hebben, altyt vergenoegt en te vreden te zyn in den Heere, en in zyne bestieringe, en in zyne algenoegzaemheit, op dat het gemoet in zyne stilte blyve, en alzoo bequaem om te hooren en om te leeren, het ga dan buiten zoo als het wil.

Door dat uitwendige moeten wy niet afgetrokken worden van die inwendige stilte, ook zig met geen onnutte of onnoodige dingen bemoeijen of moede maken, maer blyven al innerlyk en stil van binnen by ons zelven.

En moeten wy ons zomtyts met uitwendige weereltze dingen moeijen, dan moeten wy echter houden die innige wacht en bedachtzaemheit des gemoets, in dat werk: en zoo ras als 't mogelyk is al weder zig zetten om na binnen te keeren, en innerlyk te leven, al ingetoogen, en aldaer stil, bezet, en bevoot, naeuw letten op ieder beweginge van het herte, op ieder zucht, trek, verlangen, begeerte, dat die niet buitenspoorig, maer wel gereguleert mogen zyn, men moet zien en weten wat men spreekt, wat men denkt, en wat men doet, en dan altyt zorgen, dat die dingen onze innige stilte, ruste, en vrede niet en beletten, maer vorderen: men moet zig zelve nooit vergeten.

[p. 56]

Want als men zig zelve vergeet zoo vergeet onze Heer ons te leeren, en wy konnen in zyne schoole niet blyven, noch zyne onderwyzingen vatten, noch 't herte indrukken, want dat de innige ruste belet, dat belet het inwendige licht, en alzoo het onderwys van de Heere Iesus en onze gemeenzame ommegank met hem: en het en behaegt onze Heere ook geenzins ons in onstuimigheden van het herte te leeren, dat scheelt hem genoeg, dat zyn Geest als dan werke: des moeten wy ons trachten te gewennen tot een stille ziele, als wy van de Heere Iesus zelfs willen leeren.