De schildknaap

[p. III]

Voorberigt.

Aan de Verhandeling van den Hooggeleerden Heer d.j. van lennep, over het belangrijke van Hollands grond en oudheden voor gevoel en verbeelding, welke Verhandeling ik op den 30^e Januarij 1827, het genoegen had, door den opsteller te hooren voordragen, is het werk, hetwelk ik thans mijnen landgenooten aanbied, deszelfs wording verschuldigd. Altijd met warme liefde voor mijn, zoo dikwijls ten onregte verguisd en beschimpt vaderland vervuld, groeide die liefde in mij tot geestdrift aan, door de zoo welsprekende taal des Hoogleeraars, en kwam al aanstonds de lust in mij op, om te beproeven,

[p. IV]

of het mij mogelijk wezen zou, een romantisch tafereel te schetsen, in den smaak van dezulke, als wij aangaande de zeden en gewoonten van andere volken bezitten, iets waarmede (en hierover betuigt de Heer van lennep, in meergemelde Verhandeling, zijne verwondering) zich aangaande onze voorvaderen nog niemand bezig gehouden had.

Evenwel, het vervalschen der geschiedenis, door het vermengen van dezelve met vindingen, zoodat het den lezer moeijelijk wordt, het ware van het verdichte te onderscheiden; het anders afbeelden van bestaan hebbende personen, dan zij inderdaad geweest zijn; en het te boek stellen van verzonnen voorvallen in de plaats van wezenlijke gebeurtenissen, kwam mij altijd zoodanig als eene gevaarlijke mode, en schadelijke wijze van doen, voor, dat ik geene handen aan het werk wilde slaan, eer ik mij tot eenig tijdvak kon bepalen, waarin personen gevonden worden, die

[p. V]

ik in hun wezenlijk karakter, in hunnen waarachtigen werkkring, en in hunne verhouding tot anderen, zoo als die waarlijk plaats gehad heeft, op eene gepaste wijze in mijne voordragt kon plaatsen. Wanneer ik zulk een tijdvak en zulke personen zoude gevonden hebben, meende ik de gebeurtenissen en de handelingen naar waarheid te moeten schetsen, en zóó het historisch gedeelte van mijn werk, zonder vervalsching der geschiedenis, voorstellende, voor het romantische gedeelte naar welgevallen mijne verbeelding te mogen laten spelen, mits ik niets verhaalde, of door de verdichte personen liet doen, wat niet met den tijd der handeling van de historiëele personen, of de toen in zwang zijnde denkwijzen en manieren, overeen kwam.

Zeer gelukkiglijk geraakte ik, terwijl ik over mijn plan nadacht, bekend met het werk van den Heer j. meerman, betiteld: Geschiedenis van Graaf Willem van Holland, Roomsch-

[p. VI]

koning. Door dit werk, de naauwkeurige levensbeschrijving bevattende van een' man, die door den Heer van lennep, in zijne Verhandeling, (bladz. 28.) als een der Nederlandsche vorsten, wier leven eene opzettelijke behandeling waardig is, genoemd wordt, werd mijne keuze gevestigd, en ik nam de pen, in overeenkomst met de bovengemelde grondregels, op. Graaf willem werd nu in verband gebragt met zijn' Schildknaap, een verdicht persoon, dien ik sicco noemde, en, om mijn verhaal ongedwongener te maken, tot den held van mijne voorstelling koos.

De lezer oordeele over het min of meer welgelukken van mijne poging. Meerman heb ik (gelijk uit de aanteekeningen blijkt) als aan de hand gevolgd, en waar ik mij eenige afwijking van de waarheid veroorloofd heb, heb ik het almede in de aanteekeningen te kennen gegeven. Voor het overige hebben andere schrijvers, wier

[p. VII]

werken ik, of zelve bezit, of die mij door den Heer van lennep en den Uitgever van dit werk goedgunstiglijk geleend werden, mij tot leidslieden verstrekt, ten einde ik met opzigt tot de kleederdragten, gewoonten, spreekwijzen, plaatselijke omstandigheden enz. van het midden der dertiende eeuw zoo min mogelijk feilen beginge. Ook die schrijvers zijn in de aanteekeningen aangehaald.

Hoe grooter de moeijelijkheid van mijne taak geweest is, hoe meer ik gevoel, de toegeeflijkheid van mijne lezeren omtrent de uitvoering van dezelve noodig te hebben; ik roep dan ook die toegeeflijkheid volgaarne in, de gebrekkelijkheid van mijn werk zelve erkennende. Mogt het evenwel blijken, dat mijne voordragt iets hadde bijgedragen, tot het op prijs stellen van onze oude Vaderlandsche geschiedenis, en van de inborst der Nederlanders in het algemeen; tot het naar eisch waarderen van de verlichtere

[p. VIII]

tijden, die wij beleven, boven die der duistere middeleeuwen; en tot het in het geheugen terug roepen van, door dezen en genen vergetene, bijzonderheden, zoo zou zulk een uitslag van mijne onderneming mij tot een bijzonder genoegen verstrekken.