Elisabeth Basmooth, of eene Engelsche plant op Hollandschen bodem. Deel 1

[p. III]

Een woord aan den Lezer.

Onder andere aanmerkingen, welke ik tijdens de eerste in het licht verschijning van mijn' Roman: de Kleine Pligten, op dit werk heb hooren maken, is geweest, dat het noemen der personaadjen met eene enkele kapitale letter alleen, eene onaangename stuiting in het lezen veroorzaakte, en aanleiding gaf tot het zoeken naar eenen of anderen bestaanden persoon, dien men meende, dat ik door eene letter had willen aanduiden; ja wat meer is, tot het toevoegen van letters bij de eene kapitale, naar willekeur des lezers, zoo dat er dan een geheele naam te voorschijn kwam van dezen of genen persoon dien ik bedoeld moest hebben. Terwijl het eerste lid dezer aanmerking mij eenigen spijt deed gevoelen over de aanleiding die ik gegeven had tot ongemak bij het lezen, aan degenen, die mijn werk wel met hunne oplettendheid wilden vereeren, smartte het andere lid der aanmerking mij dieper dan ik zeggen kan.

[p. IV]

Ditmaal alle grieven uit den weg hebbende willen ruimen, besloot ik reeds bij den aanvang van den nieuwen Roman, dien ik thans mijnen landgenooten aanbied, voluitgeschrevene namen aan mijne denkbeeldige personen te geven. Dan hier kwamen terstond de oude hinderpalen, die mij vroeger tot eene kapitale letter hadden doen besluiten, weder alle te voorschijn; te weten: 1^e de vrees van een' bestaanden naam (hoewel mij in de zamenleving onbekend) te treffen, en zoo aan de voormelde beschuldigende aanmerking voet te geven; 2^e de groote moeijelijkheid, zoo niet onmogelijkheid om mijne personen in den stand dien ik voor hen mogt verlangen, te plaatsen, zonder hun namen te geven welke bekend zijn, aan personen van dien stand te behooren. Om hier mijne meening duidelijk te maken, moet ik het volgende zeggen. Een' huisman, een' burger uit de geringe klasse, kan men des noods Klomp of Kan, of Emmer of iets dergelijks noemen, maar spreekt men van den beschaafden stand, en gebruikt men soortgelijke namen, zoo zal een ieder, en met regt, uitroepen: zulk eene familie is nimmer onder de aanzienlijken geteld geweest! Men zou dus namen moeten gebruiken, die bekend zijn en gedragen worden - en zoo zou de beschuldiging ten minste eenen schijn van gegrondheid verkrijgen.

[p. V]

Over het omverwerpen der genoemde hinderpalen peinzende, vond ik gelukkig in het werk van van leeuwen, betiteld: Batavia Illustrata eene alphabetische naamlijst van adellijke geslachten zonder genealogie, en daar deze lijst vele namen bevat die uitgestorven zijn, meende ik veiliglijk daaruit tè mogen kiezen, ik noemde dan den grootvader en den oom van mijnen hoofdpersoon (elisabeth basmooth) bestenvelde; hare oude vriendin tolver; eene later voorkomende familie gardijn; en nu laat ik aan den lezer, om indien hem andere namen, mits uit dezelve lijst, beter aanstaan, die op mijne personen toe te passen. Voorts in het begin, het tooneel der handeling in Engeland geplaatst hebbende, heb ik de vrijheid gehad vele Engelsche namen te gebruiken, en om de vraag of daaronder ook een van eenig nog levend mensch gevonden wordt, heb ik mij niet bekommerd, dewijl ik niemand in Engeland kennende, wel niet verdacht zal worden, daar aan eenig mensch een karakter te hebben willen geven, dat hem niet aanstaan zou. Indien er in Frankrijk een graaf de valmont mogt bestaan, die kwalijk name, dat ik zijn' titel voor monsieur alerte gebruikt heb, of een nicoles die zich gebelgd gevoelde over de rol die ik mijn' daniël nicoles laat spelen, zoo vraag ik hem bij voorraad verschooning, belijdende

[p. VI]

dat ik van hun bestaan onkundig ben, en van hunne inborst niet het geringste weet. Van ondergeschikte Hollandsche namen spreek ik niet, omdat de personen welke dezulke in mijn werk dragen, van weinig beteekenis zijn; alleen omtrent mevrouw van almstein te Rotterdam, moet ik aanmerken, omdat haar karakter eenigzins beschreven wordt, dat ook zij een persoon is uit de bovengenoemde lijst. - Voorts zeg ik niets over mijn werk, de lezer beoordeele het. Op mijne jaren is men in staat met meer kalmte dan in vroegeren tijd, het te vellene vonnis af te wachten. Ik ben in mij zelve van de zuiverheid mijner bedoelingen overtuigd, en vraag alleen verschooning voor enkele drukfeilen, die aan mijne, en des (kundigen en doorgaans zeer naauwkeurigen) mede-correctors oplettendheid ontsnapt zijn.