Voor-beeldt der waere deught
(1692)–Franciscus Nerrincq–
Auteursrechtvrij1. Capittel.Van de geluckighe Geboorte van den H. Casimirus.
MEn siet somtydts door Godts schickinghe jet merckelijckx geschieden in de geboorte van die kinderen, de welcke daer naer in eenighe besondere wercken ende treffelijcke daeden comen uyt te schynen. Om veel andere daer te laeten, men verhaelt jet sulcx geschiedt te zyn in de Geboorte van Alexander den sonde van Philippus Coninck van Macedonien; men sagh in desen nieuw-geboren Prince jet besonders, als een voor-teecken van sijne toecomende cloeckmoedigheydt, ende on-versaeftheydt, om de welcke hy daer naer oock verdient heeft Alexander den Grooten genoemt te worden. Syne merckelijcke geboorte veroorsaekte eene uytnemende vreught aen het Hoff, ende aen alle de Ondersaeten: de blyde Moeder Olympias de Coninginne liet dat groot geluck terstont weten aen | |
[pagina 37]
| |
haeren Man Philippus den Coninck, alsdan in het veldt gereedt staende, om tegen sijne vyanden slagh te leveren; welcke on-verwachte ende aengenaeme maere den Coninck soo verblyde, dat hy noch op den strydt, noch op de victorie, die hy sekerlijck verhopte, niet meer dencken en wilde, maer eer op eene vrede, die hy oock op staende voet tot blydtschap van sijne vyanden hun dede aen-bieden, segghende, dat soo veel bloedts, datter gestort soude worden, ende soo menige dooden, die'er te volghen stonden, geensints en pasten op de geluckige gheboorte van den Conincklijcken Prince sijnen Sone; om het welcke terstondt in alle beyde de legers menige vreughde teeckenen getoont wierden, met duysent geluck-wenschinghen van beyde de kanten aen Philippus den Coninck; ick meyne in deser ofte gelijcker voeghen, die ons de Poësie aldus comt voor-stellen: Philippe grooten Vorst,
Vermaerdt door soo veel Rycken,
Voor wien dat alle Prins
Sijn waepenen moet strycken,
Philippe veel geluckx
Met u geboren Soon,
Tot naer-saet ons gejont
Van uwe Coninckx Croon.
Geluck aen heel het Ryck,
Geluck aen ons te gader,
| |
[pagina 38]
| |
Met 't Nieuw geboren kindt
Van soo een cloecken Vader,
Het welvaert van ons Landt,
Een kindt van Vré verbondt,
Dat gy ô machtigh Prins
Aen uwen vyandt jont.
VVel aen dan cloecke Jeught,
Laet nu de trommels roeren,
VVilt alle-gaer dees Feest
Om 't best nu uyt gaen voeren;
Dat diende tot den crygh,
Tot vreught nu dienen sal;
Laet de Trompetten slaen,
En clincken over al.
Stracx sietmen t'allen cant
Die cloecke oorloghs knechten,
Niet kampen lyf om lyf,
Maer wel op te rechten
De teeckens van de vreught,
Om 't eerst geboren kindt,
Dat nu met eenen peys
Twee Legers saemen bindt.
Twee Legers zijn maer een
In vrede vast gebonden,
En om de bly Geboort'
In vreughden gansch verslonden,
Men hoort men roept allom:
Dat vry den Coninck leeft
In sijn geboren Soon,
Die ons den vrede geeft,
| |
[pagina 39]
| |
Dit was voor waer niet alleen eene blyde, maer oock eene glorieuse geboorte, blyde ende aengenaem aen den Vader Philippus met de Coninginne Olympias ende aen alle de ondersaeten; ende t'saemen glorieus aenden Coninck met het jonnen, ende maecken van den vrede met sijne vyanden. Maer om nu te comen tot onsen H. Casimirus: de geboorte van desen Prince en is niet min gheluckigh ende vermaerdt geweest, als die van Alexander, want den Gheboort-dagh van den Prince Casimirus, die geschiede in het jaer ons Heeren 1458. op den 3. ofte soo andere segghen op den 5 van October, is oock vereert geweest met een Vré-verbondt tusschen twee machtighe Coninghen, te weten tusschen Casimirus den III. Coninck van Polen, vader vanden H. Casimirus, ende tusschen Georgius Podiebradius Coninck van Bohemen; welcken lesten op den Geboort-dagh van Casimirus door sijne Ambassadeurs vrede ende vriendtschap verkreegh van den Polschen Coninck, hem oock opdraeghende het Blasoen ofte Waepen van sijn Coninckryck Bohemen, tot een claer teecken, dat hy met het Polsche Ryck door eenen vasten peys ende vriendtschap wenschte vereenight te blyven. Het is oock op den selfsten dagh geweest, dat den Coninck Casimirus die vermaerde victorie in Prussen verkreghen heeft tegen sijne vyanden, die hy oock alsdan ten onder heeft gebracht; op den selven Geboort dagh over-weldighde hy oock met vechtender handt dat sterck Casteel met naeme Pa | |
[pagina 40]
| |
povia; soo dat niet alleen de Ondersaeten aen haeren Coninck Casimirus, maer oock veel andere uytheymsche Princen, ende vremde Natien hem ten uytersten veel gelucx quaemen wenschen, soo over dese victorien, als over de geluckighe Geboorte van sijnen nieuw geboren Sone Casimirus. Hierom hoordemen oock alsdan van een jeder uyt-roepen den geluckigen ende glorieusen naem van Casimirus soo van den Vader, als van den Nieuw-geboren Prince. De Poesie sal ons hier wederom eenighe van die geluck-wenschingen laeten hooren:
Gelooft moet zyn den Heer,
Die ons weer heeft gegeven
Een Nieuw geboren Prins
't Geluck van 's Vaders leven,
En van de Coningin,
Met 't Conincklijck Geslacht,
Om dat sy soo een kindt
Ter wereldt heeft gebracht.
Den eerst geboren Prins,
Is bly om sijnen Broeder;
't VVelck, soo hy't beste kan,
Toont aen sijn liefste Moeder;
Hy wendt, siet, hier en daer
Syn ooghskens rommentom,
En heet naer sijn verstandt
Syn Broertjen willecom.
Voorts jeder roept, en wenscht,
Dat 't Prinsken lanck magh leven,
| |
[pagina 41]
| |
Midts 't kintjen, soo men gist,
Veel goedts aen't Ryck sal geven.
Men siet, dat Casimier
Vyt 't soet en bly gelaet,
't Geluck van't Ryck sal zyn,
En van des Coninckx staet.
Dat Casimier dan leeft!
Soo roepen al de menschen,
En geven aen het kindt
VVel duysent blyde wenschen:
Den Vader is verblydt,
De Moeder sigh verheught;
Men sieter anders niet
Als een gemeyne vreught.
Met volle reden wenste men veel geluckx aen den Coninck, ende aen de moeder met haeren Nieuw-geboren Sone; in den welcken men jet besonders bemerckte boven andere kinderen: dat soet ende Engelsch gelaet van dat lief kindt, met al het tegenwoordigh geluck ende victorien van den Vader, die hy op den selfsten dagh gekregen hadde over sijne vyanden, gaeven groote reden aen een jegelijck om te roepen: Quu putas Puer iste erit? Wat meynt gy, dat dit voor een kindt sal wesen? gelijck men voortydts geroepen hadde vanden H. Joannes Baptista, als hy eerst was geboren. Hoe wonder ende uyt-stekende en sal oock dit jonck Prinsken niet wesen! Quis putas puer iste erit! Hierom kreegh hy oock misschien | |
[pagina 42]
| |
den naem van Casimirus naer den naem van sijnen vader oock Casimirus genoemt; eenen naem van dat vermaerdt ende wonder Huys van Jagello grooten Hertogh van Lithuanien, die den eersten, als boven noch geseydt is, onder die groote Hertoghen het H. Catholijck geloof aen veert heeft, ende corts daer naer gecosen is tot Coninck van Polen, die Groot-vader was van onsen Prince Casimirus; van wiens wonderen naem ick met reden soude moghen segghen:
Voorwaer dit is een wond'ren Naem
Tot Godes dienst en eer bequaem;
Heel wonder, als ick hem bemerck:
Daer vind' ick menigh deughden werck;
In sigh een hooghen sin besluyt,
En een verholen leer beduydt:
Ga naar voetnoot+ Soo ghy de Letters maer verstelt,
Den Naem veel Wonder dinghen meldt:
En soo gy dien noch eens verkeert,
Meer deughden hy ons weder leert.
Prins Casimier van d'eerste jeught
Die saghmen groeyen in de deught;
Gaf sigh aen Godt tot offerand'
Van suyverheydt, en Liefden-brandt.
Doch het en was niet alleen den naem van Casimirus, die heel wonder was, vol van deughden ende verholen leeringen, maer het was besonderlijck den Prince Casimirus self, die wonderlijck uyt-scheen in | |
[pagina 43]
| |
alle sijne wercken, om de welcke hy aen-ghenaem was, niet alleen aen den Coninck sijnen Vader ende aen sijne Moeder de Coninginne, maer oock aen alle de Hovelingen, ende andere, die hem kende; by Godt was hy alder aengenaemst, die hem best kende, oock wetende, dat hy soude worden eenen grooten Heylighen. De Enghelen hadde oock sonder twyffel hun behaegen in dat Engelsch Kindt Casimirus, die oock inder daedt was eenen Enghel van dese weereldt. Het en waere niet te verwonderen, datter verscheyde Enghelen met haere teghenwoordigheydt de geboorte van desen Enghel vereert hadde, gelijck sy tegenwoordigh zyn geweest in sijn heyligh sterven, soo ons verscheyde Histori-schryvers dat getuygen. Nu wat conden de Enghelen op dien tydt beter gedaen hebben, als die geboorte met haeren soeten sanck te vereeren? Vergeeft my ô Hemelsche Gheesten, dat ick'er van spreke, ende U L. onder[-]vraegh.
Hoe bly moest wesen uwen sanck!
Hoe aengenaem dien soeten klanck!
ô Engelsch Heir, hoe is't geschiedt?
Ey seght, wat was u hemelsch liedt?
Voorwaer ick meyn' den eygen toon
Viel recht op Casimirus Soon;
Misschien was uwen blyden sanck,
En uwer snaeren soet geklanck,
Hoe Casimier dat Conincx kindt
Altydt van Godt sou zyn bemindt,
| |
[pagina 44]
| |
En leven van sijn eerste jeughde
In liefde van de suyver deughdt;
Jae om die wonder Suyverheydt
Geluckigh zyn voor d'eeuwigheydt,
Magh-men dan met reden niet wel segghen van dat heyligh Prinsken Casimirus, dat het in eene gheluckige Planete gheboren is, felici sidere natus? De Astrologanten segghen ghemeynelijck, dat het iets goedts beteeckent, gheboren te zyn in het teecken van de Maeght; dogh al is het soo niet gheschiedt met de geboorte van den Prince Casimirus, immers nu gheboren zynde, van sijne eerste jaeren heeft hy altydt sijnen ooghen geslaegen gehadt op de H. Maghet Maria, ende sonder op-houden getracht eenen besonderen nae-volgher te wesen van die Heylighe ende Suvyere Maeght; het welck in het vervolgh van sijn selven opentlijck heeft gebleken, gelijck het daer naer in het 7. Capittel in het breedt sal ghetoont worden. |
|