|
| |
| |
| |
Algemeene Leevenswyze in Suriname. Vermaaken. Schouwtoneelen, enz.
De beschryving, welke men in den Tegenwoordigen Staat van Amerika, (een werk reeds meer dan eens door ons aangetrokken) ontmoet, wegens de bewooners der Kolonie en hunne algemeene leevenswyze, is inderdaad hoonende en beleedigende voor hun. Ook kan 'er niets, dat valscher en lasterlyker is, worden uitgedacht. De Surinamers zouden verdienen, dat menze voor de grootste zuipers en verachtelykste weezens van de gansche Wereld hield, zo maar alleen 't kleinste gedeelte, van 't geene men daar aantreft, waar bevonden wierd. De bewooners der Kolonie zyn, over 't geheel, arbeidzaam, zindelyk in hunne bezigheden, en zeer yverig in het vervullen van hunne pligten ten voordeele des geenen, dien zy dienen. 't Is waar, dat zy lief hebbers van sterke dranken zyn, en, in 't algemeen, veel gebruik maaken van Genever en Rum; maar echter zyn zy geen dronkaarts, ook stellen zy zich door dronkenschap nooit op eene schandelyke wyze ten toon. 't Zyn alleen de kleine kroegjes, die door de matroozen, en ander volk van de laagste klasse, tot negen uuren 's avonds, bezocht worden, waar in men nu en dan 't gewoone rumoer van bezoopenen verneemt; maar de overige bewooners neemen zulk eene lofwaardige zedigheid en gemaatigdheid in acht, dat men misschien daarvan maar zeer weinige voorbeelden in de andere Kolonien zal aantreffen. Nooit hoort men 'er van iets, dat de goede order der maatschappy in de war kan brengen; nooit verneemt men 'er eenig geraas langs de straaten, noch by nacht eenig gezelschap van jonge losbollen. 't Is eindelyk iet zeldzaams, dat
| |
| |
de eene buurman zich over den anderen beklaagt, of dat 'er eenig geweld op straat gepleegd wordt. Men leidt 'er in tegendeel het eenpaarigste en bedaardste leeven, dat men uit kan denken. Wanneer de Nieuwspapieren uit Europa 'er ontbreeken, is alles eenigzins bedrukt en treurig; men heeft zelfs geene onderwerpen om 'er elkanderen over te onderhouden; en by gebrek van nieuwstydingen of eenige andere nieuwigheden, spreekt men doorgaans over niets anders, dan de algemeene zaaken des lands. Ieder snapt, naar zyn eigen gedachten en in volkomen vryheid, over de staatsregeering, 't huishoudelyk bestier, de hangende pleitgedingen, en de gunstige of ongunstige Jaargetyden tot de inoogsting van de Koffy, het Katoen enz. op de plantagien. Zy die liefhebbers van leezen zyn, onderhouden zich met iemand van dezelfde liefhebbery; maar zo ras 'er volk komt laat men zulks vaaren, om over wat anders, en menigmaal over dingen van geen belang altoos, met elkanderen te spreeken, en den tyd te korten. De een gaat by den anderen wanneer het hem goed dunkt, met de vryheid van een' goed vriend, zet zich aan de tafel, blyft 'er, praat en gaat zonder veel pligtpleegingen of gedwongenheid: en dit is overal hetzelfde, met dat onderscheid echter, dat de klassen der bewooneren, niet tegenstaande hunne algemeene vryheid, onvermengd blyven. Verscheiden Loges van Vrymetselaaren, in de vereischte order ingesteld, zo van Jooden als van Christenen, die elkanderen over en weder bezoeken; eenige danspartyen, dikwyls uit partikulieren, die 'er de kosten van draagen, bestaande; een byzonder Kollegie van speeloeffening voor de avonden; verscheiden herbergen, waarin men eenige verversching gebruikt eer men gaat eeten; rondloopende gezelschappen onder lieden van het eerste fatsoen, die alle acht of veertiendagen, dan by den eenen, dan weder by den anderen, gehouden worden; twee Schouwburgen van Holland- | |
| |
sche Toneelpoëzy, de eene van Christenen, en de andere van Jooden, waar over wy reeds voorheen gesproken hebben; speelende men in dien der Jooden twaalf, en in dien der Christenen zes of acht stukken, in het jaar; namiddags wandelingen te paard of met de koets, naar dat het vermogen der lieden zulks toelaat enz. Zie daar, in 't algemeen, de tydkortingen, welke in de gansche Kolonie gebruiklyk zyn. Nog kan men van verre de meesten zeggen, dat zy gewoon zyn elkanderen maar alleen aan hunne byzondere huizen te onderhouden, en van alle die gemelde openbaare plaatsen geen gebruik maaken, dan maar alleen nu en dan: weshalven men met waarheid kan zeggen, dat de leevenswyze, die men in Suriname leidt, hoewel treuriger en somberder dan op eenige andere plaats der wereld, evenwel de heilzaamste van allen is. Al wat de ryke 'er kan hebben, is eveneens verkrygbaar voor den armen; en uitgezonderd de goede cier, eene geheele schaare van slaaven tot verrichtinge der huisdiensten, en eenige huisgeraaden van enkele praalery, kan een man van een maatig inkomen 'er even zo veel uitvoeren, als een schatryke met zyne duizenden jaarrente. Op de plantagien zyn de Direkteurs, in 't algemeen gesproken, gewoon met het krieken van den dag op te staan, de omliggende plaatsen te bezien, in de tuinen te gaan, en vervolgens weder naar huis te keeren, om hunne Koffy of Thee te nuttigen; dat gedaan zynde, gaan zy op nieuw het werk bezien, dat de Negers verricht hebben, en keeren doorgaans te tien uuren te rug; als dan ontbyten zy rykelyk, ontvangen de onderlinge bezoeken van hunne vrienden en andere Direkteuren: of zo zy alleen zyn, begeeven zy zich, tot twee of drie uuren in den namiddag, ter ruste; gaan daar op weder de plaatsen, waarop gewerkt wordt, bezoeken, en houden hun middag en avondmaal teffens, doorgaans te zes uuren in den avond; op deeze wy- | |
| |
ze, en met zulk eene gelykheid, slyten zy hun leeven lekkerlyk. Zo 'er al eenigen onder hen zyn, die zich vol drinken en zuipgezelschappen met hunne buuren houden, daar uit moet geen gevolg getrokken worden ter beschuldiginge van de overige Direkteuren, even of die zich aan deeze strafbaare ongeregeldheden schuldig maakten; gelyk de Schryver van de Post van den Neder-Rhyn No. 525, ten hunnen opzigte, kwaadaartiglyk heeft ondersteld.
De taak, die wy ons hadden voorgesteld, hebben wy hier mede afgedaan, in zo verre zulks van ons afhing, en de redenen van Staatkunde en welvoegzaamheid ons in verscheiden opzigten hebben toegelaaten; wy twyffelen geenszins of 'er ontbreeken in dit Werk zeer veele zaaken, die men in het zelve wel verlangen zoude, en wel inzonderheid dezulke, die vatbaar voor zeer gewigtige aanmerkingen, en uitgebreide ontwikkelingen zouden zyn, zo ten opzigte der Jooden in het byzonder, als van de Kolonie, beneffens haaren Natuurkundigen, Zedelyken en Staatkundigen toestand, in het algemeen. Maar zo dit Werk, ondanks zyne gebreken, waardig is om de aandacht van het Publiek tot zich te trekken, en eenigzins kan mede werken tot het te wege brengen van zulk eene veranderinge van zaaken, welke gunstig zy voor eene Natie, die sedert zo veele eeuwen ongelukkig is, als dan zullen wy ons zelven zeer gelukkig schatten.
De opgave der lands produkten maakt wel, in het oorsprongklyk Fransch, een afzonderlyk hoofddeel uit; doch wy hebben gedacht, dat het den leezer aangenaamer en gemaklyker teffens zou zyn, alles als met één' opslag van het oog te konnen beschouwen; waarom wy alle de produkten, op één vel, by wege van tafel, hier neven voegen.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd