Brieven. Deel 6. Minnebrieven-tyd 1862-1863

[p. 5]

1862-1863.

[p. 7]

[Na de ‘Minnebrieven’ verscheen het eerst ‘Over Vryen-Arbeid in Nederlandsch-Indië’. Dit werk werd te Brussel geschreven, en uit een bewaard gebleven brief van den uitgever, de firma R.C. Meyer, aan den schryver blykt, dat de volledige copie den 14^den Januari 1862 in zijn bezit kwam.
Kort daarop, den 21^sten Januari, reisde multatuli naar Holland terug, waar hy zyn wilde om de ‘Ideen’ te beginnen, naar het program dat hy in ‘Vryen-Arbeid’ gegeven had. Dekker ging nu op kamers wonen by den banketbakker Knobel in de Kalverstraat te Amsterdam.
De afspraak was dat de uitgaaf der Ideen voor gezamenlyke rekening van schryver en uitgever geschieden zou. Maar daar de omstandigheden den heer Meyer niet toelieten geld op afrekening te geven, besloot multatuli tot het houden van publieke voordrachten om te leven.

[p. 8]

In het Handels- en Effectenblad van dien tyd, waarvan de heer G. Broens hoofdredacteur was, en waarin ook de Japansche Gesprekken in de nummers van 1-4 Februari 1862 het eerst als feuilleton verschenen, zyn die voordrachten uitvoerig besproken, maar ik weet niet waar die bladen nu nog te vinden zyn. En wel heb ik er het Algemeen Handelsblad op nagezien, maar ofschoon daarin uitvoerige verslagen voorkomen over Bamberg's goocheltoeren, over de kunsten van den improvisator Beerman, over allerlei concerten, voordrachten enz., over multatuli vind ik niets: alleen zyn eigen advertentien zyn opgenomen.
In het Algemeen Handelsblad van 7 Februari 1862 b.v. komt de volgende advertentie voor:]

Ideen van Multatuli.

Ik lees in de Dageraad eene oproeping om my te steunen.

Die oproeping is niet van my of geschreven met myne voorkennis.

Ik lees in het Handels- en Effectenblad eene dergelyke oproeping.

Ook die is niet van my en evenmin geschreven met myne voorkennis.

Ik schryf myne Ideen, ik schryf alleen myne Ideen, en wie iets van my weten wil, moet dit zoeken in myne Ideen.

Proces van Lennep, stryd tegen droogstoppelary,

[p. 9]

myn oordeel over Kerk, Staat, Huisgezin, Policie, Justitie, Deugd, Zeden, Geloof, of wat het zy... alles leg ik neer in myn Ideen.

Wat elders direct of indirect in verband met my of myn zaak wordt gepubliceerd is voor rekening van wie 't teekent of niet teekent.

Ik schryf alleen myn Ideen.

Multatuli.

[In het Alg. Handelsblad van 14 Febr. 1862.]

Voordragten van Multatuli.

Ik neem my voor zes leesbeurten te vervullen van letterkundigen aard.

De eerste voordragt zal plaats vinden in de groote zaal van het locaal Frascati, op donderdag avond den 20^sten a.s. ten acht ure.

Toegangsbiljetten zyn à f 1. - en voor de zes voordragten à f 4.50 per persoon (heer of dame) verkrygbaar by den boekhandelaar R.C. Meyer, Vygendam I 628, en gedurende de spreekavonden aan het locaal.

Multatuli.

[En in dat van 19 Febr. 1862.]

In weerwil myner in vele annonces duidelyk uitgedrukte verklaring, dat ik my voorneem op aanstaanden donderdag een voordragt te houden van letterkundigen aard, bemerk ik dat velen ver-

[p. 10]

keeren in de meening dat ik iets zal behandelen van koloniaal politieke strekking. Ter voorkoming van teleurstelling dergenen die iets van my verwachten, wat my op dezen oogenblik niet gelegen komt te geven, breng ik ter kennis van het publiek dat ik my beyveren zal myne voordragten zooveel mogelyk geschikt te maken om te worden bygewoond door Dames.

Multatuli.

[En wel was het noodig, dat hy iets deed om in de behoeften van zich en de zynen te voorzien. Dit blykt uit de hier volgende advertentie die in de eerste dagen van Februari 1862 in een drietal dagbladen werd opgenomen.]

Ik geef kennis aan 't volk van Nederland dat ik voor my heb liggen een brief waarin iemand my dreigt met den verkoop van myn ‘boedel.’

Myn ‘boedel’ is: de kleêren myner kinderen.

Anderen boedel heb ik niet.

Dat is weêr uwe schande, Nederlanders, dat is niet myne schande.

Amsterdam, Eduard Douwes Dekker.

31 January 1862.

[In het stadsarchief berust een handschrift van deze advertentie met het byschrift ‘verzoeke gratis insertie’. Abusivelyk is dat handschrift gedateerd van 1861.
In Idee 84 zegt multatuli.]

[p. 11]

‘Byron zwom over den Hellespont, maar hy had geen kogel aan z'n been.

Ik heb gister een dertigponder afgeschopt, die me sedert vier jaren hinderde in 't zwemmen. (Handels- en Effectenblad, Handelsblad, Amsterdamsche Courant 1, 2, 3 of 4 Februari 1862. Die advertentie moet zoolang leven als m'n Ideen).

Ik wil den Hellespont over en voelde dat ik niet langer zwemmen kon met dien dertigponder aan 't been.

[In den hier volgenden met potlood geschreven brief aan Tine wordt die advertentie uitvoerig besproken.]