Brieven. Deel 4. De Havelaar verschenen 1860

XXIV.

Amsterdam Maandag avond,
25 Juny 1860.

Lieve beste engel! Ik heb zoo even uw brief van gister ontvangen. Ik schryf u alleen om u niet te vergeefs te doen wachten, maar ik heb niets te melden, helaas! Ik begin hoe langer hoe meer intezien dat men wel myn boek verheft als boek, maar verder niets. 't Is wel hard!

[p. 85]

Ik heb de laatste dagen eigenlyk alleen doorgebracht met te denken hoe ik aan geld zou komen, en ik had er genoeg het land over dat het altyd daarop neerkomt. Voor het dagelyksche heb ik my kunnen helpen door te Rotterdam van Van Prehm en hier van 't logement geld te vragen. Maar daar hoor ik van iemand dat Jan van avond hier zal komen. Die heer had het van Veenstra. Ik ontving zoo even een brief van Jan die vry wel gestemd geschreven is. Ik hoop dus kassian dat hy zal inzien dat ik om wat uitterichten toch in leven blyven moet.

Ik kan u moeyelyk die recensie van den Economist zenden omdat ik er maar een heb en het zou te veel kosten een tweeden te krygen. Ik zou in dat geval een heelen jaargang moeten nemen. Die recensie is gunstig en welwillend: ‘een diamant van styl, van gevoel, van humor’ maar hy dringt er op aan dat ik anders schryf. Hy bedoelt meer op het terrein van staathuishoudkunde. Ik wil dat wel, maar vraag waartoe? Om de anderen te leeren hoe het wezen moet en intusschen zelf armoede te lyden? Want dat behoef je niet te gelooven dat men my zou helpen na eenig werk, hoe dan ook, als men my niet geholpen heeft na den Max!

De slotsom is dat ik inzie dat ze moeten voelen.

[p. 86]

Anders helpt niets. Ik moet naar Frankryk of Engeland en daar moeten zy opgewarmd worden. Maar wat ik ook doe voor alles is geld noodig. Dat is de hoofdzaak.

Lieve beste, ik hoop u morgen weer te schryven. God geef met geld. Ik zal Jan zeggen dat gy niets hebt. Wees niet knorrig dat ik zoo weinig schryf, ik hoop morgen meer. Kus de lieve kinderen. Ik ben ook verkouden. Dat komt van 't veranderlyk weer, 't is telkens te heet of te koud.

Ik wenschte dat gy niet genoodzaakt waart u by Van Vloten aantemelden om hulp. Moet gy, in godsnaam dan, maar ik wou liever zyne of hunne welwillendheid niet epuiseeren door een kleine hulp die ons over een maand weer in dezelfde positie laat. Ik wilde liever iets blyvends bedenken maar weet nog niet hoe. Dag lieve engel. Dag beste kinderen.

Je begrypt dat ik het land heb. Van Lennep komt my voor alsof hy zeggen wil: ik heb het myne gedaan! En eigenlyk heeft hy niets gedaan, want als de M.H. het aan my verstrekte geld niet dekt, dan is dat de schuld van den beroerden boekverkooper waar hy my gebragt heeft.

Ik ben om de gunst verzocht van den boekverkooper Thieme te Zutphen, die my schreef dat hy van het boek 300 ex. naar Indië zou gezonden

[p. 87]

hebben. De Ruyter heeft 30 gezonden! Is dat niet om te schreyen? En dan praat v.L. van ondankbaar!