Volledige werken. Deel 24. Brieven en dokumenten uit het jaar 1887. Nagekomen brieven en dokumenten uit de jaren 1839-1886

[22 februari 1887
Overlijdensbericht in Het Vaderland]

22 februari 1887

Overlijdensbericht in Het Vaderland (fotokopie M.M.)

Kunst- en letternieuws.
Eduard Douwes Dekker.

Het Koningsfeest, met de Bosboom-viering vroolijk ingeleid, heeft een treurigen nagalm gevonden in het bericht van Multatuli's overlijden. Hoewel de gezondheid van Douwes Dekker reeds lang wankelend was, kwam het bericht van zijn heengaan onverwacht en het zal zeker niemand verwonderen, dat wij ons thans bepalen tot een korte necrologie van den merkwaardigen man, die in onze moderne letteren een voorname en geheel afzonderlijke plaats inneemt.

Eduard Douwes Dekker werd in Maart 1820 te Amsterdam geboren. Zijn vader, een koopvaardijkapitein, bestemde hem voor den handel en zond hem naar de school van den heer Meskendorff. Toen hij 18 jaren oud was vergezelde hij zijn vader op een zijner reizen naar Indië en te Batavia begon hij als ambtenaar bij het Depart. van Financiën zijn loopbaan. Reeds vroeg gaf hij blijken van letterkundige begaafdheid, maar wat hij schreef bleef in portefeuille. In 1842 werd Douwes Dekker benoemd tot controleur 2^e klasse en geplaatst te Natal, later in 1845 overgeplaatst naar Java en in 1846 was hij in Bagalen werkzaam; in 1849 werd hij secretaris van Menado, in 1851 assistent-resident van Amboina. Na een

[p. 87]

tweejarig verlof, dat hij in Nederland doorbracht, keerde hij naar Indië terug en in Jan. 1856 werd hij assistent-resident in Bantam, afd. Lebak. Zes weken later nam hij zijn ontslag uit den dienst - de redenen heeft hij in ‘Max Havelaar’ uiteengezet - en vestigde zich voor goed in Europa. Verscheidene jaren bracht hij in ons land door, o.a. te Amsterdam en Den Haag; na zijn terugkeer uit Indië werd hij, zooals Busken Huet zegt, agitator met de pen. Men weet met hoeveel geschriften hij onze letteren heeft verrijkt (de ‘Ideeen’ staan daaronder bovenaan). Men weet ook dat zij hem zelf niet verrijkt hebben en dat zijn steeds klimmende reputatie, zijn steeds toenemende invloed op het jongere Holland hem niet gelukkig maakten. Was het zijn ongeluk dat hij Nederlander was en stijl had, zooals Huet indertijd schreef? De toekomstige biograaf zal dat moeten uitmaken en veel duisters, veel tegenstrijdigs in het leven van Douwes Dekker hebben op te helderen. Zoveel is zeker, dat Nederland een groot schrijver minder telt. In den laatsten tijd deed hij niet veel van zich hooren en had hij zich eerst te Wiesbaden, later te Nieder-Ingelheim (bij Mainz) gevestigd. Het was daar, dat hij den 19ⁿ Febr. overleed. Hij was tweemaal gehuwd geweest en laat twee kinderen na: een dochter, die gehuwd is met een schilder te München^1., en een zoon, die te Rome woont.

1. een schilder te München: sic.