Volledige werken. Deel 22. Brieven en dokumenten uit de jaren 1882-1883

[p. 576]

[8 april 1883
Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

8 april 1883

Brief van Mimi aan mevr. C. Bremer-Snelleman. Twee dubbele velletjes postpapier, geheel beschreven. (M.M.) De brief werd op 9 april voltooid.

Nieder-Ingelh.

zondag avond 8 april

Lieve beste Stine! Het is een week geleden dat ik je brief ontving - en ik was er heel bly mee, des te meer daar hy my een bewys was dat er niets tusschen ons was. Hoe gek nu dat ik dat vreesde - dat was dus weer een van die vervelende misverstanden of misopvattingen die 't leven zoo trüben^1. kunnen. Nu, ik ben er bly om, en om je dat te zeggen antwoord ik zoo gaauw.

Neen, over dat asthma van dek maken wy ons niet ongerust als over iets lebensgefährlichs. Hy zal er niet aan sterven. maar het is lastig, en in de meeste gevallen neemt het voortdurend toe. Ik had liever dat dek eens een goede ziekte moest doorstaan dan zoo'n kwaal te hebben waar hy niet zal afkomen zyn leven lang. Het hangt ook zamen met geheel zyn gestel. Het is waar hy heeft een taaie natuur en is (behalve dat asthma) door de bank eigenlyk heel gezond - maar zyn stemming! O zyn gemoed is ziek, en daarom kan ik me niet recht verheugen over de gezondheid van zyn lichaam. Ik geloof dat zyn asthma in verband staat met zyn voortdurende ergernis op allerlei gebied. och! Hy heeft wel gelyk - en toch is er iets dat me zegt dat hy ongelyk heeft zoo toetegeven in - neerslachtigheid. En zyn werken? Och neen. dat komt er niet toe. Zyn gedruktheid zyn sombere opmerkingen beletten 't hem. Als hy schryven kon zou hy beter zyn. Hy spreekt over al of niet werken ook nooit - en de pynlykheid van de gedachte maakt dat hy ze afschudt als ze opkomt. - Ik vind het zoo hard en wreed dat hy op zyn leeftyd na zyn verleden toch nog gedoemd is om te schryven - dat ik er niet over spreken kan, ofschoon myn hart vol zorg is - maar dat weet hy wel, en lydt er zelf onder, de arme! Ik wou zoo graag de tering naar de nering zetten en leven op één kamertje als dat noodig was. Somber zou hy dan ook wel zyn,

1. trüben: triest maken (du.)

[p. 577]

maar die werkquestie kon dan rusten. Nu zal je zeggen dat ik praat als een huisvrouw die niets waardeert van zyn werk. O ja, dat doe ik wel! ik wou o zoo graag dat hy schreef uit aandrang maar niet zoo geperst! Dan is 't lyden te groot-

O neen, de medicyn van dr de V helpt hem niet! Het asthma is en blyft zoo als 't was.-

Ik wachtte Wou om 5 thuis van een uitgang omdat 5 uur ons etensuur is. Neen zeker hy gaat niet school! Tweemaal in de week komt de duitsche lehrer en de rest doen wy. 's morgens na 't ontbyt spelen wy piano, zoowat een uur, en daarna krygt hy van dek rekenles. 's middags moet hy met my dan nog lezen en schryven en voor de rest speelt hy den heelen dag. wat dan ook maakt dat hy er heerlyk gezond en opgewekt uitziet. altyd vol animo. Ik kan me voortdurend maar verheugen en bedroeven over Ym's levenslust en deks somberheid. Maar soms, heel dikwyls verheugt dek zich ook over Wou.-

Neen het is nu uitgemaakt dat de Obe's niet hierkomen. Zy hebben in Wiesbaden gehuurd, en zouden er reeds zyn als de zieke niet juist voor een paar dagen weer zoo'n hevige bloedspuwing had gehad. dat gaat hollend achteruit. De hemel beware haar voor een lang lyden. Stakkertje! En als ze zoo'n attaque heeft gehad dan zakt ze in elkaer - voor één dag en daarna begint ze weer te hopen en bly te zyn en illusies te maken op beterschap. dat arme kind. En ik durf niet meer by haar te komen! Ze houdt heel veel van my, en als ik dan kom wint^2. ze zich op - en wil zich groot houden en praten - en wie weet of ik haar nu ooit weerzie.

Waarom wy niet antwoordden op je vraag van de boeken? Wel lieve, je begrypt toch wel dat dek er niet aan dacht dat je zyn verjaardag wou gedenken! zoo iets gist hy nooit. Hy heeft je over 't geheel sedert nog niet geschreven. en toen ik er met hem over wilde spreken stelde hy uit - en op 't oogenblik is hy zoo verdiept in Raumer^3. dat ik over niets zou durven beginnen. Hy leest altyd met studie om zich te verstrooien en afteleiden van zyn eigen indrukken.

Nu is 't maar te hopen - dat je schoonmoeder ‘la bonne maman’ zegt Al niet nog al te lang zal moeten lyden, en je lieve man ook niet! Wat 'n al misères zyn er toch op de wereld. Waken je altyd een van beiden? Dat is toch niet lang uittehouden.

2. wint: kennelijke verschrijving.

3. Raumer: Friedrich L.G. von Raumer (1781-1873), duits geschiedschrijver.

[p. 578]

maandagavond.

Ja, Al is nu weer by Marie. Het was zoo wat of hy zich by ons verontschuldigen wou! och de goede jongen weet zelf niet wat hy wil en dobbert voortdurend. ik hoop alleen dat hy nu door daar te zyn Marie niet benadeelt in haar modezaakje. Zyn oordeel en indrukken over haar worden telkens gewyzigd. dat getuigt misschien wel van een wysgeerigen geest - maar in 't dagelyksch leven is 't zooveel veiliger te weten wàt men wil! Ook Curacao schynt weer mis! Als hy opgewekt scheen - geloof ik dat dat slechts schyn was. Men zou zich ten slotte haast schamen over zooveel tegenspoed, en houdt zich groot! Au fond moet hy wel erg gedrukt zyn. de arme jongen!-

Wel wel compositieleer, hoe mooi! Er is een tyd geweest dat dek daar zoo graag wat van geweten had - of den goeden weg gekend had om er wat van te leeren - maar in den laatsten tyd - en daar zou ik nu haast weer aan 't jeremieeren gaan over zyn stemming! Zie ik heb hem wel erger gezien dan hy nu is, maar toen was 't met vallen en opstaan! En nu is 't voortdurend 't zelfde, en al zoo lang! Als er bezoek is dan schynt het soms anders omdat hy zich dan opwindt en veel spreekt maar au fond verandert dat niets. Ik heb ook overdag nogal veel te doen met 't kind en 't huishouden, maar 's avonds zyn we toch altyd met ons beidjes - en dan kan hy de heele avond in die nare couranten zitten lezen en zich ergeren - over al de menschelyke dwaasheden enz. O ik wou zoo graag dat hy wat beter werd en zoek vooral nr afleiding. Maar het is waar de eigenlyke genezing kan niemand hem geven. Er moet iets ontspruiten in zyn eigen gemoed, dat is het eenige! Afleiding zooals de meeste menschen zoeken baat hem niet.

Je zult er om lachen dat ik zeg dat ik 't nog al druk heb. Dat is ook zoo heel erg niet, maar ik ben nogal gebonden door de voortdurende zorg voor Wou. Hem aan de meid of jongen overlaten gaat niet meer, daar die heel onverstandig met hem omgaan en hy dus ook heel ondeugend tegen hun is. Maar de meid (we hebben sedert oct Kätchen niet meer) is net zoo kinderachtig als hy - zoodat als ze samen kibbelen ik nooit weet wie het meeste schuld heeft. Vandaag heeft de meid (met wie ik overigens heel tevreden ben) gewasschen. ik deed toen zoowat het andere werk koken, bordjes wasschen enz en toen heeft Wou me toch zoo aardig

[p. 579]

geholpen. Hy heeft al 't vaatwerk afgedroogd en de soepgroente gehakt enz enz. je weet niet hoe 'n gezellig aardig diertje hy is. En toen ik hem een hoofdstuk uit zyn Robinson had voorgelezen is hy hard nr dek geloopen om hem al dat interessante meetedeelen. Wy zyn nu ook druk aan 't werk in den tuin. eindelyk! Na al die sneeuw en toen was de grond te nat. maar nu sinds 8 daag is alles in orde en kunnen ten minste spitten en zetten. Albert zei me dat je ook judaspenningen in den tuin had. Weet je daarvan ook de lateinsche of duitschen naam? ik heb zaden er van van Mevr. de Haas.

En nu wensch ik je een goeden nacht en hoop dat je niet hoeft te waken, zonder dat dit een onvriendelyke wensch voor je echtvriend zou insluiten. Die arme oude vrouw! - Maar je kunt zeker myn schrift weer niet lezen? Nu nogmaals goede nacht lieve menschen en hartelyk gegroet!