Volledige werken. Deel 22. Brieven en dokumenten uit de jaren 1882-1883

[8 april 1882
Artikel inzake huldeblijk in De Portefeuille]

8 april 1882

Artikel inzake het huldeblijk in De Portefeuille, 4e jaargang, no. 2. (K.B. 's-Gravenhage; fotokopie M.M.) Fragmenten.

Amsterdam, 4 April '82.

Het A.H.B.^1. van 3 April wijdt een scherp artikel aan Multatuli naar aanleiding van de valsche motieven, waarop men eene ‘nationale’ hulde voor hem vraagt. Mr. J.A. Levy had deze zaak in een hoofdartikel in het A.H.B. ter sprake gebracht tegenover de wel wat eenzijdige beschouwingen in de Amsterdammer van 26 Maart. Gelijk we zeiden, wenschen wij (en ook het A.H.B. is van die meening) hulde gebracht te zien aan den dichter, maar wij hebben nog een andere beweegreden: Mag veel, van wat Multatuli schreef, niet van overdrijving zijn vrij te pleiten, hij heeft herhaaldelijk waarheden gezegd, die niemand durfde uitspreken. Laat onze geldelijke offers eene aansporing zijn voor hen, die wel de

1. A.H.B.: Algemeen Handelsblad.

[p. 168]

waarheid lief hebben, maar, als Elia vreezende alleen te staan, den moed niet bezitten, die te doen hooren. Dat de bekende circulaire aan onze universiteiten weinig of geen instemming heeft gevonden, is een verschijnsel van niet geringe beteekenis. Is het, omdat het jongere geslacht Multatuli over het hoofd gegroeid is? Is hij - die tien en meer jaren geleden aan de universiteiten vereerd werd, thans die hulde niet waard? Of heeft men veeleer zijn theorieën op oneerlijke wijze zien toepassen en daarom die theorieën verworpen? Of is de geest der achttiende eeuw zoo levendig over ons, dat men algemeen zijn voordeel zoekt in de wijze (!) les

Wat de heeren wijzen
Moeten wij prijzen,

en dus liever nooit de oppositie steunt? We gelooven, dat al deze redenen samenwerken en dat we dit ervaren, is een resultaat waarvoor we de verspreiders der circulaire dankbaar moeten zijn. We zeggen verspreiders, want niet alle onderteekenaars hebben iets met de zaak te maken. We zijn het A.H.B. dankbaar voor de uiting van vrees, dat bij enkele onderteekenaars de politiek niet vreemd was aan hun toetreding; men spreekt van een manifestatie tegen de regering! Is dat zoo, hoe rijmen we dat dan met die hulde aan de waarheid! (....)

Waarlijk Multatuli mag met den ouden generaal bidden: ‘Heere bewaar mij voor mijne vrienden; met mijne vijanden zal ik zelf wel klaar komen.’

Niet onvermeld blijve de laaghartige ongeteekende advertentie^2. door eenige aanzienlijke (!) personen geplaatst en door enkele bladen geweigerd, waarin de hulde ontraden wordt om éen - door velen nooit in 't recht verband gelezen en begrepen woord van den man, die rijker dan iemand aan aphorismen, eerst begrepen wordt, waar men de historie dier aphorismen kent.

Dus alweer strijd!

2. advertentie: zie bij 26 maart 1882.