Volledige werken. Deel 20. Brieven en dokumenten uit de jaren 1879-1880

[25 december 1880
Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

25 december 1880

Brief van Multatuli aan J.M. Haspels. Enkel velletje postpapier, waarvan blz. 1 beschreven. (M.M.)

Geisenheim a/R 25 Dec^r 1880 beste Haspels! Zie ommestaand^1. briefje van D^r Ensing te Tessel. Ik heb hem geantwoord dat ik U van zyn verzoek kennis gaf. Wilt gy hem schryven?

Volgens uw opgaaf kom ik den

17 Maart te N. Diep

18 Maart te Schagen. De volgende dagen: Saterdag 19

1. Dit briefje is niet teruggevonden.

[p. 578]

Maandag 21 & zyn vry. -

Wat 'n geseur in de bladen over het Tooneel. Het regent belangstellenden zoodra er wat te kibbelen en wysheid te verkoopen valt.

Hartelyk gegroet

tt

Dek

Spaar me niet by 't aangaan van afspraken. Ik ben genoodzaakt te hopen dat er nog wel 'n dozyn plaatsen by komen die nu nog niet op uw lystje staan! Het moet wel!

Notities over taal
(vervolg)

Hieronder volgen de taalkundige notities en andere aantekeningen van Multatuli uit het Memoriaal vanaf het punt waarop in V.W. XVIII, blz. 607 de weergave werd beëindigd, afgezien van enkele pagina's etymologische aantekeningen die in deel XIX werden afgedrukt (blz. 33-34 en 563-564). Het hier weergegeven gedeelte betreft de pagina's 84 t/m 89. Voor nader kommentaar op deze aantekeningen zij verwezen naar V.W. XV, blz. 787.

1.	In duitse schrijfletters.
2.	O-el: Overijssel.
3.	nom indigène du Volga: inheemse naam voor Wolga (fr.)
4.	haubenlerche: kuifleeuwerik (du.)
5.	contenant voor contenu: het inhoudende voor de inhoud (fr.)
6.	Voss': Vosmaers.
7.	Schiefer: leisteen (du.)
8.	papierne Tüte: papieren zak (du.)
9.	Aus vier Jahrhunderten: Uit vier eeuwen (du.)
10.	Recueil etc: Verzameling van Beroemde Zaken van alle volkeren, voorheen gepubliceerd door Firmin Didot. Parijs.

hunkeren, hongeren

-

Semaine (hebdomadaire)

-

ee

scheepjes op't droog

-

mutterseele allein^1.

1. In duitse schrijfletters.

[p. 579]

mit der Seele allein^1.
-
Ahmed = Mohamed
Koran, Sure 61
-
hose^1., hoes, hulsel = kous
haut de chausse = broek
bas de chausse = kous
-
nabootsen	poets,
	potsemaken
-
Stoof, Stube^1.,	Stoep toop
	stooven
-
In Wouter Schouten
Tancken en vyvers
de Strandt
peuren
-
ter Aar
-	Schelp, schel, schil
Schedel, schaal	- scalp, skill
-
hout, holz (Holz)
-
Vollendam, volewyk, vollenhoven (Oei)^2.
-
Stuiten	stutten Stützen^1.
(s.....tot.)
-
Dolly Varden by f B den Boer te Middelburg
	50 ct.
-
Otto's neuer Motor Prospectus by gasmotorenfabrik Deutz

1. In duitse schrijfletters.

1. In duitse schrijfletters.

1. In duitse schrijfletters.

2. O-el: Overijssel.

1. In duitse schrijfletters.

[p. 580]

	in Deutz
	b. Cöln
-
Rosz = droes?
-
Rha, nom indigène du
Volga^3..	(Littré op
	Rhubache
-
krenken, kreuken
-
worden, wereld, enz.
-
frazen fratsen
	φρἀζειν praten
-
schraal, schriel
-
waggelen, wiegelen, wankelen weifelen
-
twyfel (twee)	dub...
	duob...
-
rommelen herum
-
leggen, liggen, ligten
-
wegen, wiegen, wiegelen, wiggelen, wichelen
waggelen, wankelen, 88, wakkelen
-
bef, bäffchen^1.	bavette bave
-
einseitig handeln^1. = iets
op z'n eigen houtje doen
-
Apostelen gehuwd 1 Cor IX 5
-

3. nom indigène du Volga: inheemse naam voor Wolga (fr.)

1. In duitse schrijfletters.

1. In duitse schrijfletters.

[p. 581]

Spiegel, speculum, spion, spy
-
spyl, spil
-
muf, maf
-
zaniken	zanken, zingen
prettig	prächtig
-
stemmig stämmig
-
uitstallen ausstellen
-
riggel, richel, rail, rei, regel.
-
paleis, palz, paal
plaats, palatium
binnenzaal in 'n burcht
in ZDuitschland palas
Raumer 8^eJahrgang
-
Zingeln, Raumer 8^eJahr
Greden, graden, schreden
-
Kemenate (Kammer)
Cabinet? Raum. 8
Cabane, cabine
-
Salaris = zoutgeld	Hal = sal
sol	(solde)
Heller (Häller) idm
-
Stof, Staub, Stuiven
-
Bul = Bel (Bulgarye)
-
huup-la (huppelen)

[p. 582]

-
wrevel niet frevel
stemmig	niet stämmig
laster	niet laster
magd	niet maagd
-
paletot = paltrok
	zie (ook) Littré
-
tandenknersend
	reikhalzend (halsreikend)
-
klikken	klappen (ver)
-
Indien Chr. niet is opgewekt, dan is uw geloof ydel Paulus, Corinthen Cap. XV vs 13-20.
-
Krank	kränken
-
deftig	tüchtig
-
voornamelyk beter: voornemelyk
	Hooft Ned. Hist bl 11
-
gomer	Hebr. maat = kamer
-
haar	}h'r s'r..
zyn	}h'r s'r
-
Spaansch	os = gy = heer
	si = ja = heer
-
flonkert = vonkelt
-
rommel herum Romul(us)
-

[p. 583]

homer(us) idm

-

Eure Loire

-

Haube, houppe, ὑπω huif

kuif (haubenlerche)^4.

-

Kong-Fu-tsé

-

Wiederhall hal, zaal

schall

-

heben, heffen, op

-

Jisraël Sir-el

-

huis, tuin, palen (land) gaarde wal alles

contenant voor contenu

-

Hezekiël = el Heskia

Elias = el jezus

El isa

-

Halle, Saal, cel, kl

-

prangen (duitsch) = prachtig zyn

in Voss'^6. Odyssee: de

woning van held Alkinoös

‘prangt’ (pracht.)

-

prangen, hollandsch? knypen,

benauwen

-

gechausseerd

geschustert^1.

-

lei van liggen, laag

Schiefer^7. van schieben^1.

4. haubenlerche: kuifleeuwerik (du.)

6. Voss': Vosmaers.

1. In duitse schrijfletters.

7. Schiefer: leisteen (du.)

1. In duitse schrijfletters.

[p. 584]

-
blinken van blank
-
Schermutselen, (scharmützel)
Volgens Adelung in Oostenryk
Bayeren, Bohemen, een woord
om een ‘papierne Tüte’^8. te
bezeichnen’ In Neurenberg
zegt men Schnaritzel
schirmmutsel = klepmutsje.
-
Loris = graaf (armenisch)
-
porren = sporen
-
ziemlich = tamelyk
-
sagittarius = schutter
-
Spaansch ch	die ch
j = ch (j heet jota)	als
ch = sj = jω̈	scherpe
x (ook) = ch	g
ll = 1 mouillé
Don Quijote dela Mancha
uitspr. Kichote d. 1 Mansja
ga, gu go als friesche g
gi ge als holl. g
-
Pentateuch
S R Hirsch
bei J Kaufmann
Frankfort
-
(beek)
Arnon, grensscheiding
tusschen Moab en

8. papierne Tüte: papieren zak (du.)

[p. 585]

de Amorieten
Numeri IV, 21 vs 13
-
Sprüzten^1.	Sproeien
Spritzen^1.	Spruiten
-
Von Weber
Aus vier Jahrhunderten^1-9
(Leipzig 1858
(? deelen.)
-
Vry groote Ruine
r. R.oever:	nogal ver boven
	Kestert
l.R.Oev. Hirsnach
-
Recueil des Causes Célèbres
de tous les peuples publié
jadis par Firmin Didot
	Paris^10.
-
Kohlscheider Nusskohle^1.
sagen: Magerkohlen^1.
Anthraciet
Vertreter in Wiesbaden
H. Stengel
-
Kunze geömetrisches
figurenspiel
Weimar bei H. Böhlau
-
in de Figaro (??? 1880)
Depuis 1801, c.à.d. depuis 79 ans, sur 32
ministres qui se sont succedé à tête du
département de la marine, en Anglettere,
28 étaient des civils, et 4 seulement
des officiers de marine ou des hommes
techniques.

1. In duitse schrijfletters.

1. In duitse schrijfletters.

10. Recueil etc: Verzameling van Beroemde Zaken van alle volkeren, voorheen gepubliceerd door Firmin Didot. Parijs.

1. In duitse schrijfletters.

1. In duitse schrijfletters.

[p. 586]

Oui ou non, les Anglais sont ils des

hommes pratiques? Oui ou non, leur

marine est elle la première du monde?^*

* Vertaling:
Sedert 1801, dat wil zeggen sedert 79 jaar waren op de 32 ministers die achtereenvolgens aan het hoofd stonden van het ministerie van marine er 28 niet-militairen en slechts 4 marine-officieren of ingenieurs. De vraag is nu, zijn de Engelsen praktisch ingesteld of niet? En is hun marine de beste van de wereld of niet?