Volledige werken. Deel 20. Brieven en dokumenten uit de jaren 1879-1880

[12 januari 1880
Verslag voordracht in Rotterdamsch Nieuwsblad]

12 januari 1880

Verslag van de voordracht van Multatuli te Rotterdam van 9 januari in het Rotterdamsche Nieuwsblad, no. 546. (G.A. Rotterdam; fotokopie M.M.)

De klacht over slechte tijden leverde Multatuli gisteren avond in het Nut het onderwerp voor eene improvisatie, die boeiend, maar tevens geniaal oppervlakkig was. De laatste uitdrukking klinkt misschien wat hard, vooral in het oor van hem, die haar niet onmiddellijk verstaat; toch vinden wij geen andere, die beter onze meening te kennen geeft. Zijne genialiteit laat den spreker nooit in den steek: elk onderwerp dat hij behandelt, wordt boeiend en zijne woorden tintelen doorgaans van vernuft. De wijze echter waarop de gevierde spreker zulk een ernstige zaak, als een onder-

[p. 201]

zoek naar de wettigheid der klacht over slechte tijden behandelde, was van oppervlakkigheid niet vrij te pleiten. Aan wien de schuld? Natuurlijk aan het veelomvattende onderwerp, dat zich niet leent voor een rede van weinige uren, maar indirect dan toch weer aan den spreker, die het gekozen heeft. Het best wat wij dan ook gisteren hoorden was het slot, waarin hij zijne toehoorders aanspoorde, om niet mee te praten met de hoop, die altijd klaagt zonder recht te weten waarom, maar zelf te onderzoeken of de tijden werkelijk zoo slecht zijn als men zegt, opdat we ook hier weer mogen komen tot waarheid en ieder het zijne bijdrage, om de tijden, als zij werkelijk zoo slecht zijn, te verbeteren, en als zij niet zoo bijzonder slecht zijn als men wel voorgeeft, hen steeds beter te doen worden.