Volledige werken. Deel 19. Brieven en dokumenten uit de jaren 1878-1879

[30 maart 1879
Brief van D.R. Mansholt aan H. de Raaf]

30 maart 1879

Brief van D.R. Mansholt aan H. de Raaf. Twee dubbele velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.) Fragmenten.

Meeden zondag avond

Beste vriend!

(....)

En thans nog 'n velletje van wat anders. Dat ik ingenomen ben met mijne bezigheid d.w.z. met mijne studie over Marx blijkt reeds daaruit dat ik een vel vol schreef zonder van iets anders te spreken. Mijn arbeid vordert echter zeer langzaam. Over dag doe ik er nooit wat aan en 's avonds - nu gij weet hoe vaak hier wat is dat mij afhoudt, visites b.v. Ook ontbreekt mij wel eens de lust wanneer ik 's avonds moe van de dagelijksche bezigheden en beslommeringen, mij daaraan behoorde te zetten. En wanneer ik dan mijn hoogst gebrekkige arbeid vergelijk met die van anderen b.v. Multatuli, en bedenk hoe weinig handtastelijken invloed zij uitoefenen op het publiek, dan bekomt mij de lust de pen voor

[p. 813]

altijd wegtewerpen en mijne bezigheden te zoeken uitsluitend in 't verbouwen van graan en andere voedingsmiddelen. Doch, ik heb ledige uren 's avonds, en ik kan 't niet overeenbrengen met de eischen die ik aan mijne geestvermogens stel om, in plaats van ze te oefenen, door nadenken, altijd door met lui genot de denkbeelden van anderen in zich optenemen waartegen onze meester Multatuli dan ook vaak en dringend waarschuwt. Van Multatuli gesproken: hebt ge de beoordeeling gelezen der Provinciale Groninger van zijne redevoering, en 't geen ik haar daarvoor in 't aangezicht slingerde in de Groninger?^2. Dat ze laaghartig was de Redaktie, dat wist ik maar dat ze na de openlijke beschuldiging van oneerlijkheid en opzettelijke misleiding van 't publiek zich lafhartig zou verschuilen achter 'n paar anoniem schimpende lakeien, zie dàt had ik niet durven verwachten. 't Gaat te ver! En het tuig van zulk ontuig leest men nog iederen dag! Is 't wonder dat eerlijkheid en karakter langzamerhand verdwijnt uit het krantenlezend publiek? Is 't niet misselijk dat die veile deern, de pers, zich altijd noemt: koningin der aarde? Ik heb daar zooeven de beide lakeien: anoniem genoemd. Dit is zoo, want ook de zich noemende Noordman is 'n pseudoniem en geen mensch weet wie hij is. Weet gij 't, of kunt gij 't misschien gewaar worden door Noordhoff?

Ik heb eenige brieven van instemming ontvangen omtrent mijn forsch optreden tegenover de Provinciale, maar van den anderen kant ontvang ik dagelijks blijken van de bekende waarheid dat het publiek niet lezen kan en dat het liever partij trekt voor leugen en bedrog dan openlijk den eerlijken strijder te steunen, zelfs van menschen waarvan men 't niet zou verwachten.

Nu ik heb dan ook niet geschreven om de algemeene goedkeuring te verwerven - daar ben ik misselijk van - en ik houd me liever aan de spreuk van Schiller: kannst du nicht allen gefallen... mach es wenigen recht, vielen gefallen ist schlimm^1.. Mijne vijanden verkneukelden zich natuurlijk van pleizier, toen die anonieme lafaards mij uit hun schuilhoek met vuil wierpen, wreven zich behagelijk de handen en zeiden: dat heeft-i van zijne neuswijsheid en zijnen schrijfzucht! Nu, ik dank god, dat ik niet door zúlke lui geprezen word! -

(....)

Hartelijk gegroet, ook uw huisgezin van Uwen

DRM

2. Zie bij 1 april; dikwijls werden krantenedities enkele dagen gepostdateerd.

1. kannst du nicht enz: als je 't niet allen naar de zin kunt maken - doe dan weinigen een genoegen, aan velen bevallen is slecht.