[28 maart 1879
Verslag voordracht Harlingen in de Harlinger Crt]
28 maart 1879
Verslag van de voordracht van Multatuli te Harlingen van 26 maart in de Harlinger Courant, no. 38. (Archief Harlinger Courant, Harlingen; fotokopie M.M.)
Harlingen, 27 Maart. Het is niet gemakkelijk een verslag te geven van eene voordracht van Multatuli. Wanneer we bijvoorbeeld zeggen, dat hij gisteren sprak over hetgeen de mensch door de omstandigheden, door de kunst en den dwang der heerschende begrippen is geworden en geweest, en in de tweede plaats, wat hij behoort te zijn, om aan de hand der natuur gelukkig te worden, dan geven wij slechts een heel mager idée van wat deze rijke toespraak van ruim twee en een half uur inhield. 't Had veel van een causerie, waarin van alles ter sprake kwam, wat het onderwerp raakte. Volken van den ouden tijd van de middeleeuwen en van het heden werden getoetst in hunne begrippen van eer, deugd en fatsoen, passeerden de revue: ‘de phrase’ kreeg haar aandeel aan de geeseling der vooroordeelen en de Nederlanders ten slotte hunne terechtwijzing, waar zij, niettegenstaande hunne meerdere zedelijke waardij in vergelijking met andere natiën, nalatig werden bevonden. - In het tweede deel werden de begrippen: natuur, natuur der dingen, waarheid en natuurlijkheid in het wezen der menschen omschreven en door treffende voorbeelden toegelicht, en eindelijk aangedrongen op de beoefening van deugd en waar-