Volledige werken. Deel 19. Brieven en dokumenten uit de jaren 1878-1879

[12 februari 1878
Brief van Multatuli aan Mimi]

12 februari 1878

Brief van Multatuli aan Mimi. Dubbel en enkel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)

Bijgevoegd is een strook papier met een afschrift van de aankondiging in het Utrechtsch Dagblad van 11 februari.

De brief zelf is onvolledig bewaard gebleven.

[p. 90]

Ik heb zoo'n snoepig praktisch inktkokertje, ook om op reis meetenemen. Het sluit, en kan niet omvallen.^1.

Dinsdag avend lieve beste Mieske!

Van middag C^a ½ zes zond ik 'n aanget^e br. naar de post met f 400. Ik heb nu nog ruim 200 gl in kas en zond je niet méér, om hiér ruim by kas te blyven, tgeen me gemak geeft, en z'n rente opbrengt aan stemming. Maar binnen weinig dagen zend ik je weer geld, en dan ruim voldoende voor alles. Hierop kan je vast rekenen. Ik ben zoo bly dat m'n argonautentocht (om 't gulden vlies namelyk, of: om n gouden of yzeren sleutel) ten minste in dàt opzicht goed gaat. En... ze zal nòg beter afloopen dan jy je kon^2. voorstellen. Ik verlaat deze keer Holland niet voor ik 'n ruim vast inkomen heb. Het kan & zal! Hoe vind je dat? -

Ik heb 'n soort van remord^3. dat jy niet deelt in m'n uitmuntende woning. 't Kon niet beter. Netjes, confortable, rustig, best licht (gas) stipte bediening, goede kachel, makkelyk, kyk! Ik haal adem na 't verlaten van dat hôtel waar ik ondanks enorme fooien op niets kon rekenen en me telkens moest driftig maken. Ja, ik wou dat je me zag zitten. Je zou verliefd worden op m'n kamers. En de slaapkamer is ook best. En ook de overloop tusschen de beide kamers. Ik geloof dat ik de heele verdieping alleen heb.

1. Deze zin is later in rechter bovenhoek bijgeschreven.

2. kon: oorspr. stond er kunt.

3. remord: kwaad geweten, spijt (fr.)

[p. 91]

De handgeschreven toelichtingen van Multatuli betreffen: kachel, plé heel zindelijk, Westerstraat heel breed & rustig, gang waarin 'n looper, slaapkamer, spiegelkast met planken net & ruim, trap, keuken die geloof ik niet gebruikt wordt. althans ik zie er niemand in. 't Schijnt dat de juffr. nòg 'n keuken boven heeft.

Truida had me laten vragen by haar te komen eten. Ik had aangenomen op conditie dat ik 7 uur weg zou gaan. Ze liet me brengen. Ik vond de thee netjes gereed gezet. De kamers kosten 30 gl. (of zooals ik liever bepaalde 8 gl in de week) maar al vroegen ze 't dubbele ik zou er blyven. Ik haal 't er uit door 't confort. Ik wou dat je 'r mee van genoot. Alles is net, bruikbaar praktisch, en geen malle prullen. In de slaapkamer hangt niet eens 'n schildery maar... 'n bidet! (Koop er ook een, lieve!) -

Ik denk dat ik een ☐ tafel die achter staat, in de voorkamer zal laten brengen. Ik heb 'n zeer goede luie stoel, waar ik 'smorgens zal zitten peinzen by 't opstaan. -

Jongen zond me inl. briefje uit de Utr. Courant. Hé, wie heeft dat welwillend stuk geschreven?

Hier te Rotterd was 't vol (hoeveel menschen weet ik niet. Ik heb Haspels verboden my specificatie te geven.) Toen hy my van ochtend fl 600 zond, schreef-i dat ik nog geld te goed had. Na Utrecht & Amstm laat ik me weer betalen, en dan kryg je 't noodige.

Dus: vol. Maar by 't optreden had ik 't land omdat ik niet zóó hartelyk ontv. werd als te Delft. (Dáár was 't dan ook in 't gekke.) Ook by de pauze en nà 't spreken was 't applaus matig. En... ik vond dat m'n voordracht^4. zeer interessant was geweest. Het onderwerp was ongetwyfeld belangryk, en m'n inkleeding was minstens voldoende. Dus die lauwheid stuitte me. Ieder dien ik sprak en dien ik over die lauwheid klaagde zei me dat dit Rotterdamsche manier was, dat ze by 'n lezing van Veth in de pauze voor ⅞ waren weggeloopen (Dit geschiedde by my niet. De zaal was nà de pauze even vol als by 't begin.) Na ruggespraak met al m'n vrindjes,

(Ook Iterson^5. was er hy was van morgen al by me, en Digna^6. zal me den tekst voor de lezing te Breda leveren veel groeten, dat spreekt Digna was niet hier, maar te Breda zal ze komen)

4. voordracht: oorspr. stond er lezing.

5. Iterson: J.A. Roessingh van Iterson; zie Biografische aantekeningen.

6. Digna: de echtgenote van Iterson, en een nichtje van Fransen van de Putte.

[p. 92]

nu, zy allen stelden me tevreden, en ik geef er niet meer om. Integendeel, ik zal me maar houden aan de hoofdzaak waarom ik de lezingen houd. Ikzelf weet toch dat de voordrachten niets beteekenen. Ook ben ik misschien bedorven door de onbeschryfelyke hartelykheid van de naaste omgeving. Als ik dan in 't groote publiek kom, valt het me tegen. Dat kan niet anders. - Ik ben benieuwd naar Utrecht & vooral naar Amsterdam. -

Morgen ga ik 10.30 naar Utrecht. Van Hall zal 'n kamer voor me in 't ‘Kasteel v. Antwerpen’ huren. Ik liet dat hotel opgeven omdat het op de ‘Oudegracht’ is. Ik zal Betsy prevenieeren dat ze vóór de lezing niets aan me heeft maar dat ik donderdag ochtend by haar kom.

Dan zal ik (zoo schreef Haspels me op 'n lystje - o komiek. Ik zei hoe ik wou, en hy noteerde 't voor me om 't me te doen onthouden) donderdag avend naar 't Amsterdam^7. gaan, in 't Rondeel, waar Funke 'n kamer voor me besteld heeft. (Aan V. Hall & Funke heeft Haspels geschreven. Die Haspels is 'n excellente kerel!) Alzoo: donderdag avend ben ik te Amsterdam in 't Rondeel.

M'n verblyf te Utrecht is te kort om dáár te doen adresseeren. En wat nà Amsterdam volgt zal je bytyds weten. Wat na m'n vertrek hier komt, laat ik naar Amsterdam zenden. -

Nòg niet voor den 2ⁿ keer by De Haas of Mev. L. geweest. Ik kòn nog niet! Je hebt geen begrip van m'n drukte. Maar 't hotelleven bracht er 't zyne toe by. En geen kast daar om schryvery te bergen. Hier haal ik adem. En 't idee dat ik hier nu eens iets als orde en regel kan instellen. Dat helpt zoo! Ik ga niet uit Holland voor ik 'n goed vast inkomen heb. -

De lieve Mevr. Schroder te Amsterdam is de dame die me naar de apen op Java kwam vragen, en met wie ik 'n gesprek had over poëzie. Misschien zal ik dáárom daarover spreken te A. De voordrachten op zich zelf als ik maar eerst begonnen ben, kosten me byna niets. 't Is komiek. Maar de accessoires. -

Gisteravend, hier, na de lezing (ik was fysiek moe, 2¼ uur! met inspanning gesproken!) heb ik 'n kerel die beweerde my van Menado te kennen, en die me in de aparte kamer kwam opzoeken, na eerst beleefd gevraagd te hebben my met rust te laten, ruw weggejaagd. Hy wou maar niet gelooven dat ik hem niet kende, en stond er op me z'n nichtje te presenteeren. Ik zei loop naar de

7. 't Amsterdam: oorspr. stond er 't Rondeel.

[p. 93]

maan met je nichtje! Jammer dat v. Zuylen of Haspels er niet by waren. Die hadden my de moeite van 't wegjagen bespaard. Ik had wel heeren by me, maar juist geen die zoo speciaal voor me zorgen. -

Onze beste Daantje had gister 'n paar uur by me doorgebracht. Hy wou weg om me tyd te laten, maar ik zei telkens ‘blyf maar’ Ik had toch ook al andere bezoeken gehad, en m'n beste preparatie is 't laatste uur. Nu, na de lezing kwam hy

Ik kreeg een allerliefste brief van Loffelt. Ik hoor dat ik in den Haag spreken zal. Goed!

Utrechtsch Dagblad 11/2

Men verzoekt ons het volgende op te nemen.

‘Voor aanstaanden Woensdag is alhier eene voordracht aangekondigd door den heer E.D.D. Wy menen hierop de byzondere attentie van onze stadgenooten te mogen vestigen. Als dichter van ‘Vorstenschool’, de denker aan wien wy de voortreffelyke bundels ‘Ideën’ verschuldigd zyn in ons midden optreedt, dan heeft hy, al moge men met hem in gevoelen verschillen, recht op belangstellend gehoor.

De voordracht over onze nationaliteit die D.D. onlangs te Delft hield, werd door een zeer talryk publiek bygewoond, - wy hopen dat Utrecht zal toonen niet voor het kleine Delft onder te doen, waar het geldt de waardeering van een geniaal Nederlander als Multatuli.