Volledige werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

[11 februari 1875
Brief van Multatuli aan Funke]

11 februari 1875

Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Twee dubbele velletjes postpapier, tot onderaan blz. 5 beschreven, met een toevoeging op blz. 6. (M.M.)

strebsam: ijverig (du.)

susceptible: prikkelbaar (fr.)

Rotterdam, donderdag

avend.

Waarde funke! Eindelyk ontvangt ge bericht van my! Sedert drie dagen ben ik hier, en eerst van middag had ik 't eerste rustige oogenblik. By de zeer inspannende moeilykheid van 't repetee-

[p. 341]

ren, heb ik den last van 't leven in 'n (hollandsch) logement! Ik had namelyk Jufvr. Kr. verzocht een der heeren van het tooneel te verzoeken 'n verblyfje voor me te huren. Daar ik menschen moest kunnen ontvangen, en niet slapen kan in 'n alkoof, had ik 't ongeluk twee kamers te bestellen. Dit schynt zoo'n hors d'oeuvre te zyn in Rotterdam dat ze tot nog toe niet geslaagd zyn. Vandaag heb ik gezegd-dán in godsnaam één kamer! Al dien tyd zat ik op den schop, en met gesloten koffer in 'n koude kamer. Aan 'n oogenblik thuis en alleen zyn, had ik niets. Beneden was geen plaatsje te krygen tusschen den zwerm commis-voyageurs. Ik moest telkens op-en neer loopen - t is 'n ongemakkelijk leven! Ik betreur m'n rustig woninkje te Wiesbaden!

Ik weet zeer goed dat ik in m'n laatste brief aan U uit Wiesbaden zei met volgende post die twee brieven. (Koning & Javaannut) Daarin werd ik verhinderd door gemaal met den kleermaker Och - tobbery!

Ik zit nu, donderdag avend voor 't eerst met kachel en lamp op 'n kamertje, en heb al 'n heeleboel gedaan in-verband met de repetitien. (Verkortingen en rangschikkingen. 't Is een moeielyk werk!) De heeren Le Gras, V. Zuylen & Haspels zyn zeer strebsam, en voor my allerliefst. Wat den uitslag der opvoering aangaat, ben ik nog altyd in 't onzekere.

Myn taak als censor wordt eenigszins verlicht door m'n vast voornemen, niet susceptible te zyn. Ik weet by ervaring hoe 'n auteur telkens te stryden heeft met opvattingen en eischen van de tooneelisten. M'n plan was, en blyft, heel inschikkelyk te zyn, niet omdat ik alles goed vind, maar omdat by 't vele gebrekkige dat ons tooneel aankleeft, het kibbelen en doordryven tot niets leiden zou. Ook heb ik nu te doen met tweeerlei autoriteit: De régie van den schouwburg die háár inzichten heeft, & 2^o M.K. die haar ideen van buiten-af meebrengt.

Ik had onzen besten Vosmaer verzocht, my bytestaan. En dit doet hy trouw. Elken morgen ½ 11 is-i present, tot 'n uur of 3, 4 toe. De heele zaak is zeer afmattend.

Je vraagt m'n oordeel over de opvoering. Vergun me zeer diplomatisch te antwoorden (houd zelfs dat weinig vóór je asjeblieft!) De Koning (D. Haspels) en Herman (Van Zuylen) zyn uitstekend. En Jufvr Baart maakt wél indruk in de pathetieke scène met Louise.

[p. 342]

(Hoe vind je dít: ik had tranen in de oogen. En Vos ook)

Maar ik kan niet veel meer zeggen. Misschien later wel. De repetities gaan nog met horten en stooten. Er wordt nog gelezen. Ze kennen de rollen nog niet, en dan om 't andere woord interruptie door de aanmerkingen. Zoodra 't wat gladder gaat, kan ik beter oordeelen. Des te mooier dat de Koning en Herman (en ook Juffr B. in die touchante scène) goed voldeden. Zoo'n hakkelende repetitie maakt het mooiste leelyk.

Ik berust in verkortingen van Louise's rol, zegge: ik berust. Niet omdat dit coupeeren absoluut goed is. Ik beweer dat die heele rol goed gespeeld worden kán, maar men moet roeien met de riemen die men heeft.-

De II Acte voldeed ons allen zeer goed, vooral omdat de Koning zoo perfect speelde.

Van Schukenscheuer kan ik nog niets zeggen. De heer Le Gras die deze rol speelt, komt me voor 'n bekwaam mensch te zyn, maar hy kende z'n rol nog niet. Ik zal later beter kunnen oordeelen. Wat Spiridio aangaat, die rol wordt vervuld door denzelfden heer Van Zuylen die den Herman zoo goed speelt, maar als Spiridio vond ik hem minder. Doch ook hy las toen nog maar. Dit stuit zoo.

Ik zal nu gebruik maken van 't half uurtje dat m'n kachel nog brandt, en m'n lamp om die proefjes natezien. Die correcties zyn alleen om uniform te blyven met de rest. Ik heb 2, 3 pakketjes liggen van Utrecht, en hoop ze morgen aftedoen. Ook de noten op Havelaar. Maar ik ben doodmoe.

Schryf me maar poste rest. Ik hoop elk oogenblik te kunnen verhuizen, want zoo'n logement is de pest voor me.

Hartelyk gegroet

tt

DD

Och, laat die anderen brief (Javaannut) maar in proef zetten. Maak s v p. ½ regel wit tusschen de alinea's en geeft er een hoofd aan op de blz. die voorafgaat.-

Ik ben doodmoe.