Volledige werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

[p. 88]

[11 november 1874
Brief van Multatuli aan Funke]

11 november 1874

Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Dubbel en enkel velletje postpapier, tot bovenaan blz. 6 beschreven. (M.M.)

't kurieuze schaakboek van Van der Linde: Geschichte und Literatur des Schachspiels, 2 dln. 1874.

Wiesbaden 11 Nov^r 74

Waarde funke! Wat 'n last heb je van me! Het zoo-even ontv. boekje van Doedes is 't bedoelde niet, schoon ik ook dát gaarne behoud. Het verlangde was:

De Aanval van een materialist
(Dr Ludwig Büchner)
op het
Geloof aan God
besproken door
Dr J.I. Doedes
by gelegenh. van de opening
zyner Akadem. lessen in Sept 74.

natuurlyk ook by Kemink uitgegeven.-

Des-verkiezende iets voor 't Nieuws.

Dr. M. Tilenius te Wiesbaden annonceert dat hy z'n vrouw ('t lyk namelyk) op haar uitdrukkelyke begeerte te Dresden heeft laten verbranden. Ze was overleden naby Stuttgart, en 't lyk moest dus daarheen gebracht worden. Ik wist niet dat de verbranding reeds was ingevoerd, of getolereerd. Ook niet dat men hiertoe naar Dresden moest. De zaak komt me nuttig voor, want veel bygeloof was op kerkhofs akeligheid gegrond. Goed voorgaan doet goed volgen. Mimi wil ook naar Dresden en ik ook, als 't kan. Hopen we dat we tegen dien tyd nader in de buurt kunnen terecht komen.-

Voorbericht Vorstenschool. Dit zond ik U gister, ónaangeteekend. Ik hoop hartelyk dat uwe uitgaaf 8^o hierdoor goed verkoopbaar worde gemaakt. Ja, dit zou me veel pleizier doen! Wilt ge my ter-zyner-tyd daarvan wat melden? Als die druk niet spoedig uitverkocht is, zou ik 't heel verdrietig vinden. Eerst zat ik er mee in, hoe de zaak te regelen om die uitgaaf volledig te doen zyn, maar ik geloof dat de inrichting nu goed is, niet waar?

Eén flater verzoek ik u, te herstellen. Heel in 't begin zeg ik: ‘om

[p. 89]

ieder kooper 't zyne te geven’ of zoo-iets. Dit is wel waar, doch ook ikzelf heb belang by kompleetheid der editie. Daarom S.V.P. byvoegen:

en ook omdat er myzelf aan gelegen ligt elke uitgaaf zoo volledig mogelyk te maken.

Zeker 't is uw en myn belang ook. Vooral by opvoering (hm! Ze durven niet!) wou ik graag dat de regisseurs m'n noten en varianten hadden.-

Almanak of géén Almanak? Kyk, als ge 'n almanak annonceert, brengt ge uw koopers in 'n... almanakken-stemming, in dubbeltjes-humeur. (Enkhuizer, Erve Stichters, &c) Zoodra ge 25, 30, 40 ct vraagt, of 50, - zegt men: hè, zóóveel voor 'n almanakje.

Al ben ik 't niet eens met Mimi dat we konden klimmen tot 1000, toch kan ik er best 135 by sprokkelen, en 't kon dan 'n mooi bundeltje van 500 worden.

Nog iets. Als 't 'n almanak werd, zou elke dag, om de symmetrie, evenveel ruimte moeten beslaan, en allen zich dus moeten regelen naar de uitgebreidste. Stel, by kleine letter, de grootste spreuk op vier regels, vermeerderd met één wit, (anders verzinken de éénregelige) dan zyn er voor 'n maand 150 of 155 regels noodig. Hoe dit geschikt te verdeelen? Ik zou er geen kans toe zien.-

Als 't 'n (niet-almanak) bundeltje wordt stel ik voor als titel:

Sprokkelingen
uit de werken van
Multatuli.

Ge kunt dan in de annonce, des verkiezende 't getal 500 te-pas brengen. Dat ik dit niet in den titel weet te doen, ligt hierin dat ik 't goede woord niet vinden kan. ‘Spreuken’ zyn 't niet allemaal. ‘Gezegden’ is te flauw. In uw annonce kunt gy ‘spreuken’ zeggen, maar niet ik op den titel. (Om 'ns één ding te noemen, er zyn boutades by, en méér dingen die niet te klassificeeren zyn in één woord.-

Als 't 'n bundeltje wordt, moeten er 6, 7, 8 teksten uit September naar andere plaatsen worden overgebracht. Over 't geheel namelyk wilde ik alles bont door elkaar zetten, en dit geschiedde ook. Maar Mimi had er pleizier in eenige uitvallen tegen de Kamer byeen te brengen in de maand der Opening van de St. Gen^l. Die nu vervalt als 't geen almanak is.-

[p. 90]

Van 'n almanak heb ik géén groote verwachting. Van 'n bundeltje Sprokkeling wel 'n beetje. Maar ik erken dat gy dit beter weet. - Tot m'n verwondering sedert 4, 5 dagen geen proef van Utrecht. Niet dat ik haast maak, maar er mocht eens 'n pakketje zoek zyn. Ik wacht revisie van vel 5.-

Die Utrechtsche druk is zeer mooi, en ik geloof dat ge aan dezen Havelaar 'n goede editie zult hebben, om in later drukken te volgen.

M'n lystje van noten loopt tot 124, maar onder korrigeeren verandert dit nog. Er zullen zeer korte zyn, langere en lange. Doch nu moet ik weten of 't u finantieel bezwaart als er te uitgebreide noten komen? Nu ja, te is nooit goed. 'n paar vel? Het zal u toch wel geoorloofd zyn den prys 'n beetje te verhoogen als ge u by 't annonceeren op die noten beroept, niet waar? Ik zal trachten ze zoo te maken dat men ze, schoon achteraan geplaatst, wél leest. Ik weet niet of ik u reeds bedankt heb voor 't pak waarin aflg 2 van den VII bundel, met al de daarby gevoegde stukken van Vosmaer, en 't kurieuze schaakboek van Van der Linde. Alles behoorlyk ontvangen, merci!

Zéker heb ik over den druk niet te klagen, maar toch is 't komiek, hoe ze altyd nog middel vinden om in 'n állerlaatste proef (die ik niet weerzie) fouten te maken waaraan ik niet kón gedacht hebben.

sten. Men maakte rytoeren in den omtrek, waarby de tentoonstelling van ‘eigen equipage’ hoofddoel was, en... ver-

hoe komen ze er toe, om die s op vorigen regel te brengen?

- Ja, ja, mama, ik vraag waarom nu eigenlyk Frankryk zoo hoog
na die invulling, wordt
Frankryk afgebroken by Fran-

Deze beide foutjes komen er niet op aan. Maar 't is dáárom dat ik dikwyls zoo ongerust ben over de korrekties die ik niet weerzie. Als ik in Amstm woonde, zou ik altyd nog-eens revisie vragen. Apropos van dat vel 11 waaruit bovenstaande brokjes geknipt zyn, daarvan ontving ik geen schoon vel. Kan dat gezeten hebben

[p. 91]

in 'n Nieuws? Eénmaal namelyk is de courant niet ontv. 't Was 'n Zondags editie.

Schikt het u me dat vel 11 nog te zenden. Het dient ter-zyner-tyd voor de herdruk. Of breekt dit 'n exempl.? Laat dan maar blyven! Ik bewaar van dat vel den legger der laatste proef

Hartelyk gegroet van

tav

DD

Een Bruid d.b. S.V.P.

Ik hoop zoo dat ge de inrichting van dat Voorbericht van Vorstenschool goed vindt, en dat die zaak goed marcheert. Vertel er my iets van. Ja, dat zoo kleine stukje van Van Hall is weer zeer pittig. Ik vond z'n eerste stukje ook zoo mooi. Er zit veel in dien man, maar me dunkt dat-i moeite hebben zou door schryven aan den kost te komen, namelyk volume te leveren. Daar is-i te goed toe.