Volledige werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

[oktober 1874
Artikel van J.N. van Hall]

Eind oktober 1874

Artikel van J.N. van Hall in Het Nederlandsch Tooneel, Vierde jaargang, blz. 32. (U.B. Amsterdam, overdruk M.M.)

Februari '73: zie V.W. XV, blz. 658.

Vorstenschool.

In Februari '73 schreef ik^* naar aanleiding van Multatuli's Vorstenschool:

‘Wat zal het lot van dit drama zijn?
Zal het Nederlandsche volk - het betere en meer ontwikkeld gedeelte, wel te verstaan - toonen zulk een werk waard te zijn? Staat het hoog genoeg, dat volk, om dit kunstwerk te begrijpen en te waardeeren?
En dan - zal het stuk opgevoerd worden?
Zijn onze tooneelspelers in staat al het fijne en verhevene, het artistieke van deze ‘Ideën’ en action te vatten, en 's dichters kunstwerk weer te geven... als een kunstwerk?
Of zal men ook hier weer van verre blijven staan en aan het nageslacht overlaten den dichter en zijne schepping, in meer dan ijdele toejuichingen, de hulde te brengen die hun toekomt?

Twee jaren zijn thans verloopen sedert de uitgaaf van Vorstenschool, en nog moet Vosmaer zijn keurige studiën over Multatuli's werken^** aanvangen met de vraag: ‘Waarom is Multatuli's Vorstenschool niet op het tooneel gebracht?’

* Het Ned. Tooneel. 2e Jaarg. blz. 141.

** Een Zaaier. Amsterdam. Funke. 1874.

[p. 72]

Ik herhaal die vraag. Deinst men voor de moeilijkheid terug? Is men te ongewoon aan de studie van meesterstukken en huivert men om met zijn ongewasschen handen dit kunstwerk aan te raken? Wanneer dat de eenige reden is, dan eerbiedig ik ze en waardeer ik dien heiligen schroom. Maar, wanneer 't eens onkunde, wanneer 't eens gemakzucht ware, die onze tooneelspelers verre houdt van dit dramatisch product!...

Zeker er is, bij het peil waarop onze Nederlandsche acteurs staan, studie noodig, diepe studie om ook maar eenigszins aan de eischen van dit drama te voldoen. Maar laat het althans blijken, dat die studie ernstig beproefd is. Laat het niet gezegd zijn, dat in de laatste helft der 19^e eeuw in Nederland Multatuli's Vorstenschool verscheen... en verdween zonder op den ‘hoornen huid’ van kunstenaars en publiek eenigen indruk achter te laten. Laat het niet gezegd zijn, dat aan Vorstenschool den toegang werd geweigerd tot den eersten schouwburg van Nederlands hoofdstad, terwijl kunstenaars en publiek zich inmiddels verslingerden en vergaapten aan... iduna, de sterrenbruid!

J.N. van Hall.